Κερατόκωνος

Ο κερατόκωνος εμφανίζεται με την πάροδο του χρόνου, όταν η κανονική στρογγυλή καμπυλότητα της επιφάνειας του ματιού διογκώνεται προς τα έξω σαν κώνος. Η κατάσταση αντιμετωπίζεται με διάφορους τρόπους.

ΣΦΑΙΡΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

Τι είναι ο κερατόκωνος;

Βλέπουμε μέσα από τον κερατοειδή, που είναι το διαυγές, κεντρικό τμήμα της μπροστινής επιφάνειας του ματιού. Ο κερατοειδής έχει συνήθως στρογγυλό σχήμα, σαν μπάλα.

Μερικές φορές, ωστόσο, η δομή του κερατοειδούς δεν είναι αρκετά ισχυρή για να κρατήσει αυτό το στρογγυλό σχήμα. Με την πάροδο του χρόνου, η κανονική στρογγυλή καμπυλότητα της επιφάνειας του ματιού μπορεί να διογκωθεί προς τα έξω σαν κώνος. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται κερατόκωνος.

Ο κερατόκωνος συνήθως ανιχνεύεται στην εφηβεία ή στη δεκαετία του ’20, αλλά μπορεί να ξεκινήσει και στην παιδική ηλικία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο κερατόκωνος διαγιγνώσκεται σε μεταγενέστερη ηλικία, αλλά συνήθως μόνο όταν είναι ήπιος. Οι αλλαγές στο σχήμα του κερατοειδούς συμβαίνουν σε αρκετά χρόνια, αλλά με ταχύτερο ρυθμό σε νεότερους ασθενείς.

Ο κερατόκωνος αλλάζει την όραση με δύο τρόπους:

Καθώς ο κερατοειδής αλλάζει από σχήμα μπάλας σε σχήμα κώνου, η λεία επιφάνεια επίσης παραμορφώνεται. Αυτή η αλλαγή ονομάζεται ακανόνιστος αστιγματισμός, ο οποίος δεν μπορεί να διορθωθεί πλήρως με γυαλιά.
Καθώς το μπροστινό μέρος του κερατοειδούς γίνεται απότομο, το μάτι γίνεται πιο μυωπικό (κακή όραση από απόσταση· μόνο τα κοντινά αντικείμενα φαίνονται καθαρά). Ως αποτέλεσμα, το άτομο μπορεί να χρειάζεται πιο συχνά νέα γυαλιά.

Συμπτώματα και Αιτίες

Ποια είναι τα συμπτώματα του κερατόκωνου;

Τα κύρια συμπτώματα του κερατόκωνου είναι τα ακόλουθα:

Η όραση στο ένα ή και στα δύο μάτια επιδεινώνεται σταδιακά, συνήθως στα τέλη της εφηβείας.
Το άτομο μπορεί να έχει διπλή όραση όταν κοιτάζει μόνο με ένα μάτι, ακόμα και με γυαλιά φορώντας.
Τα έντονα φώτα μοιάζουν σαν να έχουν φωτοστέφανα γύρω τους.

Κάποιος με κερατόκωνο θα παρατηρήσει ότι η όρασή του/της παραμορφώνεται σιγά-σιγά. Η αλλαγή μπορεί να τελειώσει ανά πάσα στιγμή ή μπορεί να συνεχιστεί για αρκετά χρόνια. Στους περισσότερους ανθρώπους που έχουν κερατόκωνο, επηρεάζονται τελικά και τα δύο μάτια.

Γιατί οι άνθρωποι παθαίνουν κερατόκωνο;

Η αιτία του κερατόκωνου είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστη. Μερικές μελέτες έχουν βρει ότι ο κερατόκωνος εμφανίζεται σε οικογένειες και ότι συμβαίνει πιο συχνά σε άτομα που έχουν ορισμένες ιατρικές παθήσεις. Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν υπάρχει τραυματισμός ή ασθένεια των ματιών που να εξηγεί γιατί το μάτι αρχίζει να αλλάζει. Οι ασθενείς με κερατόκωνο τείνουν να τρίβουν πολύ τα μάτια τους, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει την ταχύτερη ανάπτυξη της πάθησης.

Διάγνωση και Δοκιμές

Πώς γίνεται η διάγνωση του κερατόκωνου;

Για να τεθεί η διάγνωση του κερατόκωνου, ο γιατρός πρέπει να μετρήσει την καμπυλότητα του κερατοειδούς. Για τη διάγνωση μπορούν να γίνουν πολλές διαφορετικές εξετάσεις. Το τεστ που χρησιμοποιείται συχνότερα ονομάζεται τοπογραφία. Η τοπογραφία μετρά την καμπυλότητα της επιφάνειας του ματιού και δημιουργεί έναν έγχρωμο «χάρτη» του κερατοειδούς. Ο κερατόκωνος προκαλεί πολύ χαρακτηριστικές αλλαγές στην εμφάνιση αυτών των χαρτών, γεγονός που επιτρέπει στον γιατρό να κάνει τη διάγνωση.

Υπάρχουν νεότερες τεχνολογίες που μπορούν να επιτρέψουν την ανίχνευση του κερατόκωνου νωρίτερα, ακόμη και πριν από τις αλλαγές στην τοπογραφία. Οι χειρουργοί διαθλαστικού λέιζερ συχνά εκτελούν αυτές τις εξετάσεις πριν προσφέρουν χειρουργική επέμβαση όρασης με λέιζερ, καθώς οι ασθενείς με σημεία κερατόκωνου δεν είναι υποψήφιοι για LASIK και τις περισσότερες άλλες μορφές διόρθωσης της όρασης με λέιζερ.

Διαχείριση και Θεραπεία

Μπορεί ο κερατόκωνος να βλάψει την όραση;

Ο κερατόκωνος χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια όρασης. Οι αλλαγές στον κερατοειδή δυσκολεύουν την εστίαση του ματιού με ή χωρίς γυαλιά οράσεως ή τυπικούς μαλακούς φακούς επαφής.

Ο κερατόκωνος μπορεί να είναι επικίνδυνος εάν γίνει χειρουργική επέμβαση διόρθωσης όρασης με λέιζερ όπως το LASIK στο μάτι, επειδή μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση. Όποιος έχει έστω και μικρό βαθμό κερατόκωνου δεν πρέπει να κάνει χειρουργική επέμβαση διόρθωσης όρασης με λέιζερ, εκτός εάν συστήσει ο γιατρός σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Πώς αντιμετωπίζεται ο κερατόκωνος;

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για τη θεραπεία του κερατόκωνου, ανάλογα με το πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση. Στα αρχικά στάδια της νόσου, η όραση μπορεί να διορθωθεί με κανονικά γυαλιά ή μαλακούς φακούς επαφής.

Καθώς ο κερατόκωνος επιδεινώνεται, η όραση μπορεί να μην μπορεί πλέον να διορθωθεί με γυαλιά λόγω του ακανόνιστου αστιγματισμού, και έτσι ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί να τοποθετήσει έναν ειδικό τύπο σκληρού φακού επαφής.

Για ορισμένους ασθενείς, η ασθένεια μπορεί να προχωρήσει σε ένα στάδιο στο οποίο δεν έχουν αποδεκτή όραση ακόμη και με γυαλιά ή φακούς επαφής. Σε αυτό το σημείο, ο γιατρός μπορεί να συστήσει μια μεταμόσχευση κερατοειδούς, η οποία είναι μια χειρουργική διαδικασία για την αντικατάσταση του κερατοειδούς με έναν κερατοειδή από έναν δότη.

Δύο επιπλέον θεραπείες για τον κερατόκωνο είναι τα εμφυτεύσιμα τμήματα δακτυλίου (συχνά αναφέρονται ως INTACS) και η διασύνδεση του κερατοειδούς:

Τα εμφυτεύσιμα τμήματα δακτυλίου είναι μικρές συσκευές που εισάγονται στον κερατοειδή για να βελτιώσουν την όραση ή να διευκολύνουν την τοποθέτηση φακών επαφής σε έναν ασθενή. Σε αυτή τη διαδικασία, η οποία γίνεται με τοπική αναισθησία (το μάτι του ασθενούς μουδιάζει με σταγόνες), ο γιατρός δημιουργεί κανάλια στον κερατοειδή και εισάγει τους δακτυλίους σε αυτά τα κανάλια. Οι δακτύλιοι βοηθούν στην ισοπέδωση του κερατοειδούς και μερική διόρθωση του κωνικού σχήματος που προκαλείται από τον κερατόκωνο.
Η διασύνδεση κερατοειδούς χρησιμοποιεί θεραπεία με υπεριώδες φως που μπορεί να επιβραδύνει ή να εμποδίσει την επιδείνωση του κερατόκωνου. Σε αυτή τη διαδικασία, ο ασθενής λαμβάνει επίσης τοπική αναισθησία. Σταγόνες ενός φαρμάκου που περιέχει ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2) μπαίνουν στο μάτι για έως και 30 λεπτά. Στη συνέχεια, το μάτι εκτίθεται σε υπεριώδες φως για έως και 30 λεπτά. Η διαδικασία διασύνδεσης κερατοειδούς έχει σχεδιαστεί για να ενισχύει τους δεσμούς μεταξύ των ινών κολλαγόνου του κερατοειδούς και των περιβαλλόντων πρωτεϊνών, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν τον κερατοειδή να μην φουσκώσει.

Δεν είναι όλοι οι ασθενείς με κερατόκωνο υποψήφιοι για αυτές τις θεραπείες. Ο γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποια, εάν υπάρχει, από αυτές τις θεραπείες μπορεί να σας βοηθήσει.

Χρειάζεται χειρουργείο ένας ασθενής με κερατόκωνο;

Πολλοί ασθενείς με κερατόκωνο δεν θα χρειαστούν ποτέ μεταμόσχευση κερατοειδούς. Η διασύνδεση του κερατοειδούς είναι μια σημαντική πρόοδος στην επιβράδυνση ή τη διακοπή του κερατόκωνου και η θεραπεία είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ειδικά σε νεαρούς ασθενείς με ένδειξη κερατόκωνου, έτσι ώστε η απώλεια όρασης να μπορεί να ελαχιστοποιηθεί.

Σε περιπτώσεις που η όραση δεν μπορεί πλέον να διορθωθεί με γυαλιά ή φακούς επαφής, μπορεί να συνιστάται χειρουργική επέμβαση. Οι ασθενείς με κερατόκωνο συνήθως παρουσιάζουν βελτιωμένη όραση με χειρουργική επέμβαση μεταμόσχευσης κερατοειδούς, αν και μπορεί να χρειαστεί περισσότερο από ένα χρόνο για να σταθεροποιηθεί η όραση και για να επωφεληθεί ένας ασθενής από νέα γυαλιά ή φακούς επαφής. Μερικοί ασθενείς εξακολουθούν να χρειάζονται ειδικούς φακούς επαφής μετά τη μεταμόσχευση κερατοειδούς για να έχουν την καλύτερη όρασή τους.