«Δεν είμαι απλώς μια ανησυχία».
Το πώς βλέπουμε τον κόσμο διαμορφώνει ποιοι επιλέγουμε να είμαστε — και το να μοιραζόμαστε συναρπαστικές εμπειρίες μπορεί να πλαισιώσει τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε ο ένας στον άλλο, προς το καλύτερο. Αυτή είναι μια ισχυρή προοπτική.
Το άγχος είναι μέρος της φυσιολογικής ζωής. Οι άνθρωποι είναι προγραμματισμένοι να αντιμετωπίζουν ένα ορισμένο ποσό άγχους σε τακτική βάση.
Παρόμοια με το άγχος, ένα υγιές άγχος είναι αυτό που μας ωθεί να κάνουμε το καλύτερο δυνατό, είτε μελετάμε για τεστ, κάνουμε τακτικές εξετάσεις στον γιατρό ή σκεφτόμαστε μια σημαντική απόφαση ζωής.
Όλοι έχουμε άγχος κάποια στιγμή. Αλλά για τους περισσότερους από εμάς, είναι περιστασιακό και προσωρινό.
Τούτου λεχθέντος, όταν ο φόβος ή οι έντονες σωματικές αντιδράσεις αρχίζουν να εισχωρούν μαζί με το άγχος, μεταμορφώνεται σε αγχώδη διαταραχή.
«Τα συμπτώματα μπορεί να επηρεάσουν τις καθημερινές δραστηριότητες όπως η εργασιακή απόδοση, η σχολική εργασία και οι σχέσεις», σημειώνει ο
Υπάρχουν διάφοροι τύποι αγχωδών διαταραχών. Κυμαίνονται από τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή (GAD) έως διάφορες διαταραχές που σχετίζονται με τη φοβία. Σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να είναι εύκολο να δει κανείς πώς η πάθηση επηρεάζει ένα άτομο, ειδικά αν συνδέεται με κάτι όπως το PTSD ή το OCD.
Αλλά το άγχος υψηλής λειτουργικότητας είναι λίγο πιο δύσκολο να αναγνωριστεί, κυρίως επειδή όσοι ζουν με αυτό φαίνεται να είναι καλά. Αλλά βαθιά μέσα τους, δεν είναι.
«Το υψηλής λειτουργικότητας άγχος εξακολουθεί να είναι ένα χρόνιο ζήτημα ψυχικής υγείας που έχει μόνιμο αντίκτυπο στην υγεία, τις σχέσεις και την αυτοεκτίμησή σας», λέει η Δρ Maria Shifrin, κλινική ψυχολόγος. «Οι περισσότεροι το υποθέτουν [those afflicted] είναι απλώς αγχωμένοι στη δουλειά ή χρειάζονται διακοπές ή κάποια άλλη κατάσταση που βάζουν στην ταλαιπωρία τους, ενώ στην πραγματικότητα υποφέρουν από άγχος υψηλής λειτουργικότητας».
Δείτε πώς είναι να ζεις με άγχος υψηλής λειτουργικότητας, από τέσσερα άτομα που το κάνουν καθημερινά.
1. «Δεν είμαι απλώς ένας προβληματικός».
«Το να ζεις με άγχος υψηλής λειτουργικότητας είναι πιθανώς παρόμοιο με εκείνους που ζουν με άλλες συνθήκες, αλλά το πρόβλημα με το άγχος είναι ότι δεν φαίνεται. Μπορεί να πω σε κάποιον ότι ανησυχώ, αλλά αυτό θεωρείται συχνά ως μέρος του χαρακτήρα μου. Ξέρεις, “Ω, είναι μια ανησυχία.” Οχι δεν είμαι. Πολεμώ μια ασθένεια». — Λίντα
«Ποτέ δεν είχα καταλάβει πραγματικά ότι το άγχος ήταν μια διαγνώσιμη κατάσταση. Με έκαναν να πιστέψω μεγαλώνοντας ότι ήμουν ένα «μωρό» που αναστατώθηκε για ασυνήθιστα πράγματα. Νομίζω ότι επειδή έχω υψηλή λειτουργικότητα, το άγχος μου συχνά εμφανίζεται ως εκνευρισμός, θυμός και απογοήτευση». — Άλεξ
2. «Το ότι δεν μπορείς να δεις την ασθένειά μου δεν σημαίνει ότι δεν είναι εκεί».
«Ένα από τα πράγματα με τα οποία παλεύω περισσότερο ως άτομο με άγχος υψηλής λειτουργικότητας είναι το γεγονός ότι άλλοι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειας και των φίλων μου, δικαιολογούν εύκολα τις φορές που το άγχος μου μού δημιουργεί προβλήματα, επειδή «δεν φαίνεται να έχω τίποτα δεν πάει καλά με μένα. Έχω ακόμα άγρυπνες και ανήσυχες νύχτες λόγω υπερβολικής σκέψης. Εξακολουθώ να μαθαίνω καθημερινά πώς ένας «κανονικός» άνθρωπος υποτίθεται ότι αντιδρά σε ορισμένες καταστάσεις. Είναι πολύ πιο δύσκολο να μιλάς για αυτό όταν δεν φαίνεται εμφανώς ότι υποφέρεις». — Άλεξ
«Νομίζω ότι υπάρχουν λανθασμένες αντιλήψεις ότι το άγχος υψηλής λειτουργικότητας μοιάζει πολύ με μανία. Αλλά για μένα, αυτό δεν είναι αλήθεια. Το μεγαλύτερο μέρος του άγχους μου είναι εσωτερικό. Κάνω πολύ καλή δουλειά που το κρατάω κρυφό, γιατί έχω μια οικογένεια (και μια επωνυμία) να προστατεύσω. Χρειάζομαι οι άνθρωποι να πιστεύουν ότι το αντιμετωπίζω με υγιείς τρόπους. Και κυρίως είμαι. Αλλά υπάρχει μεγάλη διαφορά στο να είσαι μανιακός και ανήσυχος». – Στέφανος
«Έχω μια καριέρα που αγαπώ και μια υπέροχη σχέση. Προσφέρω εθελοντικά στην κοινότητά μου. Είμαι εκεί έξω στον κόσμο και ζω, αλλά με μια αόρατη κατάσταση υγείας. Μερικές φορές νιώθω πολύ αγανακτισμένος και θυμωμένος για το πόσο σκληρά πρέπει να εργαστώ για να διαχειριστώ την υγεία μου. Νομίζω ότι ένα μέρος του είναι γενετικό, μέρος του ήταν οικογενειακές εμπειρίες και μέρος του είναι ο τρόπος ζωής μου». — Ντάνα
3. «Δεν μπορώ απλά να το ξεκολλήσω».
«Υπάρχουν μέρες που αισθάνομαι σαν ένα επιστημονικό πείραμα, δοκιμάζοντας κάθε φάρμακο που συνταγογραφεί ο γιατρός μου, ελπίζοντας ότι μία από αυτές θα κάνει τη ζωή ξανά φυσιολογική. Μερικές φορές το φάρμακο λειτουργεί για λίγο και σταματά. Ένα πρόσφατο φάρμακο κατέστρεψε τη λίμπιντο μου για μερικούς μήνες. Στα 35 μου, το ότι δεν μπορώ πλέον να συνδεθώ με τη γυναίκα μου σεξουαλικά, προσθέτει βουνά ντροπής πάνω σε έναν ήδη φουσκωμένο σωρό ενοχών. Επιστρέφω λοιπόν στο ιατρείο για άλλη μια ταπεινωτική επίσκεψη και της λέω ακριβώς ποιες είναι οι παρενέργειές μου. Δοκιμάζουμε λοιπόν ένα νέο φάρμακο. Και ελπίζουμε σε διαφορετικά αποτελέσματα». – Στέφανος
«Πρέπει πραγματικά να διαχειρίζομαι προληπτικά το επίπεδο άγχους μου, προσδιορίζοντας τι προσθέτει ή αφαιρεί από την ενέργειά μου. Έκανα μεγάλες αλλαγές στη ζωή μου για να υποστηρίξω την ψυχική μου υγεία. Διαλογίζομαι καθημερινά και αυτό βοηθάει πολύ. Χρειάζομαι επίσης τακτική σωματική δραστηριότητα. Μου αρέσουν οι δουλειές του σώματος, όπως ο βελονισμός και το μασάζ. Πρέπει να είμαι πολύ προσεκτικός στο να κοιμάμαι αρκετά, να τρώω καλά ισορροπημένα γεύματα και να ελαχιστοποιώ την καφεΐνη. Συναντιέμαι επίσης τακτικά με έναν σύμβουλο. Πρέπει να περιορίσω την πρόσληψη ειδήσεων». — Ντάνα
4. «Μια καλή μέρα για μένα είναι συνειδητή, όχι φυσική».
«Για μένα, μια καλή μέρα σημαίνει ότι δεν τσεκάρω το τηλέφωνό μου αμέσως μόλις ξυπνήσω. Περιμένω μέχρι να έχω 10 με 15 λεπτά για να διαλογιστώ στην πίσω βεράντα. Μια καλή μέρα σημαίνει ότι τα καταφέρνω να δουλέψω στην ώρα τους. Δεν νιώθω την ανάγκη να ζητήσω συγγνώμη για ένα εκατομμύριο μικροπράγματα που κανείς άλλος δεν προσέχει, και δεν κλείνομαι στον πάγκο του μπάνιου στη δουλειά για τρία λεπτά σιωπής. Επιστρέφω σπίτι, είμαι παρών με τη γυναίκα και τα παιδιά μου, τρώω δείπνο και κοιμάμαι αδιάκοπα πέντε έως έξι ώρες. Αυτή είναι μια πραγματικά καλή μέρα.” – Στέφανος
«Η υψηλή λειτουργικότητα για μένα σημαίνει ότι είμαι σε θέση να είμαι παραγωγικός. Οι αγωνίες μου δεν στέκονται πολύ στο δρόμο μου. Το πιο σημαντικό, σημαίνει ότι είμαι σε θέση να αναγνωρίσω τα συμπτώματά μου, να αναλάβω δράση και να κρατήσω το άγχος από το να εκτιναχτεί. Η δράση μπορεί να σημαίνει ένα φάρμακο κατά του άγχους, μια σάρωση σώματος, βαθιές αναπνοές ή προσέγγιση ασφαλών ατόμων για να τους ενημερώσω για το πώς νιώθω». — Λίντα
5. «Αλλά οι κακές μέρες είναι φυσιολογικές μου».
«Μέρος αυτού που κάνει μια μέρα άσχημη είναι αυτό που αποκαλώ ανώνυμο φόβο. Φοβάσαι, αλλά δεν ξέρεις γιατί ή τι. Δεν είναι κάτι το λογικό. Απλώς νιώθετε φόβο, ανησυχία, άγχος για κάτι που απλά δεν μπορείτε να ονομάσετε. Είναι δύσκολο να κατέβω από αυτό, και μου συμβαίνει αρκετά συχνά. Οι κακές μέρες είναι εκείνες όπου φοβάσαι, δεν ξέρεις γιατί και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα – εκτός από το να στραφείς στα φάρμακα και στην ελπίδα σου». — Λίντα
«Κρίσεις πανικού, τρόμος, εμμονικές ανήσυχες σκέψεις, αδυναμία χαλάρωσης για μεγάλα χρονικά διαστήματα: Αυτό είναι το μυαλό μου σε μια συνεχή κατάσταση άγχους. Το άγχος για μένα μοιάζει με συνεχές τρίψιμο ή τρίψιμο στον εγκέφαλό μου. Χρειάστηκε να λείψω από τη δουλειά ή να περικόψω σοβαρά τις δραστηριότητες σε δύσκολες στιγμές άγχους. Σίγουρα έχω ακυρώσει τα πράγματα την τελευταία στιγμή με τους φίλους και την οικογένειά μου επειδή το άγχος ήταν υπερβολικό». — Ντάνα
6. «Θέλω απλώς να με ακούνε».
«Θα ήθελα οι άνθρωποι να μου φέρονται με κατανόηση και συμπόνια. Αυτά είναι τα μόνα πράγματα που χρειάζομαι πραγματικά. Αν με ενημερώσετε ότι με βλέπουν και με ακούνε, αλλάζει ολόκληρη η οπτική μου. Θέλω οι άνθρωποι να ξέρουν ότι αυτό είναι το φυσιολογικό μου, και μερικές φορές δεν μπορώ απλώς να «ηρεμήσω». Όσο κι αν τα φθείρει το άγχος μου, είναι ακόμα χειρότερο για μένα. Μερικές φορές τα χέρια μου τρέμουν χωρίς καλό λόγο, και αυτό είναι εξαιρετικά ενοχλητικό. Αλλά δεν είμαι τρελός. Απλώς δυσκολεύομαι.” – Στέφανος
«Παρακαλώ μην κρίνετε ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του. Δεν έχετε ιδέα τι συμβαίνει κάτω από την κουκούλα. Μην χρησιμοποιείτε όρους όπως «διπολικός», «ανησυχία» και «ζεστό χάος» για να περιγράψετε κανέναν. Είναι προσβλητικό και ελαχιστοποιεί τον αγώνα να είσαι ένα λειτουργικό και παραγωγικό μέλος της κοινωνίας. Τέλος, αν αισθάνεστε έτσι, μην νομίζετε ποτέ ότι είστε μόνοι». — Λίντα
Η Meagan Drillinger είναι συγγραφέας ταξιδιών και ευεξίας. Η εστίασή της είναι να αξιοποιήσει στο έπακρο τα βιωματικά ταξίδια διατηρώντας παράλληλα έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Η γραφή της έχει εμφανιστεί στα Thrillist, Men’s Health, Travel Weekly και Time Out New York, μεταξύ άλλων. Επισκεφτείτε την blog ή Ίνσταγκραμ.
Discussion about this post