Τι είναι μια εμπλεκόμενη οικογένεια;

Σημάδια ότι μπορεί να είστε σε μια μπερδεμένη οικογένεια

Τα όρια είναι σημαντικά γιατί δημιουργούν χώρο για τα μέλη της οικογένειας να γίνουν ανεξάρτητα. Χωρίς όρια, οι ρόλοι και οι προσδοκίες αναμειγνύονται με δύο τρόπους:

• Οι γονείς εξαρτώνται υπερβολικά από τα παιδιά τους.
• Τα παιδιά δεν επιτρέπεται να εξατομικεύονται ή να χωρίζονται από τους γονείς τους και να σχηματίζουν τη δική τους ταυτότητα.

Εδώ είναι μερικά σημάδια που πρέπει να προσέξετε εάν νομίζετε ότι είστε μέλος μιας μπερδεμένης οικογένειας.

Συμπεριφορά ενός γονέα σε μια μπλεγμένη οικογένεια

• Περιμένετε από το παιδί σας να ακολουθήσει τις πεποιθήσεις και τις αξίες που εσείς διαμορφώνετε.
• Αποθαρρύνετε το παιδί σας να ακολουθήσει τα όνειρά του.
• Η αυτοεκτίμησή σας εξαρτάται από τα επιτεύγματα του παιδιού σας.
• Η ζωή σας επικεντρώνεται γύρω από τη ζωή του παιδιού σας.
• Πιστεύετε ότι μπορείτε να δώσετε στο παιδί σας όλη την υποστήριξη που χρειάζεται και ότι δεν πρέπει να απευθύνεται σε άτομα εκτός οικογένειας.
• Πρέπει να γνωρίζετε τα πάντα για τη ζωή του παιδιού σας.
• Το παιδί σας είναι φίλος σας και περιμένετε να σας στηρίξει συναισθηματικά.
• Μοιράζεστε προσωπικά στοιχεία που θα πρέπει να παραμείνουν ιδιωτικά.
• Επιβραβεύετε το παιδί σας όταν συμπεριφέρεται με τρόπους που ενισχύουν την εμπλοκή.

Συμπεριφορά παιδιού σε μπλεγμένη οικογένεια

• Δεν έχεις ισχυρή αίσθηση του ποιος είσαι.
• Δεν σκέφτεστε τις ανάγκες σας, αλλά αντ’ αυτού εστιάζετε σε αυτά που χρειάζονται οι άλλοι.
• Φροντίζεις ότι οι στόχοι σου είναι σύμφωνοι με αυτό που θέλουν οι γονείς σου για σένα, χωρίς να υπολογίζεις τι χρειάζεσαι.
• Νιώθετε ένοχοι για την ανάγκη σας για χώρο.
• Αποφεύγετε τις συγκρούσεις και δεν ξέρετε πώς να πείτε «όχι».
• Νιώθετε ότι πρέπει να λύσετε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα μέλη της οικογένειάς σας.

Πιθανές ψυχολογικές επιπτώσεις της εμπλοκής

Είμαστε όλοι στο δικό μας ταξίδι στη ζωή. Συμβαίνει μερικές φορές οι γονείς να μην έχουν τους πόρους για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους με υγιή τρόπο. Εδώ είναι μερικά από τα πιθανά αποτελέσματα:

Γονέας

Γονέας είναι όταν οι γονείς βασίζονται στα παιδιά τους για να τους δώσουν. (Ο ιδρυτής της οικογενειακής θεραπείας Ivan Boszormenyi-Nagy επινόησε αυτόν τον όρο.) Υπάρχουν δύο τύποι γονεϊκότητας:

• Instrumental parentification. Για παράδειγμα, το παιδί φροντίζει τα αδέρφια, διευθύνει το σπίτι και είναι υπεύθυνο για την πληρωμή των λογαριασμών.
• Συναισθηματική γονεϊκότητα. Για παράδειγμα, το παιδί υποστηρίζει συναισθηματικά τον γονιό, μεσολαβεί μεταξύ των μελών της οικογένειας και είναι η κύρια πηγή συμβουλών.

Έλλειψη εξατομίκευσης

Ως αποτέλεσμα της γονεϊκότητας, το παιδί δεν έχει ποτέ την ευκαιρία να εξατομικευτεί.

Η αίσθηση ταυτότητας ενός εφήβου χτίζεται μέσα από τις επιλογές και τις δεσμεύσεις που κάνει. Χωρίς την ευκαιρία να εξερευνήσει και στη συνέχεια να αφοσιωθεί στις επιλεγμένες πεποιθήσεις και αξίες, ένας έφηβος παραμένει με μια διάχυτη ταυτότητα και δεν διαμορφώνει ποτέ τη δική του ταυτότητα.

Χωρίς την αληθινή αίσθηση του εαυτού του, ένα παιδί θα μπερδευτεί με τον ρόλο του. Δεν θα ξέρουν τι θέλουν να κάνουν ή να γίνουν και η αυτοεκτίμησή τους θα είναι χαμηλή. Με χαμηλή αυτοεκτίμηση, το παιδί δεν θα μπορεί να αναλάβει υγιείς κινδύνους που θα μπορούσαν να το βοηθήσουν να συνειδητοποιήσουν τις δυνατότητές του. Απογοητευμένα στα άκρα, αυτά τα παιδιά μπορεί είτε να επιτεθούν είτε να αποσυρθούν στον εαυτό τους.

Ένα άτομο με ισχυρή αίσθηση ταυτότητας θα έχει αναπτύξει το χαρακτηριστικό της πιστότητας. Όχι, η πίστη δεν είναι μόνο ο γάμος. Σημαίνει να μπορείς να δεσμευτείς στους άλλους και να τους αποδεχτείς ακόμα και όταν υπάρχουν διαφορές.

Ένα παιδί από μια μπλεγμένη οικογένεια είναι επίσης πιο πιθανό να έχει φόβο εγκατάλειψης, κάτι που θα επηρεάσει τις μελλοντικές του σχέσεις. Μπορεί να είναι απρόθυμοι να εμπιστευτούν τους άλλους και να γλιστρήσουν σε συνεξαρτώμενες σχέσεις απλώς και μόνο επειδή αυτό είναι το μοτίβο στο οποίο έχουν συνηθίσει.

Αδυναμία επίλυσης συγκρούσεων

Ένα παιδί που εστιάζει αποκλειστικά σε αυτό που χρειάζονται οι άλλοι, κάνει γυμναστική για να αποφύγει τις συγκρούσεις και προτιμά να τρέξει έναν μαραθώνιο της Αρκτικής παρά να πει «όχι», δεν θα αναπτύξει τα εργαλεία για να επιλύσει τη σύγκρουση με θετικό τρόπο.

Αντί να είναι διεκδικητικό, το παιδί μπορεί να αναλάβει ακατάλληλη ευθύνη για τους άλλους και τις προκλήσεις τους. Η αυτοκαταπραϋντική καθίσταται αδύνατη και το παιδί μπορεί να αναζητήσει παρηγοριά σε λάθος μέρη.

Σε τι διαφέρει μια μπερδεμένη οικογένεια από μια στενή οικογένεια;

Οι περισσότεροι γονείς είναι πρόθυμοι να ξοδέψουν ένα εξαιρετικό ποσό χρημάτων, χρόνου και συναισθηματικής ενέργειας για να καλλιεργήσουν τα συναισθήματα του ανήκειν και της συντροφικότητας. Δεν υπάρχει τίποτα κακό σε αυτό και μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία μιας υγιούς, δεμένης οικογένειας.

Αλλά πώς μπορείτε να βεβαιωθείτε ότι η εγγύτητα που στοχεύετε δεν σηματοδοτεί εμπλοκή; Ακολουθούν τρία σημάδια μιας στενής —όχι μπλεγμένης— οικογένειας:

• Οι συναισθηματικοί δεσμοί παρέχουν την ασφάλεια που επιτρέπει στα παιδιά να βγουν έξω στον κόσμο και να γίνουν ο εαυτός τους.
• Τα μέλη της οικογένειας δεν χρησιμοποιούν το ένα το άλλο για να καλύψουν τις συναισθηματικές τους ανάγκες, αλλά αντ’ αυτού δίνουν το ένα στο άλλο τον χώρο να είναι.
• Τα παιδιά ενθαρρύνονται να συνεισφέρουν στην επιτυχή λειτουργία του σπιτιού όχι μόνο επειδή αυτός είναι ένας τρόπος να δείξουν σεβασμό στους γονείς, αλλά και επειδή η συμμετοχή τους χτίζει την αυτοεκτίμησή τους και τους δίνει μια αίσθηση ικανοποίησης. (Γεια σου, είναι η σειρά σου να βγάλεις τα σκουπίδια.) Ωστόσο, η συνεισφορά τους δεν επηρεάζει τη συναισθηματική ή τη σωματική τους υγεία. Δεν περιορίζει άδικα τον χρόνο μελέτης ή τις παρέες με συνομηλίκους.

Λήψη βοήθειας με την εμπλοκή

Συμβαίνει. Μια μέρα ξυπνάς και βλέπεις ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτό που συμβαίνει γύρω σου. Μπορεί να αισθάνεστε απογοητευμένοι, αλλά αυτό είναι στην πραγματικότητα μια καλή συνειδητοποίηση. Μερικοί άνθρωποι δεν έχουν αυτή τη συνειδητοποίηση εγκαίρως για να φτιάξουν τις πιο πολύτιμες σχέσεις τους. Ποιο είναι λοιπόν το επόμενο βήμα;

Εάν αντιμετωπίζετε εμπλοκή και αναζητάτε βοήθεια, πιθανότατα θα εστιάσετε σε:

• μαθαίνοντας να βάζεις όρια
• γνωρίζοντας ότι είναι εντάξει να φροντίζεις τις ανάγκες και τα συναισθήματά σου
• οικοδόμηση ανεξαρτησίας και βελτίωση της αυτοεκτίμησης
• κόψιμο των ανθυγιεινών συνηθειών

Εάν πιστεύετε ότι το στυλ ανατροφής σας είναι ανθυγιεινό και αναζητάτε βοήθεια, πιθανότατα θα εστιάσετε στα εξής:

• αρχίσετε να αναπτύσσετε τη δική σας ταυτότητα
• ενθαρρύνοντας το παιδί σας, ειδικά καθώς μεγαλώνει, να γίνει ανεξάρτητο
• δείχνοντας στο παιδί σας ότι είναι υπέροχο να έχεις σχέσεις εκτός οικογένειας και ότι είναι εντάξει να έχεις έναν μέντορα που μπορεί να το συμβουλέψει
• να εμπλακείτε σε χόμπι και ενδιαφέροντα εκτός του οικογενειακού σας κύκλου — και ίσως εθελοντισμός

Είτε είστε γονέας είτε παιδί από μια μπερδεμένη οικογένεια, μπορεί να χρειαστείτε κάποια βοήθεια για να μάθετε να εφαρμόζετε τα παραπάνω βήματα. Ένας θεραπευτής μπορεί να σας βοηθήσει να το κάνετε αυτό.

Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να μάθετε πώς να αντικαθιστάτε δυσλειτουργικά συναισθήματα, συμπεριφορές και σκέψεις με υγιή. Η διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, να χτίσετε την αυτοεκτίμησή σας και να σας διδάξει να χρησιμοποιείτε τις δυνάμεις σας.

Όλοι είμαστε σε εξέλιξη. Μερικές φορές, μπορεί να φαίνεται ότι η προσπάθεια που απαιτείται για την απόκτηση ενός τελικού προϊόντος δεν τελειώνει ποτέ, αλλά υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια. Εάν ανησυχείτε ότι η οικογένειά σας παρουσιάζει σημάδια εμπλοκής, μιλήστε με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης. Μπορούν να σας υποδείξουν τη σωστή κατεύθυνση και να σας βοηθήσουν να βρείτε έναν θεραπευτή.