Οπτική νευρίτιδα: συμπτώματα, διάγνωση και θεραπεία

ΣΦΑΙΡΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

Η οπτική νευρίτιδα εμφανίζεται όταν το οίδημα (φλεγμονή) καταστρέφει το οπτικό νεύρο – μια δέσμη νευρικών ινών που μεταδίδει οπτικές πληροφορίες από το μάτι στον εγκέφαλό σας. Τα κοινά συμπτώματα της οπτικής νευρίτιδας περιλαμβάνουν πόνο με την κίνηση των ματιών και προσωρινή απώλεια όρασης στο ένα μάτι.

Τα σημεία και τα συμπτώματα της οπτικής νευρίτιδας μπορεί να είναι η πρώτη ένδειξη σκλήρυνσης κατά πλάκας (ΣΚΠ) ή μπορεί να εμφανιστούν αργότερα κατά την πορεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια ασθένεια που προκαλεί φλεγμονή και βλάβη στα νεύρα του εγκεφάλου σας καθώς και στο οπτικό νεύρο.

Εκτός από τη σκλήρυνση κατά πλάκας, η φλεγμονή του οπτικού νεύρου μπορεί να εμφανιστεί και με άλλες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων λοιμώξεων ή παθήσεων του ανοσοποιητικού, όπως ο λύκος. Σπάνια, μια άλλη ασθένεια που ονομάζεται οπτική νευρομυελίτιδα προκαλεί φλεγμονή του οπτικού νεύρου και του νωτιαίου μυελού.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν ένα μόνο επεισόδιο οπτικής νευρίτιδας τελικά ανακτούν την όρασή τους χωρίς θεραπεία. Μερικές φορές τα στεροειδή φάρμακα μπορεί να επιταχύνουν την ανάκτηση της όρασης μετά από οπτική νευρίτιδα.

Συμπτώματα οπτικής νευρίτιδας

Η οπτική νευρίτιδα επηρεάζει συνήθως το ένα μάτι. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πόνος. Οι περισσότεροι άνθρωποι που αναπτύσσουν οπτική νευρίτιδα έχουν πόνο στα μάτια που επιδεινώνεται από την κίνηση των ματιών. Μερικές φορές ο πόνος μοιάζει με θαμπό πόνο πίσω από το μάτι.
• Απώλεια όρασης στο ένα μάτι. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τουλάχιστον κάποια προσωρινή μείωση της όρασης, αλλά η έκταση της απώλειας ποικίλλει. Η αισθητή απώλεια όρασης συνήθως αναπτύσσεται σε ώρες ή ημέρες και βελτιώνεται σε διάστημα αρκετών εβδομάδων έως μηνών. Η απώλεια όρασης είναι μόνιμη σε μερικούς ανθρώπους.
• Απώλεια οπτικού πεδίου. Η απώλεια πλάγιας όρασης μπορεί να συμβεί με οποιοδήποτε πρότυπο, όπως απώλεια κεντρικής όρασης ή απώλεια περιφερειακής όρασης.
• Απώλεια χρωματικής όρασης. Η οπτική νευρίτιδα συχνά επηρεάζει την αντίληψη του χρώματος. Ίσως παρατηρήσετε ότι τα χρώματα φαίνονται λιγότερο ζωντανά από το κανονικό.
• Φώτα που αναβοσβήνουν. Μερικοί άνθρωποι με οπτική νευρίτιδα αναφέρουν ότι βλέπουν φώτα που αναβοσβήνουν ή τρεμοπαίζουν με κινήσεις των ματιών.

Πότε να δείτε γιατρό

Οι οφθαλμικές παθήσεις μπορεί να είναι σοβαρές. Ορισμένες παθήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε μόνιμη απώλεια όρασης και μερικές σχετίζονται με άλλα σοβαρά ιατρικά προβλήματα. Επικοινωνήστε με έναν γιατρό εάν:

• Αναπτύσσετε νέα συμπτώματα, όπως πόνο στα μάτια ή αλλαγή στην όρασή σας.
• Τα συμπτώματά σας επιδεινώνονται ή δεν βελτιώνονται με τη θεραπεία.
• Έχετε ασυνήθιστα συμπτώματα, όπως απώλεια όρασης και στα δύο μάτια, διπλή όραση και μούδιασμα ή αδυναμία σε ένα ή περισσότερα άκρα, που μπορεί να υποδηλώνουν νευρολογική διαταραχή.

Αιτίες οπτικής νευρίτιδας

Η ακριβής αιτία της οπτικής νευρίτιδας είναι άγνωστη. Η οπτική νευρίτιδα πιστεύεται ότι αναπτύσσεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα στοχεύει κατά λάθος την ουσία που καλύπτει το οπτικό σας νεύρο, με αποτέλεσμα τη φλεγμονή και τη βλάβη στη μυελίνη.

Κανονικά, η μυελίνη βοηθά τα ηλεκτρικά ερεθίσματα να ταξιδεύουν γρήγορα από το μάτι στον εγκέφαλο, όπου μετατρέπονται σε οπτικές πληροφορίες. Η οπτική νευρίτιδα διαταράσσει αυτή τη διαδικασία, επηρεάζοντας την όραση.

Οι ακόλουθες αυτοάνοσες καταστάσεις συχνά σχετίζονται με την οπτική νευρίτιδα:

• Πολλαπλή σκλήρυνση. Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια ασθένεια κατά την οποία το αυτοάνοσο σύστημα επιτίθεται στο περίβλημα της μυελίνης που καλύπτει τις νευρικές ίνες στον εγκέφαλό σας. Σε άτομα με οπτική νευρίτιδα, ο κίνδυνος ανάπτυξης σκλήρυνσης κατά πλάκας μετά από ένα επεισόδιο οπτικής νευρίτιδας είναι περίπου 50% κατά τη διάρκεια της ζωής.

  Ο κίνδυνος εμφάνισης σκλήρυνσης κατά πλάκας μετά από οπτική νευρίτιδα αυξάνεται περαιτέρω εάν μια μαγνητική τομογραφία δείξει βλάβες στον εγκέφαλό σας.

• Οπτική νευρομυελίτιδα. Σε αυτή την κατάσταση, η φλεγμονή επηρεάζει το οπτικό νεύρο και το νωτιαίο μυελό. Η οπτική νευρομυελίτιδα έχει ομοιότητες με τη σκλήρυνση κατά πλάκας, αλλά η οπτική νευρομυελίτιδα δεν προκαλεί βλάβη στα νεύρα του εγκεφάλου τόσο συχνά όσο η σκλήρυνση κατά πλάκας. Ωστόσο, η οπτική νευρομυελίτιδα είναι πιο σοβαρή από τη σκλήρυνση κατά πλάκας, με αποτέλεσμα συχνά μειωμένη ανάρρωση μετά από προσβολή σε σύγκριση με τη σκλήρυνση κατά πλάκας.
• Διαταραχή αντισωμάτων γλυκοπρωτεΐνης ολιγοδενδροκυττάρων μυελίνης. Αυτή η κατάσταση μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στο οπτικό νεύρο, στο νωτιαίο μυελό ή στον εγκέφαλο. Παρόμοια με τη σκλήρυνση κατά πλάκας και την οπτική νευρομυελίτιδα, μπορεί να εμφανιστούν υποτροπιάζουσες κρίσεις φλεγμονής. Η ανάρρωση από προσβολές γλυκοπρωτεΐνης ολιγοδενδροκυττάρων μυελίνης είναι συνήθως καλύτερη από την ανάρρωση από οπτική νευρομυελίτιδα.

Όταν τα συμπτώματα της οπτικής νευρίτιδας είναι πιο περίπλοκα, πρέπει να ληφθούν υπόψη άλλες σχετικές αιτίες, όπως:

• Λοιμώξεις. Οι βακτηριακές λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Lyme, του πυρετού και της σύφιλης, ή ιοί, όπως η ιλαρά, η παρωτίτιδα και ο έρπης, μπορούν να προκαλέσουν οπτική νευρίτιδα.
• Άλλες ασθένειες. Ασθένειες όπως η σαρκοείδωση, η νόσος Behcet και ο λύκος μπορεί να προκαλέσουν υποτροπιάζουσα οπτική νευρίτιδα.
• Φάρμακα και τοξίνες. Ορισμένα φάρμακα και τοξίνες έχουν συσχετιστεί με την ανάπτυξη οπτικής νευρίτιδας. Η αιθαμβουτόλη, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της φυματίωσης, και η μεθανόλη, ένα κοινό συστατικό σε αντιψυκτικά, χρώματα και διαλύτες, σχετίζονται με την οπτική νευρίτιδα.

Παράγοντες κινδύνου

Οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη οπτικής νευρίτιδας περιλαμβάνουν:

• Ηλικία. Η οπτική νευρίτιδα επηρεάζει συχνότερα ενήλικες ηλικίας 20 έως 40 ετών.
• Γένος. Οι γυναίκες έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν οπτική νευρίτιδα από τους άνδρες.
• Εθνοτική φυλή. Η οπτική νευρίτιδα εμφανίζεται συχνότερα σε λευκούς ανθρώπους.
• Γενετικές μεταλλάξεις. Ορισμένες γενετικές μεταλλάξεις μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης οπτικής νευρίτιδας ή σκλήρυνσης κατά πλάκας.

Επιπλοκές από οπτική νευρίτιδα

Οι επιπλοκές που προκύπτουν από την οπτική νευρίτιδα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Βλάβη του οπτικού νεύρου. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν κάποια μόνιμη βλάβη του οπτικού νεύρου μετά από ένα επεισόδιο οπτικής νευρίτιδας, αλλά η βλάβη μπορεί να μην προκαλέσει μόνιμα συμπτώματα.
• Μειωμένη οπτική οξύτητα. Οι περισσότεροι άνθρωποι ανακτούν την κανονική ή σχεδόν φυσιολογική όραση μέσα σε αρκετούς μήνες, αλλά μια μερική απώλεια των χρωματικών διακρίσεων μπορεί να παραμείνει. Για μερικούς ανθρώπους, η απώλεια όρασης παραμένει.
• Παρενέργειες της θεραπείας. Τα στεροειδή φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της οπτικής νευρίτιδας υποτάσσουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα, γεγονός που κάνει το σώμα σας να γίνει πιο ευαίσθητο σε λοιμώξεις. Άλλες παρενέργειες περιλαμβάνουν αλλαγές στη διάθεση και αύξηση βάρους.

Διάγνωση οπτικής νευρίτιδας

Είναι πιθανό να επισκεφτείτε έναν οφθαλμίατρο για μια διάγνωση, η οποία βασίζεται γενικά στο ιατρικό ιστορικό σας και σε μια εξέταση. Ο οφθαλμίατρος πιθανότατα θα πραγματοποιήσει τις ακόλουθες οφθαλμικές εξετάσεις:

• Μια οφθαλμολογική εξέταση ρουτίνας. Ο οφθαλμίατρός σας θα ελέγξει την όρασή σας και την ικανότητά σας να αντιλαμβάνεστε τα χρώματα και να μετράτε την πλάγια (περιφερική) όρασή σας.
• Οφθαλμοσκόπηση. Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης, ο γιατρός σας ρίχνει ένα έντονο φως στο μάτι σας και εξετάζει τις δομές στο πίσω μέρος του ματιού σας. Αυτό το οφθαλμικό τεστ αξιολογεί τον οπτικό δίσκο, όπου το οπτικό νεύρο εισέρχεται στον αμφιβληστροειδή του ματιού σας. Ο οπτικός δίσκος διογκώνεται σε περίπου το ένα τρίτο των ατόμων με οπτική νευρίτιδα.
• Δοκιμή αντίδρασης φωτός της κόρης. Ο γιατρός σας μπορεί να μετακινήσει έναν φακό μπροστά στα μάτια σας για να δει πώς αντιδρούν οι κόρες σας όταν εκτίθενται σε έντονο φως. Εάν έχετε οπτική νευρίτιδα, οι κόρες των ματιών σας δεν θα συστέλλονται τόσο πολύ όσο οι κόρες σε υγιή μάτια όταν εκτεθούν στο φως.

Άλλες εξετάσεις για τη διάγνωση της οπτικής νευρίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI). Μια μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιεί ένα μαγνητικό πεδίο και παλμούς ενέργειας ραδιοκυμάτων για να κάνει εικόνες του σώματός σας. Κατά τη διάρκεια μιας μαγνητικής τομογραφίας για έλεγχο οπτικής νευρίτιδας, μπορεί να λάβετε μια ένεση με διάλυμα σκιαγραφικού για να κάνετε το οπτικό νεύρο και άλλα μέρη του εγκεφάλου σας πιο ορατά στις εικόνες.

  Μια μαγνητική τομογραφία είναι σημαντική για να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν κατεστραμμένες περιοχές (βλάβες) στον εγκέφαλό σας. Τέτοιες βλάβες υποδηλώνουν υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης σκλήρυνσης κατά πλάκας. Μια μαγνητική τομογραφία μπορεί επίσης να αποκλείσει άλλες αιτίες απώλειας όρασης, όπως έναν όγκο.

• ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΙΜΑΤΟΣ. Μια εξέταση αίματος είναι διαθέσιμη για τον έλεγχο για λοιμώξεις ή συγκεκριμένα αντισώματα. Η οπτική νευρομυελίτιδα συνδέεται με ένα αντίσωμα που προκαλεί σοβαρή οπτική νευρίτιδα. Τα άτομα με σοβαρή οπτική νευρίτιδα μπορεί να υποβληθούν σε αυτό το τεστ για να προσδιορίσουν εάν είναι πιθανό να αναπτύξουν οπτική νευρομυελίτιδα. Για άτυπες περιπτώσεις οπτικής νευρίτιδας, το αίμα μπορεί επίσης να ελεγχθεί για αντισώματα γλυκοπρωτεΐνης ολιγοδενδροκυττάρων μυελίνης.
• Οπτική τομογραφία συνοχής. Αυτή η δοκιμή μετρά το πάχος της στιβάδας των νευρικών ινών του αμφιβληστροειδούς του ματιού, η οποία είναι συχνά πιο λεπτή από την οπτική νευρίτιδα.
• Δοκιμή οπτικού πεδίου. Αυτή η δοκιμή μετρά την περιφερειακή όραση κάθε ματιού για να προσδιορίσει εάν υπάρχει απώλεια όρασης. Η οπτική νευρίτιδα μπορεί να προκαλέσει οποιαδήποτε απώλεια οπτικού πεδίου.
• Οπτική προκλητική απόκριση. Κατά τη διάρκεια αυτής της δοκιμής, κάθεστε μπροστά από μια οθόνη στην οποία εμφανίζεται ένα εναλλασσόμενο μοτίβο σκακιέρας. Στο κεφάλι σας είναι προσαρτημένα καλώδια με μικρά μπαλώματα για να καταγράφουν τις απαντήσεις του εγκεφάλου σας σε αυτό που βλέπετε στην οθόνη. Αυτός ο τύπος εξέτασης ενημερώνει τον γιατρό σας εάν τα ηλεκτρικά σήματα στον εγκέφαλό σας είναι πιο αργά από το κανονικό ως αποτέλεσμα βλάβης του οπτικού νεύρου.

Ο γιατρός σας είναι πιθανό να σας ζητήσει να επιστρέψετε για εξετάσεις παρακολούθησης δύο έως τέσσερις εβδομάδες αφού τα συμπτώματά σας αρχίσουν να επιβεβαιώνουν τη διάγνωση της οπτικής νευρίτιδας.

Θεραπεία της οπτικής νευρίτιδας

Η οπτική νευρίτιδα συνήθως βελτιώνεται από μόνη της. Σε ορισμένες περιπτώσεις, χρησιμοποιούνται στεροειδή φάρμακα για τη μείωση της φλεγμονής στο οπτικό νεύρο. Πιθανές παρενέργειες από τη θεραπεία με στεροειδή περιλαμβάνουν αύξηση βάρους, αλλαγές στη διάθεση, έξαψη του προσώπου, στομαχικές διαταραχές και αϋπνία.

Η θεραπεία με στεροειδή χορηγείται συνήθως φλεβικά (ενδοφλεβίως). Η ενδοφλέβια θεραπεία με στεροειδή επιταχύνει την αποκατάσταση της όρασης, αλλά δεν φαίνεται να επηρεάζει την ποσότητα της όρασης που θα ανακτήσετε για την τυπική οπτική νευρίτιδα.

Όταν η θεραπεία με στεροειδή αποτυγχάνει και η σοβαρή απώλεια όρασης επιμένει, μια θεραπεία που ονομάζεται θεραπεία ανταλλαγής πλάσματος μπορεί να βοηθήσει ορισμένους ανθρώπους να ανακτήσουν την όρασή τους. Οι μελέτες δεν έχουν ακόμη επιβεβαιώσει ότι η θεραπεία ανταλλαγής πλάσματος είναι αποτελεσματική για την οπτική νευρίτιδα.

Πρόληψη της σκλήρυνσης κατά πλάκας

Εάν έχετε οπτική νευρίτιδα και έχετε εμφανείς δύο ή περισσότερες βλάβες στον εγκέφαλο MRI σαρώσεις, μπορεί να επωφεληθείτε από τα φάρμακα για τη σκλήρυνση κατά πλάκας, όπως η ιντερφερόνη βήτα-1α ή η ιντερφερόνη βήτα-1b, που μπορεί να καθυστερήσουν ή να βοηθήσουν στην πρόληψη της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Αυτά τα ενέσιμα φάρμακα χρησιμοποιούνται για άτομα υψηλού κινδύνου να αναπτύξουν σκλήρυνση κατά πλάκας. Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν κατάθλιψη, ερεθισμό στο σημείο της ένεσης και συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη.

Πρόγνωση

Οι περισσότεροι άνθρωποι ανακτούν σχεδόν την κανονική όραση μέσα σε έξι μήνες μετά από ένα επεισόδιο οπτικής νευρίτιδας.

Τα άτομα των οποίων η οπτική νευρίτιδα επιστρέφει διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν σκλήρυνση κατά πλάκας, οπτική νευρομυελίτιδα ή διαταραχή που σχετίζεται με τα αντισώματα με αντισώματα από ολιγοδενδροκύτταρα της μυελίνης. Η οπτική νευρίτιδα μπορεί να υποτροπιάσει σε άτομα χωρίς υποκείμενες παθήσεις και αυτά τα άτομα γενικά έχουν καλύτερη μακροπρόθεσμη πρόγνωση για την όρασή τους από ότι τα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας ή οπτική νευρομυελίτιδα.