Οι πνεύμονες ενός πρόωρου μωρού: Πιθανά προβλήματα και άλλα

Το πιο κοινό πρόβλημα των πνευμόνων σε ένα πρόωρο μωρό είναι το σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας (RDS). Αυτό ήταν παλαιότερα γνωστό ως νόσος της υαλίνης μεμβράνης (HMD). Ένα μωρό αναπτύσσει RDS όταν οι πνεύμονες δεν παράγουν επαρκείς ποσότητες επιφανειοδραστικού. Αυτή είναι μια ουσία που κρατά ανοιχτούς τους μικροσκοπικούς αερόσακους στον πνεύμονα. Ως αποτέλεσμα, ένα πρόωρο μωρό συχνά δυσκολεύεται να επεκτείνει τους πνεύμονές του, να πάρει οξυγόνο και να απαλλαγεί από το διοξείδιο του άνθρακα. Σε μια ακτινογραφία θώρακος, οι πνεύμονες ενός μωρού με RDS μοιάζουν με γυαλί. Το RDS είναι κοινό σε πρόωρα μωρά. Αυτό συμβαίνει επειδή οι πνεύμονες συνήθως δεν αρχίζουν να παράγουν τασιενεργό μέχρι περίπου την 30η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης RDS στο μωρό περιλαμβάνουν:

• Καυκάσια φυλή
• αρσενικό φύλο
• οικογενειακό ιστορικό
• μητρικός διαβήτης

Το RDS τείνει να είναι λιγότερο σοβαρό σε μωρά των οποίων οι μητέρες έλαβαν θεραπεία με στεροειδή πριν από τον τοκετό.

Θεραπεία για RDS

Ευτυχώς, η επιφανειοδραστική ουσία παράγεται πλέον τεχνητά και μπορεί να χορηγηθεί σε μωρά εάν οι γιατροί υποψιαστούν ότι δεν παρασκευάζουν ακόμη επιφανειοδραστική από μόνα τους. Τα περισσότερα από αυτά τα μωρά χρειάζονται επίσης επιπλέον οξυγόνο και υποστήριξη από έναν αναπνευστήρα.

Η πνευμονία είναι μια λοίμωξη των πνευμόνων. Συνήθως προκαλείται από βακτήρια ή ιό. Μερικά μωρά παθαίνουν πνευμονία ενώ είναι ακόμη στη μήτρα και πρέπει να αντιμετωπίζονται κατά τη γέννηση. Τα μωρά μπορεί επίσης να αναπτύξουν πνευμονία αρκετές εβδομάδες μετά τον τοκετό. Αυτό συμβαίνει συνήθως επειδή ήταν σε αναπνευστήρα για αναπνευστικά προβλήματα όπως σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας ή βρογχοπνευμονική δυσπλασία.

Θεραπεία για πνευμονία

Τα μωρά με πνευμονία συχνά χρειάζονται θεραπεία με αυξημένη ποσότητα οξυγόνου ή ακόμα και μηχανικό αερισμό (αναπνευστικό μηχάνημα), εκτός από αντιβιοτικά.

Ένα άλλο κοινό αναπνευστικό πρόβλημα των πρόωρων μωρών ονομάζεται άπνοια της προωρότητας. Αυτό συμβαίνει όταν το μωρό σταματά να αναπνέει. Συχνά προκαλεί πτώση του καρδιακού ρυθμού και του επιπέδου οξυγόνου στο αίμα. Η άπνοια εμφανίζεται σχεδόν στο 100 τοις εκατό των μωρών που γεννιούνται πριν από τις 28 εβδομάδες κύησης. Είναι πολύ λιγότερο συχνό σε μεγαλύτερα πρόωρα μωρά, ειδικά σε αυτά που γεννήθηκαν στις 34 εβδομάδες ή αργότερα. Η άπνοια συνήθως δεν συμβαίνει αμέσως μετά τη γέννηση. Εμφανίζεται πιο συχνά σε ηλικία 1 έως 2 ημερών και μερικές φορές δεν είναι εμφανής παρά μόνο αφού απογαλακτιστεί ένα μωρό από έναν αναπνευστήρα. Υπάρχουν δύο κύριες αιτίες άπνοιας σε πρόωρα βρέφη.

1. Το μωρό «ξεχνά» να αναπνεύσει, απλώς και μόνο επειδή το νευρικό σύστημα είναι ανώριμο. Αυτό ονομάζεται κεντρική άπνοια.
2. Το μωρό προσπαθεί να αναπνεύσει, αλλά ο αεραγωγός καταρρέει. Ο αέρας δεν μπορεί να ρέει μέσα και έξω από τους πνεύμονες. Αυτό ονομάζεται αποφρακτική άπνοια.

Τα πρόωρα μωρά έχουν συχνά «μικτή» άπνοια, η οποία είναι ένας συνδυασμός κεντρικής και αποφρακτικής άπνοιας. Ένα μωρό που διατρέχει κίνδυνο άπνοιας πρέπει να συνδεθεί σε μια οθόνη που καταγράφει τον καρδιακό ρυθμό, τον ρυθμό αναπνοής και το επίπεδο οξυγόνου στο αίμα. Εάν κάποιο από αυτά τα ποσοστά πέσει κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα, ηχεί ένας συναγερμός, ειδοποιώντας το προσωπικό του νοσοκομείου ότι το μωρό έχει επεισόδιο άπνοιας. Στη συνέχεια, το προσωπικό διεγείρει το μωρό, συνήθως τρίβοντας απαλά το στήθος ή την πλάτη του. Το μωρό αρχίζει να αναπνέει ξανά. Περιστασιακά, ένα μωρό χρειάζεται βοήθεια με τσάντα και μάσκα για να αρχίσει να αναπνέει ξανά.

Θεραπεία για την άπνοια της προωρότητας

Η κεντρική άπνοια μπορεί να αντιμετωπιστεί με ένα φάρμακο που ονομάζεται αμινοφυλλίνη ή με καφεΐνη. Και τα δύο αυτά φάρμακα διεγείρουν το ανώριμο αναπνευστικό σύστημα του μωρού και μειώνουν τον αριθμό των επεισοδίων άπνοιας. Εάν δεν το κάνουν, ή εάν τα επεισόδια είναι αρκετά σοβαρά ώστε να απαιτούν από το προσωπικό να διεγείρει συχνά την αναπνοή του μωρού με μια τσάντα και μάσκα, μπορεί να χρειαστεί να τοποθετηθεί το μωρό σε αναπνευστήρα. Αυτό θα ισχύει μέχρι να ωριμάσει το νευρικό σύστημα. Τα μωρά με καθαρά αποφρακτική άπνοια χρειάζεται συχνά να συνδέονται με έναν αναπνευστήρα μέσω ενός ενδοτραχειακού σωλήνα για να διατηρούνται οι αεραγωγοί ανοιχτοί. Η άπνοια της προωρότητας συνήθως υποχωρεί όταν το μωρό είναι 40 έως 44 εβδομάδων. Αυτό περιλαμβάνει τον αριθμό των εβδομάδων εγκυμοσύνης συν τον αριθμό των εβδομάδων από τη γέννηση του μωρού. Μερικές φορές, επιλύεται ήδη από 34 έως 35 εβδομάδες. Αλλά περιστασιακά, η άπνοια επιμένει και το μωρό χρειάζεται μακροχρόνια θεραπεία. Οι γονείς μπορεί να χρειαστεί να δώσουν στο μωρό τους αμινοφυλλίνη ή καφεΐνη και να χρησιμοποιήσουν ένα μόνιτορ άπνοιας στο σπίτι. Σε αυτή την περίπτωση, οι γονείς εκπαιδεύονται να χρησιμοποιούν το μόνιτορ και να κάνουν ΚΑΡΠΑ για την τόνωση της αναπνοής. Τα μωρά δεν στέλνονται στο σπίτι με οθόνη, εκτός εάν είναι διαφορετικά σταθερά και παρουσιάζουν μόνο σπάνια επεισόδια άπνοιας σε ένα 24ωρο.

Πνευμοθώρακας

Τα μωρά με RDS αναπτύσσουν μερικές φορές μια επιπλοκή που είναι γνωστή ως πνευμοθώρακας ή κατέρρευση του πνεύμονα. Ένας πνευμοθώρακας μπορεί επίσης να αναπτυχθεί απουσία RDS. Αυτή η κατάσταση αναπτύσσεται όταν ένας μικρός σάκος αέρα στον πνεύμονα σπάσει. Ο αέρας διαφεύγει από τον πνεύμονα σε ένα διάστημα μεταξύ του πνεύμονα και του θωρακικού τοιχώματος. Εάν συσσωρευτεί μεγάλη ποσότητα αέρα, οι πνεύμονες δεν μπορούν να επεκταθούν επαρκώς. Ο πνευμοθώρακας μπορεί να παροχετευτεί με την εισαγωγή μιας μικρής βελόνας στο στήθος. Εάν ο πνευμοθώρακας συσσωρευτεί ξανά μετά την παροχέτευση με βελόνα, μπορεί να εισαχθεί ένας θωρακικός σωλήνας μεταξύ των πλευρών. Ο θωρακικός σωλήνας συνδέεται με μια συσκευή αναρρόφησης. Αφαιρεί συνεχώς κάθε αέρα που έχει συσσωρευτεί μέχρι να επουλωθεί η μικρή τρύπα στον πνεύμονα.

Βρογχοπνευμονική δυσπλασία

Μια άλλη επιπλοκή του RDS είναι η βρογχοπνευμονική δυσπλασία (BPD). Αυτή είναι μια χρόνια πνευμονοπάθεια που προκαλείται από τραυματισμό στους πνεύμονες. Η BPD εμφανίζεται σε περίπου 25 έως 30 τοις εκατό των μωρών που γεννιούνται πριν από τις 28 εβδομάδες και ζυγίζουν λιγότερο από 2,2 κιλά. Είναι πιο συνηθισμένο σε πολύ πρόωρα μωρά που γεννιούνται μεταξύ 24 και 26 εβδομάδων. Η υποκείμενη αιτία της BPD δεν είναι καλά κατανοητή. Αλλά συνήθως εμφανίζεται σε μωρά που είναι σε αναπνευστήρες ή/και λαμβάνουν οξυγόνο. Για το λόγο αυτό, οι γιατροί πιστεύουν ότι αυτές οι θεραπείες, αν και απαραίτητες, μπορεί να τραυματίσουν τον ανώριμο πνευμονικό ιστό του μωρού. Δυστυχώς, η BPD, με τη σειρά της, μπορεί να κάνει ένα μωρό να χρειάζεται συνεχή οξυγονοθεραπεία και υποστήριξη αναπνευστήρα. Όταν ένα μωρό είναι 3 έως 4 εβδομάδων, οι γιατροί μερικές φορές χρησιμοποιούν διουρητικά φάρμακα και εισπνεόμενα φάρμακα. Αυτά μπορούν να βοηθήσουν τον απογαλακτισμό ενός μωρού από τον αναπνευστήρα και να μειώσουν την ανάγκη για οξυγόνο. Στο παρελθόν, οι γιατροί χρησιμοποιούσαν συχνά στεροειδή φάρμακα για τη θεραπεία της BPD. Επειδή όμως η χρήση στεροειδών έχει συνδεθεί με μεταγενέστερα αναπτυξιακά προβλήματα όπως η εγκεφαλική παράλυση, οι γιατροί χρησιμοποιούν πλέον στεροειδή μόνο στις πιο σοβαρές περιπτώσεις. Ενώ η BPD τείνει να βελτιώνεται καθώς τα μωρά μεγαλώνουν, δεν είναι ασυνήθιστο για τα μωρά με BPD να συνεχίσουν να λαμβάνουν διουρητική θεραπεία ή/και οξυγόνο στο σπίτι για αρκετούς μήνες. Επιπλοκές πρόωρου τοκετού »

Η προοπτική για ένα πρόωρο μωρό με προβλήματα στους πνεύμονες θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες, όπως:

• το είδος του πνευμονικού προβλήματος που έχουν
• τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων
• την ηλικία τους

Με την πρόοδο της σύγχρονης ιατρικής, οι πιθανότητες επιβίωσης ακολουθούμενες από φυσιολογική ανάπτυξη συνεχίζουν να βελτιώνονται.

Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη προβλημάτων στους πνεύμονες σε ένα πρόωρο μωρό είναι να αποφύγετε τον πρόωρο τοκετό. Αυτό δεν είναι πάντα δυνατό, ωστόσο υπάρχουν πολλά βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να μειώσετε τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού:

• μην καπνίζεις
• μη χρησιμοποιείτε παράνομα ναρκωτικά
• μην πίνετε αλκοόλ
• τρώτε μια υγιεινή διατροφή
• μιλήστε με το γιατρό σας σχετικά με την καλή προγεννητική φροντίδα