Ενδογενής Κατάθλιψη

Πώς διαφέρει η ενδογενής κατάθλιψη από την εξωγενή κατάθλιψη;

Οι ερευνητές συνήθιζαν να διαφοροποιούν την ενδογενή κατάθλιψη και την εξωγενή κατάθλιψη με την παρουσία ή την απουσία ενός αγχωτικού γεγονότος πριν από την εμφάνιση του MDD:

Η ενδογενής κατάθλιψη εμφανίζεται χωρίς την παρουσία άγχους ή τραύματος. Με άλλα λόγια, δεν έχει εμφανή εξωτερική αιτία. Αντίθετα, μπορεί να οφείλεται κυρίως σε γενετικούς και βιολογικούς παράγοντες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ενδογενής κατάθλιψη μπορεί επίσης να αναφέρεται ως «βιολογικά βασισμένη» κατάθλιψη.

Η εξωγενής κατάθλιψη συμβαίνει μετά από ένα αγχωτικό ή τραυματικό γεγονός. Αυτός ο τύπος κατάθλιψης ονομάζεται πιο συχνά “αντιδραστική” κατάθλιψη.

Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας συνήθιζαν να κάνουν διάκριση μεταξύ αυτών των δύο τύπων MDD, αλλά αυτό δεν ισχύει πλέον. Οι περισσότεροι επαγγελματίες ψυχικής υγείας κάνουν τώρα μια γενική διάγνωση MDD με βάση ορισμένα συμπτώματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ενδογενούς κατάθλιψης;

Τα άτομα με ενδογενή κατάθλιψη αρχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα ξαφνικά και χωρίς προφανή λόγο. Ο τύπος, η συχνότητα και η σοβαρότητα των συμπτωμάτων μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο.

Τα συμπτώματα της ενδογενούς κατάθλιψης είναι παρόμοια με αυτά του MDD. Περιλαμβάνουν:

• επίμονα συναισθήματα θλίψης ή απελπισίας
• απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες ή χόμπι που κάποτε ήταν ευχάριστα, συμπεριλαμβανομένου του σεξ
• κούραση
• έλλειψη κινήτρου
• πρόβλημα συγκέντρωσης, σκέψης ή λήψης αποφάσεων
• δυσκολία στον ύπνο ή στον ύπνο
• κοινωνική απομόνωση
• σκέψεις αυτοκτονίας
• πονοκεφάλους
• Μυϊκοί πόνοι
• απώλεια όρεξης ή υπερκατανάλωση τροφής

Πώς διαγιγνώσκεται η ενδογενής κατάθλιψη;

Ο πάροχος πρωτοβάθμιας περίθαλψης ή ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να διαγνώσει το MDD. Θα σας ρωτήσουν πρώτα για το ιατρικό ιστορικό σας. Φροντίστε να τους ειδοποιήσετε για τυχόν φάρμακα που παίρνετε και για τυχόν υπάρχουσες παθήσεις ιατρικής ή ψυχικής υγείας. Είναι επίσης χρήσιμο να τους πείτε εάν κάποιο από τα μέλη της οικογένειάς σας έχει MDD ή είχε στο παρελθόν.

Ο πάροχος υγειονομικής περίθαλψης θα σας ρωτήσει επίσης για τα συμπτώματά σας. Θα θέλουν να μάθουν πότε ξεκίνησαν τα συμπτώματα και αν ξεκίνησαν αφού βιώσατε ένα αγχωτικό ή τραυματικό γεγονός. Ο πάροχος υγειονομικής περίθαλψης μπορεί επίσης να σας δώσει μια σειρά ερωτηματολογίων που εξετάζουν το πώς αισθάνεστε. Αυτά τα ερωτηματολόγια μπορούν να τους βοηθήσουν να καθορίσουν εάν έχετε MDD.

Για να διαγνωστεί με MDD, πρέπει να πληροίτε ορισμένα κριτήρια που αναφέρονται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Mυχικών Διαταραχών (DSM). Αυτό το εγχειρίδιο χρησιμοποιείται συχνά από επαγγελματίες ψυχικής υγείας για τη διάγνωση καταστάσεων ψυχικής υγείας. Τα κύρια κριτήρια για τη διάγνωση του MDD είναι η «καταθλιπτική διάθεση ή η απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης στις καθημερινές δραστηριότητες για περισσότερο από δύο εβδομάδες».

Αν και το εγχειρίδιο χρησιμοποιείται για τη διάκριση μεταξύ ενδογενών και εξωγενών μορφών κατάθλιψης, η τρέχουσα έκδοση δεν παρέχει πλέον αυτή τη διάκριση. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας ενδέχεται να κάνουν διάγνωση ενδογενούς κατάθλιψης εάν τα συμπτώματα του MDD αναπτυχθούν χωρίς προφανή λόγο.

Πώς αντιμετωπίζεται η ενδογενής κατάθλιψη;

Η υπέρβαση του MDD δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με συνδυασμό φαρμάκων και θεραπείας.

Φάρμακα

Τα πιο συνηθισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ατόμων με MDD περιλαμβάνουν εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) και εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης (SNRIs). Σε ορισμένα άτομα μπορεί να συνταγογραφούνται τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA), αλλά αυτά τα φάρμακα δεν χρησιμοποιούνται τόσο εκτεταμένα όσο κάποτε. Αυτά τα φάρμακα αυξάνουν τα επίπεδα ορισμένων χημικών ουσιών του εγκεφάλου που οδηγούν σε μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων.

Τα SSRIs είναι ένας τύπος αντικαταθλιπτικών φαρμάκων που μπορούν να ληφθούν από άτομα με MDD. Παραδείγματα SSRI περιλαμβάνουν:

• παροξετίνη (Paxil)
• φλουοξετίνη (Prozac)
• σερτραλίνη (Zoloft)
• εσσιταλοπράμη (Lexapro)
• σιταλοπράμη (Celexa)

Τα SSRI μπορεί να προκαλέσουν πονοκεφάλους, ναυτία και αϋπνία στην αρχή. Ωστόσο, αυτές οι παρενέργειες συνήθως εξαφανίζονται μετά από σύντομο χρονικό διάστημα.

Τα SNRI είναι ένας άλλος τύπος αντικαταθλιπτικών φαρμάκων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία ατόμων με MDD. Παραδείγματα SNRI περιλαμβάνουν:

• βενλαφαξίνη (Effexor)
• ντουλοξετίνη (Cymbalta)
• δεσβενλαφαξίνη (Pristiq)

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα TCA μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως μέθοδος θεραπείας για άτομα με MDD. Παραδείγματα TCA περιλαμβάνουν:

• τριμιπραμίνη (Surmontil)
• ιμιπραμίνη (τοφρανίλη)
• νορτριπτυλίνη (Pamelor)

Οι παρενέργειες των TCA μπορεί μερικές φορές να είναι πιο σοβαρές από αυτές των άλλων αντικαταθλιπτικών. Τα TCA μπορεί να προκαλέσουν υπνηλία, ζάλη και αύξηση βάρους. Διαβάστε προσεκτικά τις πληροφορίες που παρέχονται από το φαρμακείο και μιλήστε με το γιατρό σας εάν έχετε οποιαδήποτε ανησυχία. Το φάρμακο πρέπει συνήθως να λαμβάνεται για τουλάχιστον τέσσερις έως έξι εβδομάδες πριν αρχίσουν να βελτιώνονται τα συμπτώματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστούν έως και 12 εβδομάδες για να δείτε βελτίωση των συμπτωμάτων.

Εάν ένα συγκεκριμένο φάρμακο δεν φαίνεται να λειτουργεί, μιλήστε με τον παροχέα σας για μετάβαση σε άλλο φάρμακο. Σύμφωνα με την Εθνικό Ινστιτούτο entalυχικής Υγείας (NAMI), τα άτομα που δεν έγιναν καλύτερα μετά τη λήψη του πρώτου αντικαταθλιπτικού φαρμάκου είχαν πολύ καλύτερες πιθανότητες να βελτιωθούν όταν δοκίμασαν άλλο φάρμακο ή συνδυασμό θεραπειών.

Ακόμα και όταν τα συμπτώματα αρχίζουν να βελτιώνονται, θα πρέπει να συνεχίσετε να παίρνετε τα φάρμακά σας. Θα πρέπει να σταματήσετε να παίρνετε φάρμακα μόνο υπό την επίβλεψη του παρόχου που σας συνταγογράφησε το φάρμακό σας. Youσως χρειαστεί να σταματήσετε το φάρμακο σταδιακά αντί για όλα ταυτόχρονα. Η ξαφνική διακοπή ενός αντικαταθλιπτικού μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα στέρησης. Τα συμπτώματα του MDD μπορούν επίσης να επανέλθουν εάν η θεραπεία τελειώσει πολύ νωρίς.

Θεραπεία

Η ψυχοθεραπεία, γνωστή και ως λογοθεραπεία, περιλαμβάνει τη συνάντηση με έναν θεραπευτή σε τακτική βάση. Αυτός ο τύπος θεραπείας μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε την κατάστασή σας και τυχόν συναφή ζητήματα. Οι δύο κύριοι τύποι ψυχοθεραπείας είναι η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT) και η διαπροσωπική θεραπεία (IPT).

Το CBT μπορεί να σας βοηθήσει να αντικαταστήσετε τις αρνητικές πεποιθήσεις με υγιείς, θετικές. Εξασκώντας σκόπιμα τη θετική σκέψη και περιορίζοντας τις αρνητικές σκέψεις, μπορείτε να βελτιώσετε τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός σας ανταποκρίνεται σε αρνητικές καταστάσεις.

Η IPT μπορεί να σας βοηθήσει να εργαστείτε μέσω προβληματικών σχέσεων που μπορεί να συμβάλλουν στην κατάστασή σας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ένας συνδυασμός φαρμάκων και θεραπείας είναι αποτελεσματικός στη θεραπεία ατόμων με ΜΔΠ.

Ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT)

Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT) μπορεί να γίνει εάν τα συμπτώματα δεν βελτιωθούν με φαρμακευτική αγωγή και θεραπεία. Το ECT περιλαμβάνει τη σύνδεση ηλεκτροδίων στο κεφάλι που στέλνουν παλμούς ηλεκτρικής ενέργειας στον εγκέφαλο, προκαλώντας μια σύντομη κρίση. Αυτός ο τύπος θεραπείας δεν είναι τόσο τρομακτικός όσο ακούγεται και έχει βελτιωθεί τρομερά με τα χρόνια. Μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία ατόμων με ενδογενή κατάθλιψη αλλάζοντας χημικές αλληλεπιδράσεις στον εγκέφαλο.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Κάνοντας ορισμένες προσαρμογές στον τρόπο ζωής και τις καθημερινές σας δραστηριότητες μπορεί επίσης να συμβάλει στη βελτίωση των συμπτωμάτων της ενδογενούς κατάθλιψης. Ακόμα κι αν οι δραστηριότητες δεν είναι ευχάριστες στην αρχή, το σώμα και το μυαλό σας θα προσαρμοστούν με την πάροδο του χρόνου. Εδώ είναι μερικά πράγματα που πρέπει να δοκιμάσετε:

• Βγείτε έξω και κάντε κάτι ενεργό, όπως πεζοπορία ή ποδηλασία.
• Συμμετέχετε σε δραστηριότητες που απολαύσατε πριν πέσετε σε κατάθλιψη.
• Περάστε χρόνο με άλλους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων φίλων και αγαπημένων προσώπων.
• Γράψτε σε ένα ημερολόγιο.
• Κοιμηθείτε τουλάχιστον έξι ώρες κάθε βράδυ.
• Διατηρήστε μια υγιεινή διατροφή που αποτελείται από δημητριακά ολικής αλέσεως, άπαχη πρωτεΐνη και λαχανικά.

Ποια είναι η προοπτική για άτομα με ενδογενή κατάθλιψη;

Τα περισσότερα άτομα με MDD βελτιώνονται όταν τηρούν το σχέδιο θεραπείας τους. Συνήθως χρειάζονται αρκετές εβδομάδες για να δείτε βελτίωση των συμπτωμάτων μετά την έναρξη ενός σχήματος αντικαταθλιπτικών. Άλλοι μπορεί να χρειαστεί να δοκιμάσουν μερικούς διαφορετικούς τύπους αντικαταθλιπτικών πριν αρχίσουν να παρατηρούν μια αλλαγή.

Η διάρκεια της ανάρρωσης εξαρτάται επίσης από την έγκαιρη θεραπεία. Όταν αφεθεί χωρίς θεραπεία, το MDD μπορεί να διαρκέσει για αρκετούς μήνες ή και χρόνια. Μόλις ληφθεί η θεραπεία, ωστόσο, τα συμπτώματα μπορούν να υποχωρήσουν μέσα σε δύο έως τρεις μήνες.

Ακόμα και όταν τα συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν, είναι σημαντικό να συνεχίσετε να παίρνετε όλα τα συνταγογραφούμενα φάρμακα εκτός εάν ο πάροχος που σας συνταγογράφησε το φάρμακό σας σας πει ότι είναι εντάξει να σταματήσετε. Ο τερματισμός της θεραπείας πολύ νωρίς μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα υποτροπής ή στέρησης γνωστά ως σύνδρομο αντικαταθλιπτικής διακοπής.

Πόροι για άτομα με ενδογενή κατάθλιψη

Υπάρχουν πολλές ομάδες προσωπικής και διαδικτυακής υποστήριξης, καθώς και άλλοι πόροι που διατίθενται για άτομα που αντιμετωπίζουν MDD.

Ομάδες υποστήριξης

Πολλοί οργανισμοί, όπως η Εθνική Συμμαχία για την entalυχική Ασθένεια, προσφέρουν εκπαίδευση, ομάδες υποστήριξης και συμβουλευτική. Προγράμματα βοήθειας εργαζομένων και θρησκευτικές ομάδες μπορούν επίσης να προσφέρουν βοήθεια σε άτομα με ενδογενή κατάθλιψη.

Γραμμή βοήθειας αυτοκτονίας

Καλέστε το 911 ή πηγαίνετε αμέσως στα επείγοντα εάν σκέφτεστε να βλάψετε τον εαυτό σας ή άλλους. Μπορείτε επίσης να καλέσετε το National Suicide Prevention Lifeline στο 800-273-TALK (8255). Αυτή η υπηρεσία είναι διαθέσιμη 24 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα. Μπορείτε επίσης να συνομιλήσετε μαζί τους online.

Πρόληψη Αυτοκτονίας

Εάν πιστεύετε ότι κάποιος διατρέχει άμεσο κίνδυνο αυτοτραυματισμού ή βλάβης άλλου ατόμου:

• Καλέστε το 911 ή τον τοπικό σας αριθμό έκτακτης ανάγκης.
• Μείνετε με το άτομο μέχρι να φτάσει η βοήθεια.
• Αφαιρέστε όπλα, μαχαίρια, φάρμακα ή άλλα πράγματα που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη.
• Ακούστε, αλλά μην κρίνετε, διαφωνείτε, απειλείτε ή φωνάζετε.

Εάν νομίζετε ότι κάποιος σκέφτεται να αυτοκτονήσει, ζητήστε βοήθεια από μια τηλεφωνική γραμμή κρίσης ή πρόληψης αυτοκτονιών. Δοκιμάστε το National Suicide Prevention Lifeline στο 800-273-8255.

Πηγές: National Suicide Prevention Lifeline και Διοίκηση Υπηρεσιών κατάχρησης ουσιών και υπηρεσιών ψυχικής υγείας