Φακίδα ματιών

Ποιες καταστάσεις προκαλούν πανάδες στα μάτια;

Υπάρχουν διάφορα είδη φακίδων στα μάτια. Είναι σημαντικό να εξετάζονται οι φακίδες από έναν οφθαλμίατρο για να διασφαλιστεί η σωστή διάγνωση και ο σωστός σχεδιασμός θεραπείας.

Ενώ μπορείς να γεννηθείς με φακίδες στα μάτια, μπορείς να αναπτύξεις και αργότερα στη ζωή σου. Όπως και με τις φακίδες στο δέρμα, αυτές προκαλούνται από μελανοκύτταρα (κύτταρα που περιέχουν χρωστική ουσία) που είναι συσσωρευμένα μεταξύ τους.

Σπίλος του επιπεφυκότα

Ο σπίλος του επιπεφυκότα είναι μια μελαγχρωστική βλάβη στο λευκό μέρος του ματιού, γνωστή ως επιπεφυκότας. Αυτοί οι σπίλοι αποτελούν περισσότερες από τις μισές βλάβες του επιπεφυκότα και εμφανίζονται συνήθως στην παιδική ηλικία.

Σπίλος ίριδας

Όταν η φακίδα του ματιού βρίσκεται στην ίριδα (το χρωματιστό μέρος του ματιού), ονομάζεται σπίλος της ίριδας. Περίπου 6 στα 10 άτομα έχουν ένα.

Η έρευνα έχει συσχετίσει την αυξημένη έκθεση στον ήλιο με το σχηματισμό νέων σπίλων ίριδας, αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερες μελέτες. Είναι πάντα επίπεδα και δεν ενέχουν κανέναν κίνδυνο. Αυτά διαφέρουν από τις ανυψωμένες μάζες στην ίριδα ή το μελάνωμα της ίριδας.

Χοριοειδής σπίλος

Όταν ένας γιατρός σας λέει ότι έχετε μια οφθαλμική βλάβη που πρέπει να ακολουθήσετε, πιθανότατα αναφέρεται σε χοριοειδή σπίλο. Αυτή είναι μια επίπεδη μελαγχρωστική βλάβη που είναι καλοήθης (μη καρκινική) και βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού.

Σύμφωνα με το Ίδρυμα Οφθαλμικού Μελανώματος, περίπου 1 στους 10 ανθρώπους έχει αυτή την πάθηση, η οποία είναι βασικά μια συσσώρευση χρωματισμένων κυττάρων. Ενώ οι χοριοειδείς σπίλοι είναι γενικά μη καρκινικοί, υπάρχει μια μικρή πιθανότητα να γίνουν καρκινικοί, γι’ αυτό και πρέπει να παρακολουθούνται από γιατρό.

Ποια άλλα συμπτώματα μπορεί να συνοδεύουν μια φακίδα στα μάτια;

Οι σπίλοι του επιπεφυκότα εμφανίζονται συχνά ως ορατή φακίδα στο λευκό μέρος, χωρίς άλλα συμπτώματα. Τείνουν να παραμένουν σταθερά, αλλά μπορούν να αλλάξουν χρώμα με την πάροδο του χρόνου, ειδικά κατά την εφηβεία ή την εγκυμοσύνη.

Το σκουρόχρωμο χρώμα μπορεί να εκληφθεί λανθασμένα ως ανάπτυξη, γι’ αυτό είναι σημαντικό για αυτόν τον τύπο σπίλων να παρακολουθείται στενά.

Οι σπίλοι της ίριδας μπορούν συνήθως να εντοπιστούν μέσω οφθαλμικών εξετάσεων, ειδικά εάν έχετε πιο σκούρα ίριδα. Εμφανίζονται πιο συχνά σε άτομα με μπλε μάτια και είναι πιο εύκολα ορατά σε αυτά τα άτομα.

Οι χοριοειδείς σπίλοι είναι τυπικά ασυμπτωματικοί, αν και μπορεί να διαρρεύσουν υγρό ή να συνοδεύονται από ανώμαλη ανάπτυξη αιμοφόρων αγγείων.

Μερικές φορές αυτό προκαλεί αποκόλληση αμφιβληστροειδούς ή απώλεια όρασης, γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να παρακολουθείτε αυτά τα είδη σπίλων. Επειδή δεν προκαλούν συμπτώματα, συνήθως εντοπίζονται κατά τη διάρκεια μιας συνήθους βυθοσκοπικής εξέτασης.

Μπορούν οι φακίδες στα μάτια να προκαλέσουν επιπλοκές;

Ενώ οι περισσότερες φακίδες των ματιών παραμένουν μη καρκινικές, είναι σημαντικό να τις παρακολουθεί ο οφθαλμίατρος. Υπάρχει μια μικρή πιθανότητα να εξελιχθούν σε μελάνωμα των ματιών. Όσο νωρίτερα παρατηρήσετε ότι ένας σπίλος αρχίζει να αλλάζει, τόσο γρηγορότερα μπορεί να αντιμετωπιστεί – πριν μετατραπεί ενδεχομένως σε κάτι πιο σοβαρό.

Η στενή παρατήρηση είναι το κλειδί για την ανίχνευση πιθανών καρκινικών αλλαγών και την έγκαιρη σύλληψη πιθανών μεταστάσεων. Ο οφθαλμίατρος σας θα πρέπει να εξετάζει τον σπίλο κάθε 6 έως 12 μήνες, σημειώνοντας το μέγεθος, το σχήμα και αν υπάρχει ανύψωση.

Σπάνια, ορισμένες βλάβες μπορεί να προαναγγέλλουν άλλες καταστάσεις. Η ύπαρξη μελαγχρωματικών αλλοιώσεων στις βυθοσκοπικές εξετάσεις και στα δύο μάτια μπορεί να υποδηλώνει μια κατάσταση που ονομάζεται συγγενής υπερτροφία του επιθηλίου του αμφιβληστροειδούς χρωστικής (CHRPE), η οποία είναι εντελώς ασυμπτωματική. Εάν το CHRPE είναι και στα δύο μάτια, αυτό θα μπορούσε να είναι σύμπτωμα μιας κληρονομικής πάθησης που ονομάζεται οικογενής αδενωματώδης πολύποδα (FAP).

Το FAP είναι πολύ σπάνιο. Προκαλεί το 1% των νέων καρκίνων του παχέος εντέρου ετησίως. Αν και σπάνια, τα άτομα με FAP έχουν 100 τοις εκατό πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του παχέος εντέρου μέχρι την ηλικία των 40 ετών εάν δεν αφαιρεθεί το κόλον τους.

Εάν ένας οφθαλμίατρος διαγνώσει CHRPE, μιλήστε με τον γιατρό σας σχετικά με τους κινδύνους και τα οφέλη του γενετικού ελέγχου.

Μπορεί να σας συστήσουν να επισκεφτείτε έναν ειδικό για να συζητήσετε τις επιλογές σας.

Οι φακίδες των ματιών χρειάζονται θεραπεία;

Οι περισσότερες φακίδες των ματιών είναι καλοήθεις, αλλά αν έχετε, πρέπει να παρακολουθείται από οφθαλμίατρο με συχνές εξετάσεις, συνήθως κάθε έξι μήνες έως ένα χρόνο, για να τεκμηριώσει το μέγεθος, το σχήμα και τυχόν αλλαγές χρώματος της φακίδας.

Ενώ υπάρχουν συσχετίσεις μεταξύ των σπίλων (ιδιαίτερα του χοριοειδούς και της ίριδας) και του υπεριώδους φωτός, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να διευκρινιστεί ο ρόλος του τελευταίου. Ωστόσο, η χρήση γυαλιών ηλίου έξω μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου επιπλοκών με σπίλους.

Εάν ένας σπίλος πρέπει να αφαιρεθεί λόγω επιπλοκών, μελανώματος ή υποψίας μελανώματος, αυτό γίνεται με χειρουργική επέμβαση. Ανάλογα με την ατομική κατάσταση, η τοπική εκτομή (με χρήση πολύ μικρής λεπίδας) ή η φωτοκατάλυση με λέιζερ αργού (χρησιμοποιώντας λέιζερ για την αφαίρεση ιστού) είναι πιθανές επιλογές.

Ποια είναι η προοπτική για μια φακίδα στα μάτια;

Εάν έχετε φακίδες στα μάτια, αυτό δεν είναι γενικά ανησυχητικό. Πολλές φορές, αυτά εμφανίζονται σε μια οφθαλμολογική εξέταση, γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να κάνετε τακτικές εξετάσεις.

Μόλις διαγνωστεί η φακίδα, μιλήστε με το γιατρό σας για ένα πρόγραμμα ελέγχου, καθώς πρέπει να παρακολουθείται προσεκτικά για να αποφευχθούν τυχόν επιπλοκές.

Εάν έχετε φακίδες στα μάτια και στα δύο μάτια, ρωτήστε το γιατρό σας για το CHRPE και το FAP για να δείτε τι προτείνει ως επόμενο βήμα.