Ποιες ασθένειες μεταδίδουν οι νυχτερίδες στον άνθρωπο;

Οι νυχτερίδες είναι θηλαστικά που παίζουν κρίσιμους οικολογικούς ρόλους, όπως η επικονίαση φυτών, η διασπορά των σπόρων και ο έλεγχος των πληθυσμών των εντόμων καταναλώνοντας τεράστιες ποσότητες εντόμων. Ωστόσο, οι νυχτερίδες είναι επίσης φυσικές δεξαμενές για πολλά παθογόνα, μερικά από τα οποία μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες στον άνθρωπο. Ας μάθουμε ποιες ασθένειες μεταδίδονται από τις νυχτερίδες στον άνθρωπο και πώς μεταδίδονται.

Ασθένειες που μεταδίδονται από τις νυχτερίδες στον άνθρωπο

Οι νυχτερίδες μπορούν να μεταφέρουν ποικίλα παθογόνα, συμπεριλαμβανομένων ιών, βακτηρίων, μυκήτων και παρασίτων. Οι πιο σοβαρές ασθένειες που μεταδίδονται στον άνθρωπο από τις νυχτερίδες περιλαμβάνουν:

1. Λύσσα

Η λύσσα είναι μια ασθένεια που προκαλείται από τον ιό της λύσσας, ο οποίος επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα και είναι σχεδόν πάντα θανατηφόρος μόλις εμφανιστούν τα συμπτώματα. Ενώ οι σκύλοι είναι η πιο κοινή πηγή του ιού της λύσσας παγκοσμίως, οι νυχτερίδες αποτελούν σημαντική δεξαμενή σε πολλές περιοχές.

Ο ιός της λύσσας επιμένει στις νυχτερίδες επειδή οι νυχτερίδες είναι φυσικές δεξαμενές αυτού του ιού. Ο ιός της λύσσας μπορεί να εξαπλωθεί αποτελεσματικά σε αποικίες νυχτερίδων μέσω δαγκωμάτων ή επαφής με το σάλιο κατά τη διάρκεια των κοινωνικών τους αλληλεπιδράσεων. Η μεγάλη διάρκεια ζωής των νυχτερίδων και οι πυκνές συνήθειες κουρνισμάτων διευκολύνουν τη διατήρηση του ιού στους πληθυσμούς των νυχτερίδων.

Η λύσσα μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω του σάλιου μιας μολυσμένης νυχτερίδας, συνήθως μέσω δαγκωμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ασθένεια μπορεί να εξαπλωθεί μέσω γρατσουνιών ή όταν το μολυσμένο σάλιο έρχεται σε επαφή με βλεννογόνους ή ανοιχτές πληγές.

Η μετάδοση στους ανθρώπους συμβαίνει συχνά όταν οι άνθρωποι χειρίζονται ή προσπαθούν να σώσουν νυχτερίδες. Για παράδειγμα, σε πολλές περιπτώσεις, οι λοιμώξεις από λύσσα στους ανθρώπους συμβαίνουν λόγω μη ανιχνεύσιμων τσιμπημάτων νυχτερίδων κατά τη διάρκεια του ύπνου ή του χειρισμού άρρωστων νυχτερίδων χωρίς προστατευτικό εξοπλισμό.

2. Λοίμωξη από τον ιό Hendra

Ο ιός Hendra, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Αυστραλία, προκαλεί σοβαρή αναπνευστική και νευρολογική ασθένεια σε ανθρώπους και άλογα.

Ο ιός Hendra κυκλοφορεί φυσικά σε νυχτερίδες φρούτων χωρίς να προκαλεί ασθένεια σε αυτές. Η μεταναστευτική συμπεριφορά και οι διατροφικές συνήθειες των νυχτερίδων, όπως η κατανάλωση φρούτων κοντά σε μάντρα αλόγων, μπορούν να εισαγάγουν αυτόν τον ιό σε άλλα είδη.

Οι ανθρώπινες μολύνσεις συμβαίνουν μέσω της επαφής με μολυσμένα άλογα. Τα άλογα αποκτούν τον ιό Hendra από τα ούρα, τα κόπρανα ή το σάλιο της νυχτερίδας που μολύνουν το περιβάλλον ή τις ζωοτροφές τους. Η άμεση μετάδοση από νυχτερίδα σε άνθρωπο δεν έχει τεκμηριωθεί.

Τα κρούσματα εμφανίζονται συνήθως σε περιοχές όπου τα άλογα βόσκουν κοντά σε αποικίες νυχτερίδων φρούτων. Σε λίγες περιπτώσεις, μερικά άτομα προσβλήθηκαν από τον ιό Hendra μετά από θεραπεία μολυσμένων αλόγων.

3. Λοίμωξη από τον ιό Nipah

Ο ιός Nipah, που επικρατεί στη Νοτιοανατολική Ασία, προκαλεί σοβαρά αναπνευστικά και νευρολογικά συμπτώματα στους ανθρώπους.

Οι νυχτερίδες φρούτων (ειδών Pteropus) είναι φυσικοί ξενιστές του ιού Nipah, που φιλοξενούν αυτόν τον ιό χωρίς να εμφανίζουν συμπτώματα. Η διατροφική συμπεριφορά των νυχτερίδων, όπως το γλείψιμο ή το δάγκωμα φρούτων, μεταδίδει τον ιό.

Οι άνθρωποι κολλούν τον ιό Nipah μέσω της κατανάλωσης τροφών που έχουν μολυνθεί από εκκρίσεις νυχτερίδας, όπως ο ακατέργαστος χυμός φοίνικα, ή μέσω της επαφής με μολυσμένους χοίρους, οι οποίοι λειτουργούν ως ενδιάμεσοι ξενιστές.

Ένα αξιοσημείωτο ξέσπασμα στη Μαλαισία σημειώθηκε όταν οι χοίροι μολύνθηκαν μετά την κατανάλωση φρούτων που είχαν μολυνθεί από νυχτερίδες. Στη συνέχεια, ο ιός εξαπλώθηκε στους ανθρώπους που είχαν στενή επαφή με αυτούς τους χοίρους. Σε ένα άλλο ξέσπασμα στο Μπαγκλαντές, μερικοί άνθρωποι προσβλήθηκαν από τον ιό Nipah αφού κατανάλωσαν ακατέργαστο χυμό φοίνικα που συλλέγεται από δέντρα στα οποία συχνάζουν νυχτερίδες.

4. SARS-CoV και SARS-CoV-2 (κορωνοϊοί)

Το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS) και το COVID-19 προκαλούνται από κοροναϊούς που συνδέονται με νυχτερίδες. Ενώ οι νυχτερίδες είναι η φυσική δεξαμενή, αυτοί οι ιοί πιθανότατα έφτασαν στους ανθρώπους μέσω ενδιάμεσων ξενιστών όπως τα μοσχοκάρφι (SARS-CoV) ή πιθανώς οι παγκολίνοι (SARS-CoV-2).

Οι κοροναϊοί είναι ιδιαίτερα προσαρμόσιμοι και ευδοκιμούν σε πληθυσμούς νυχτερίδων λόγω του μοναδικού ανοσοποιητικού συστήματος των νυχτερίδων, το οποίο επιτρέπει στους ιούς να επιμένουν χωρίς να προκαλούν σοβαρή ασθένεια. Η συμπεριφορά των νυχτερίδων και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις διευκολύνουν την εξάπλωση του ιού.

Οι άνθρωποι εκτίθενται σε αυτούς τους κοροναϊούς μέσω ενδιάμεσων ξενιστών ή άμεσης επαφής με μολυσμένα άγρια ​​ζώα. Η άμεση επαφή εμφανίζεται συχνά στις αγορές άγριας ζωής ή όταν οι άνθρωποι καταπατούν τους βιότοπους των νυχτερίδων.

Το ξέσπασμα του SARS το 2002-2003 εντοπίστηκε σε γάτες μοσχοφυΐας που μολύνθηκαν από νυχτερίδες, ενώ ο COVID-19 πιστεύεται ότι προήλθε από μια αγορά στο Wuhan της Κίνας, όπου πωλούνταν άγρια ​​ζώα. Αν και η ακριβής οδός παραμένει ασαφής, η διάχυση πιθανότατα αφορούσε ανθρώπινη επαφή με έναν ενδιάμεσο ξενιστή.

5. Νόσος του ιού Marburg

Ο ιός Marburg, παρόμοιος με τον Έμπολα, προκαλεί σοβαρό αιμορραγικό πυρετό με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας.

Ο ιός Marburg κατοικεί φυσικά σε ορισμένα είδη νυχτερίδων φρούτων, όπως το Rousettus aegyptiacus. Αυτές οι νυχτερίδες λειτουργούν ως δεξαμενές χωρίς να παρουσιάζουν συμπτώματα, και το ευρύ φάσμα και οι συνήθειές τους στο καβγά διευκολύνουν την εξάπλωση του ιού.

Η μόλυνση από τον ιό Marburg στον άνθρωπο συμβαίνει μέσω άμεσης επαφής με κόπρανα, ούρα ή σάλιο νυχτερίδας, συχνά κατά τη διάρκεια της εξόρυξης, της εξερεύνησης σπηλαίων ή του χειρισμού μολυσμένων νυχτερίδων. Η δευτερογενής μετάδοση μπορεί να συμβεί μέσω της επαφής με σωματικά υγρά μολυσμένων ατόμων.

Σε μια αξιοσημείωτη περίπτωση, ανθρακωρύχοι στην Ουγκάντα ​​προσβλήθηκαν από τον ιό Marburg αφού εκτέθηκαν σε γκουάνο νυχτερίδας σε ένα χρυσωρυχείο. Η επακόλουθη μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο προκάλεσε εστίες στα νοσοκομεία.

6. Ιστοπλάσμωση

Η ιστοπλάσμωση είναι μια μυκητιασική λοίμωξη που προκαλείται από το Histoplasma capsulatum, το οποίο αναπτύσσεται σε έδαφος εμπλουτισμένο με περιττώματα νυχτερίδων ή πτηνών.

Τα περιττώματα των νυχτερίδων παρέχουν ένα περιβάλλον πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη του μύκητα. Τα σπόρια του μύκητα μεταφέρονται στον αέρα όταν διαταραχθούν.

Οι άνθρωποι εισπνέουν σπόρια μυκήτων από μολυσμένο χώμα ή περιττώματα, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων όπως ο καθαρισμός περιοχών που έχουν μολυνθεί από νυχτερίδες ή ο ξορκισμός.

Οι εργάτες οικοδομών, οι ξυλοκόποι και οι αγρότες κινδυνεύουν όταν εργάζονται σε περιοχές που κατοικούνται από νυχτερίδες. Ένα ξέσπασμα στις Ηνωμένες Πολιτείες συνδέθηκε με εργάτες που καθαρίζουν ένα παλιό, μολυσμένο από νυχτερίδες κτήριο χωρίς τον κατάλληλο προστατευτικό εξοπλισμό.

Τα παθογόνα που αναφέρονται παραπάνω προέρχονται κυρίως από το φυσικό περιβάλλον και τις εξελικτικές προσαρμογές των νυχτερίδων. Το μοναδικό ανοσοποιητικό σύστημα των νυχτερίδων τους επιτρέπει να συνυπάρχουν με διάφορους ιούς, βακτήρια και μύκητες χωρίς να αρρωστήσουν. Κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών, αυτά τα παθογόνα έχουν εξελιχθεί παράλληλα με τις νυχτερίδες, και έχουν γίνει κατάλληλα για τη φυσιολογία των νυχτερίδων. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η καταστροφή οικοτόπων, το εμπόριο άγριας ζωής και η αυξημένη επαφή με νυχτερίδες διευκολύνουν τη διάχυση αυτών των παθογόνων σε άλλα είδη και ανθρώπους.