Τι είναι το τραύμα της μητέρας και πώς θεραπεύετε;

Ποιος βιώνει συνήθως τη μητρική πληγή;

Τα παιδιά (συνήθως κόρες, αλλά μερικές φορές και γιοι) λέγεται ότι βιώνουν το τραύμα της μητέρας εάν η μητέρα τους:

• παρείχε υποστήριξη φροντίζοντας τις σωματικές ανάγκες των παιδιών, αλλά δεν έδινε αγάπη, φροντίδα και ασφάλεια
• δεν παρείχε ενσυναίσθηση για να αντικατοπτρίζει τα συναισθήματα του παιδιού και να το βοηθήσει να χαρακτηρίσει και να διαχειριστεί αυτά τα συναισθήματα
• δεν επέτρεψε στο παιδί να εκφράσει αρνητικά συναισθήματα
• ήταν εξαιρετικά επικριτικό
• περίμενε την υποστήριξη του παιδιού με τις δικές του σωματικές ή συναισθηματικές ανάγκες
• δεν ήταν διαθέσιμο στο παιδί είτε επειδή έπρεπε να δουλέψει είτε επειδή ήταν απασχολημένο με τα δικά του ενδιαφέροντα (Σημειώστε, ωστόσο: Μπορείτε να είστε εργαζόμενη μαμά — ακόμα και ανύπαντρη μαμά — χωρίς ενσταλάσσοντας τη μητρική πληγή!)
• είχαν υποστεί οι ίδιοι συναισθηματική ή σωματική κακοποίηση, δεν επεξεργάστηκαν το τραύμα και ως εκ τούτου δεν ήταν σε θέση να προσφέρουν αγάπη και τροφή
• είχε μια κατάσταση ψυχικής υγείας χωρίς θεραπεία
• βίωσε αλκοολισμό ή εθισμό στα ναρκωτικά

Οι κόρες και οι γιοι μπορούν και οι δύο να βιώσουν τη μητρική πληγή

Το μητρικό τραύμα δεν είναι μια συγκεκριμένη διάγνωση — αν και μπορεί να πονέσει τόσο πολύ που είστε σίγουροι ότι το δικαιολογεί. Ενώ τόσο οι κόρες όσο και οι γιοι μπορούν να αισθανθούν τον αντίκτυπο της έλλειψης μητρότητας που οδηγεί στο τραύμα της μητέρας, συνήθως θεωρείται πληγή από μητέρα σε κόρη.

Χάρη στην ψυχολόγο Mary Ainsworth και αυτήν θεωρία προσκόλλησης, γνωρίζουμε ότι η εμπιστοσύνη που εμπνέει μια μητέρα στην παιδική ηλικία επηρεάζει θετικά όχι μόνο το παρόν του παιδιού, αλλά και τις μελλοντικές του σχέσεις. Δηλαδή, ένα παιδί που αποκτά τη μητρική πληγή είναι πολύ πιθανό να διαιωνίσει αυτό το είδος σχέσης με τα δικά του παιδιά.

Η πληγή της μητέρας και η ενδυνάμωση των γυναικών σε μια πατριαρχική κοινωνία

Στις πατριαρχικές κοινωνίες, μπορεί να είναι ευκολότερο για τις μητέρες να μεταδώσουν τη δική τους μητρική πληγή στις κόρες τους. Οι γυναίκες που έχουν εσωτερικεύσει στερεότυπες πεποιθήσεις που υποβιβάζουν τις γυναίκες σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας είναι πιο πιθανό να μεταδώσουν συνειδητά ή ασυνείδητα αυτές τις πεποιθήσεις στις κόρες τους.

Οι κόρες σε αυτές τις κοινωνίες μπορεί να βρεθούν παγιδευμένες σε ένα δίλημμα: Αποδεχτείτε αυτό που πιστεύει η μαμά, ώστε να είμαστε στο ίδιο σκάφος και εκείνη να συνεχίσει να με αγαπά, ή να πολεμήσω για τις δικές μου πεποιθήσεις και να στοχεύσω στην ενδυνάμωση.

Δεν είναι εύκολο κατόρθωμα να αναλάβεις τον αγώνα.

Μια κόρη που επιλέγει να το κάνει μπορεί να βρει τον εαυτό της να σαμποτάρει τη δική της επιτυχία με τον ίδιο τρόπο που απέδειξε η κλασική μελέτη του 1970 «φόβος για την επιτυχία» της Ματίνα Χόρνερ. Πιο πρόσφατες μελέτες έχουν επαναλάβει τη μελέτη του Horner και έχουν δείξει παρόμοιες στερεοτυπικές απαντήσεις που εμποδίζουν τις γυναίκες από την αυτοπραγμάτωση και διατηρούν το τραύμα της μητέρας σε φούσκωμα.

Ποια είναι τα σημάδια και οι επιπτώσεις της μητρικής πληγής;

Αν αναρωτιέστε ποια σημάδια θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν την παρουσία της πληγής της μητέρας στη ζωή σας, σκεφτείτε την παιδική σας ηλικία και προσπαθήστε να θυμηθείτε τι βίωσες η παιδική σου εκδοχή.

Εάν πολλά από τα συναισθήματα στην παρακάτω λίστα φαίνονται γνωστά, μπορεί να έχετε μια πληγή από τη μητέρα:

• Η μητέρα σου απλά δεν ήταν εκεί για σένα σε συναισθηματικό επίπεδο.
• Ήσουν απρόθυμος να απευθυνθείς στη μητέρα σου για άνεση ή ασφάλεια.
• Αμφιβάλλατε ότι είχατε την έγκριση της μητέρας σας, οπότε προσπαθούσατε πάντα να είστε τέλειοι.
• Ένιωθες νευρικός και φοβισμένος γύρω από τη μητέρα σου.
• Η μητέρα σου περίμενε να τη φροντίσεις σωματικά ή συναισθηματικά.

Εάν τα σημεία της παραπάνω λίστας σας έχουν απήχηση, τι σημαίνει αυτό για εσάς τώρα; Αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να οδηγήσουν σε:

• χαμηλή αυτοεκτίμηση
• έλλειψη συναισθηματικής επίγνωσης
• ανικανότητα να αυτοκαταπραϋνθεί
• την αίσθηση ότι οι ζεστές και καλές σχέσεις δεν είναι εφικτές

Ας δούμε γιατί μπορεί να συμβεί αυτό:

Χαμηλή αυτοεκτίμηση

Η ασφαλής προσκόλληση κάνει ένα παιδί να αισθάνεται ότι έχει σημασία. Χωρίς αυτή τη βασική πίστη στον εαυτό τους, τα παιδιά αγωνίζονται να αποκτήσουν μια αίσθηση του εαυτού τους και να πιστέψουν στον εαυτό τους.

Έλλειψη συναισθηματικής επίγνωσης

Μια μητέρα που είναι παρούσα για το παιδί της είναι σε θέση να αντικατοπτρίζει τα συναισθήματα του παιδιού της, να χαρακτηρίζει αυτά τα συναισθήματα και να το βοηθά να διαχειριστεί τα συναισθήματα. Το παιδί δεν χρειάζεται να καταπιέζει τα αρνητικά συναισθήματα, γιατί έχει τρόπο να τα διαχειριστεί.

Αδυναμία αυτοκαταπραΰσεως

Χωρίς την επίγνωση του τρόπου διαχείρισης των συναισθημάτων τους, τα παιδιά και αργότερα οι ενήλικες δεν αναπτύσσουν ποτέ την ικανότητα να αυτοκαταπραΰνουν. Αντίθετα, στρέφονται σε πράγματα έξω από τον εαυτό τους για άνεση. Αυτά τα πράγματα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν δραστηριότητες όπως το αλκοόλ και τα ναρκωτικά.

Δυσκολίες σχέσεων

Οι ενήλικες με το μητρικό τραύμα δυσκολεύονται να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν τις θετικές σχέσεις που όλοι λαχταρούμε επειδή δεν έχουν μάθει ποτέ να εμπιστοσύνη.

Βήματα για την επούλωση από τη μητρική πληγή

Η θεραπεία από την πληγή της μητέρας είναι μια ισορροπία μεταξύ της αναγνώρισης αρνητικών συναισθημάτων όπως ο θυμός και η αγανάκτηση και η αναγνώριση ότι μπορεί να χρειαστεί να συγχωρήσουμε τη μητέρα μας. Αν και παραμένοντας βυθισμένοι στα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε προσωρινά σωστά, μακροπρόθεσμα, στην πραγματικότητα χάνουμε.

Πώς θα αποκτήσουμε λοιπόν την ισορροπία που θα μας θεραπεύσει;

Εκφράστε τον πόνο

Το πρώτο βήμα είναι να αφήσετε τον εαυτό σας να πει, «Ωχ» — και περισσότερα — αν χρειάζεται. Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του παιδιού σας να εκφράσει τον πόνο του ότι δεν αγαπιέται, του αγνοείται, του αποτρέπεται, του γελοιοποιείται, ακόμα και του θυματοποιείται. Το ημερολόγιο μπορεί επίσης να βοηθήσει.

Αγάπα τον εαυτό σου

Η αντίληψή μας για τον εαυτό μας χτίστηκε μέσω του τρόπου με τον οποίο η μητέρα μας αλληλεπιδρούσε μαζί μας. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το γεγονός ότι η μητέρα μας δεν μπόρεσε να οικοδομήσει την εικόνα του εαυτού μας με θετικό τρόπο δεν ήταν δικό μας λάθος. Αφήνοντας την λιγότερο από ιδανική εικόνα, μπορούμε να αναδημιουργήσουμε την εικόνα του εαυτού μας.

Αναπτύξτε την αυτογνωσία

Χωρίς την ανατροφοδότηση της μητέρας μας, δεν είχαμε την απαραίτητη ενίσχυση για να αναπτύξουμε την αυτογνωσία. Πρέπει να μάθουμε πώς να ερχόμαστε σε επαφή με τα συναισθήματά μας. Αφιερώστε χρόνο για να σταματήσετε και να νιώσετε αυτό που νιώθετε. Το να ονομάσετε το συναίσθημα είναι το πρώτο βήμα για να αντιμετωπίσετε το συναίσθημα.

Γονείς τον εαυτό σου

Μπορούμε επίσης να μάθουμε πώς να κάνουμε γονείς τον εαυτό μας και να δίνουμε στον εαυτό μας όλα όσα δεν λάβαμε ποτέ ως παιδί.

Η φροντίδα του εαυτού μας δεν χαλάει τον εαυτό μας. φροντίζει τις ανάγκες μας. Για μερικούς από εμάς, φροντίστε τον εαυτό σας σε μια σόλο πρωινή βόλτα πριν καθίσετε στο γραφείο σας. Για άλλους, είναι να παίρνουμε άδεια για ένα ραντεβού για καφέ με έναν φίλο που μας κάνει να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας.

Συγχώρεση

Η αναγνώριση των συναισθημάτων μας και το πένθος για όσα δεν πήραμε ποτέ ως παιδί δημιουργεί τον συναισθηματικό χώρο που απαιτείται για να προχωρήσουμε προς τη συγχώρεση.

Η μητρότητα είναι σκληρή δουλειά. Αν είσαι μητέρα, το ξέρεις ήδη. Και μερικές φορές οι μητέρες κάνουν τα πράγματα λάθος. Ακόμα και πολύ λάθος. Εάν μπορείτε να αναγνωρίσετε τη μητέρα σας για το ποια είναι και να μην ασχολείστε με αυτό που θα θέλατε να είναι, μπορείτε να προχωρήσετε προς την κατανόηση και την αποδοχή της.

Μόλις το κάνετε αυτό, θα μπορούσατε να δημιουργήσετε μια σχέση με τη μητέρα σας. Μάθετε να βάζετε όρια και μπορεί να διαπιστώσετε ότι μαζί εσείς και η μητέρα σας μπορείτε να δημιουργήσετε κάποιο είδος σχέσης. Ακόμα κι αν δεν είναι η τέλεια σχέση, μπορεί να γίνει κάτι ουσιαστικό.

Φυσικά, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είχατε μια παραμελή ή καταχρηστική μητέρα που πραγματικά δεν μπορείτε να συγχωρήσετε. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορεί να είναι καλύτερο να αντιμετωπίσετε αυτά τα σκληρά συναισθήματα μέσα στο δίκτυο υποστήριξής σας ή με έναν θεραπευτή — χωρίς να επεκτείνετε το κλαδί ελιάς.

Θα ήταν βολικό και εύκολο αν μπορούσαμε να κατηγορήσουμε για όλα τα λάθη και τις αποτυχίες μας τις μητέρες μας. Αλλά δεν θα ήταν αλήθεια. Και αυτό γιατί όλοι έχουμε το χάρισμα της επιλογής.

Μπορούμε να επιλέξουμε να κάνουμε τα βήματα για να επουλώσουμε τη μητρική μας πληγή και να βεβαιωθούμε ότι δεν θα μεταδώσουμε αυτό το κακό στα παιδιά μας. Είναι ένα δύσκολο ταξίδι, αλλά είναι η αρχή της ενδυνάμωσης.