Πώς να αντιμετωπίσετε τις εκρήξεις στο 3χρονο παιδί σας

Γιατί συμβαίνει

Το παιδί σας προσχολικής ηλικίας έχει πολλά μεγάλα συναισθήματα και απόψεις, καθώς και μια αυξανόμενη επιθυμία για ανεξαρτησία.

Οι εκρήξεις συμβαίνουν όταν δεν ξέρουν πώς να εκφραστούν πλήρως ή όταν δεν ξέρουν πώς να κάνουν κάτι που θέλουν απεγνωσμένα να κάνουν. Μπορεί επίσης να παρατηρήσετε ξεσπάσματα όταν το παιδί σας είναι ιδιαίτερα κουρασμένο, πεινασμένο ή άρρωστο.

Τα παιδιά μπορεί να αρχίσουν να έχουν εκρήξεις κατά τα πρώτα τους γενέθλια και είναι σύνηθες οι εκρήξεις να συνεχίζονται μέχρι την ηλικία των 2 ή 3 ετών — μερικές φορές και περισσότερο. Ωστόσο, μπορεί να ανησυχείτε ότι το μικρό σας φαίνεται εκτός ελέγχου ή ότι οι εκρήξεις μπορεί να οδηγήσουν σε κακό. Μπορεί ακόμη και να ανησυχείτε ότι οι εκρήξεις του 3χρονου παιδιού σας είναι σημάδι ότι κάτι άλλο συμβαίνει.

Ως επί το πλείστον, οι εκρήξεις είναι ένα απολύτως φυσιολογικό μέρος της ζωής για τα μικρά παιδιά. Θα πρέπει να ξεθωριάσουν μόλις το παιδί σας είναι σε θέση να επικοινωνήσει καλύτερα τα συναισθήματα και τις ανάγκες του.

Σχετικό: Πώς έμαθα στην προσχολική κόρη μου να αντιστέκεται στους νταήδες

Τύποι εκρήξεων

Είναι χρήσιμο να κατανοήσετε τους διαφορετικούς τύπους εκρήξεων, ώστε να αποκωδικοποιήσετε αυτό που προσπαθεί να σας πει το παιδί σας.

Ο Barton Schmitt, MD, συγγραφέας του «My Child is Sick!», τους κατηγοριοποιεί ως εξής:

• Εκρήξεις απογοήτευσης μπορεί να συμβεί σε σημεία κατά τη διάρκεια της ημέρας όταν το παιδί σας είναι, λοιπόν, απογοητευμένο που δεν μπορεί να κάνει κάτι. Σκεφτείτε το με αυτόν τον τρόπο – τα 3χρονα είναι μικροσκοπικά άτομα με μεγάλες ιδέες. Όταν δεν μπορούν να εκφραστούν επαρκώς μέσω του λόγου ή της γραφής — ή δεν μπορούν να ολοκληρώσουν μια εργασία που θέλουν να ολοκληρώσουν — μπορεί να είναι εξαιρετικά αναστατωμένο. Αποτέλεσμα: Οργή!
• Εκρήξεις κούρασης, όπως υποδηλώνει το όνομα, όλα έχουν να κάνουν με τα επίπεδα ανάπαυσης του παιδιού σας. Το μικρό σας μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιρρεπές σε εκρήξεις αν είναι κουρασμένο και εκκεντρικό. Το να είσαι κουρασμένος – ή πεινασμένος, άρρωστος κ.λπ.
• Ξεσπάσματα που αναζητούν την προσοχή συμβαίνει όταν το παιδί σας θέλει να πάρει το δικό του δρόμο σε μια κατάσταση. Αυτά μπορεί επίσης να περιγραφούν ως εκρήξεις τύπου ζήτησης, επειδή το παιδί σας μπορεί να γκρινιάζει, να κλαίει ή να χτυπά την πόρτα όταν θέλει αυτό που θέλει. Παραδείγματα: θέλουν να παίξουν σε εξωτερικούς χώρους παρά την καταιγίδα ή θέλουν να πάνε μαζί σου στη δουλειά αντί να μένουν σπίτι με τον πάροχο παιδικής φροντίδας.
• Ξεσπάσματα αποφυγής γεννιούνται από την άρνηση του παιδιού σας να κάνει κάτι — είτε είναι σημαντικό, όπως το βούρτσισμα των δοντιών του, είτε όχι, όπως το να φάει ένα σνακ.
• Ανατρεπτικά ξεσπάσματα έχουν σκοπό να τραβήξουν την προσοχή σας με κάθε κόστος. Μπορεί να περιλαμβάνουν προσκόλληση σε εσάς ή χτυπήματα σε εσάς ή άλλους, καταστροφή του περιβάλλοντος με κάποιο τρόπο ή ρίψη πραγμάτων. Το παιδί σας μπορεί να ουρλιάζει ή να φωνάζει για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Και, φυσικά, όλα αυτά μπορεί να συμβούν σε δημόσιο χώρο, όπως ένα εστιατόριο ή ένα κατάστημα.
• Οργή οργή μπορεί να είναι το πιο ενοχλητικό τόσο για εσάς όσο και για το παιδί σας. Τα χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν απώλεια ελέγχου, ουρλιαχτά και πιθανό αυτοτραυματισμό (για παράδειγμα, εάν το μικρό σας πεταχτεί ξαφνικά προς τα πίσω και χτυπήσει με το κεφάλι στο έδαφος).

Μπορεί να είναι δύσκολο να αποκωδικοποιήσετε ένα θυμό μόνο κοιτάζοντας ένα. Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, μπορεί να παρατηρήσετε μοτίβα στο χρονοδιάγραμμα (πριν τον ύπνο ή μεταξύ των γευμάτων) ή καταστάσεις (πηγαίνετε στο νηπιαγωγείο ή σε ένα κατάστημα παιχνιδιών) που θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε.

Τι να κάνετε όταν συμβαίνει κάτι

Πριν από οτιδήποτε άλλο, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας είναι ασφαλές. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για εκρήξεις οργής, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα απομακρύνετε σωματικά το παιδί σας από την περιοχή όπου βιώνει το θυμό του.

Και αν ο τραυματισμός είναι ανησυχητικός, μπορεί να θέλετε να κρατήσετε το παιδί σας στην αγκαλιά σας.

Κοίτα μακριά

Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να αντιμετωπίσετε ένα θυμό είναι να παραμείνετε ήρεμοι και να αγνοήσετε τη συμπεριφορά. Εάν το παιδί σας εκρήγνυται για να τραβήξει την προσοχή σας, αγνοώντας το αφαιρεί το κοινό του. Ταυτόχρονα, θα θελήσετε να «αγνοήσετε» ενώ θα προσέχετε να βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας είναι ασφαλές.

Διευθύνω πάλιν

Εάν πιάσετε ένα θυμό αρκετά νωρίς, ίσως μπορείτε να ανακατευθύνετε την προσοχή του παιδιού σας σε άλλη εργασία ή δραστηριότητα. Αυτό λειτουργεί καλά με εκρήξεις απογοήτευσης.

Εάν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας έχει πρόβλημα με ένα παιχνίδι, σκεφτείτε να στρέψετε την προσοχή του σε ένα άλλο παιχνίδι, παζλ ή παιχνίδι κατάλληλο για την ηλικία του. Εάν βρίσκεστε στο κοινό, μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να αλλάξετε την τοποθεσία σας για να ξεφύγετε από ένα περιβάλλον, όπως μια κούνια, που προκαλεί οργή.

Πρότυπο λεκτική έκφραση συναισθημάτων

Τα τρίχρονα παιδιά έχουν ένα πλεονέκτημα σε σχέση με τα μικρότερα νήπια καθώς μπορείτε να αρχίσετε να τους μαθαίνετε τρόπους να αντιμετωπίζουν τα πολύ μεγάλα συναισθήματά τους. Αφού το παιδί σας ηρεμήσει λίγο, δοκιμάστε να πείτε κάτι όπως: «Οι εκρήξεις θυμού δεν είναι ο τρόπος για να τραβήξετε την προσοχή της μαμάς. Ας προσπαθήσουμε να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια μας για να μοιραστούμε αυτό που νιώθουμε».

Αν και αυτό δεν θα έχει ως αποτέλεσμα αμέσως το παιδί σας να αποκαλύψει τα βαθύτερα συναισθήματά του με κατανοητό τρόπο, θα ξεκινήσετε τη σημαντική δουλειά που χρειάζεται για να εκφράσει προφορικά τα συναισθήματά του.

Κάντε ένα τάιμ άουτ

Εάν ένα ξέσπασμα είναι ιδιαίτερα βίαιο ή ενοχλητικό, μπορεί να θέλετε να δοκιμάσετε να δώσετε στο παιδί σας λίγο χώρο μέσα από ένα τάιμ άουτ.

Ένα κατάλληλο εύρος χρόνου για τάιμ άουτ σε αυτή την ηλικία είναι μεταξύ 2 και 5 λεπτών ή περίπου ένα λεπτό ανά έτος. Μπορείτε να έχετε ένα καθορισμένο μέρος ή να στείλετε το παιδί σας στο δωμάτιό του, με την προϋπόθεση ότι αισθάνεστε ότι είναι ένα ασφαλές περιβάλλον.

Μοντέλο καλών δεξιοτήτων αντιμετώπισης

Μπορεί επίσης να θέλετε να δείτε πώς χειρίζεστε τα δικά σας προβλήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Το παιδί σας σας παρακολουθεί. Έτσι, αν έχετε συχνά ξεσπάσματα, δοκιμάστε να κάνετε ένα βήμα πίσω και να αντιδράσετε πιο ήρεμα.

Ενώ είστε σε αυτό, όταν το παιδί σας ηρεμεί από ένα θυμό, φροντίστε να το επαινείτε για την πρόοδό του (χωρίς να ενδώσετε σε οτιδήποτε προκάλεσε το θυμό εξαρχής).

Να είναι συνεπής

Ό,τι κι αν κάνετε, η συνέπεια είναι το κλειδί. Μπορεί να είναι κουραστικό όταν νιώθετε ότι το παιδί σας έχει συνεχώς εκρήξεις, αλλά το να ανταποκριθείτε με τον ίδιο τρόπο θα αποδώσει εγκαίρως.

Το παιδί σας θα μάθει τελικά τι να περιμένει από εσάς όταν χάσει την ψυχραιμία του. Και αν χρησιμοποιείτε νέες τεχνικές, όπως ενθαρρυντικές λέξεις, θα εξασκηθούν και θα συνεχίσουν να ενισχύουν αυτές τις κρίσιμες δεξιότητες επίλυσης.

Σχετικό: Υπάρχουν καλύτερες πειθαρχικές μέθοδοι από το χτύπημα, λένε οι γιατροί

Συμβουλές για την αποφυγή ή την πρόληψη μελλοντικών εκρήξεων

Αν και δεν μπορείτε να αποτρέψετε όλα τα ξεσπάσματα, υπάρχουν μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να τροποποιήσετε τη ρουτίνα σας έτσι ώστε να είναι πολύ λιγότερο πιθανό να συμβαίνουν σε τακτική βάση. Τα παιδιά τείνουν να έχουν περισσότερες εκρήξεις όταν είναι κουρασμένα, πεινασμένα ή άρρωστα, οπότε προσπαθήστε να δώσετε λίγη χάρη στο παιδί σας εάν υποψιάζεστε ότι κάποιο από αυτά τα ζητήματα μπορεί να είναι η αιτία.

Διαφορετικά, προσπαθήστε να:

• Δώστε προτεραιότητα στον ύπνο. Το παιδί σας μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να ξεσπάσει όταν είναι καλά ξεκούραστο. Αυτό περιλαμβάνει υπνάκους, που μπορεί να είναι δύσκολοι. Εάν το 3χρονο παιδί σας δεν κοιμάται πλέον, σκεφτείτε να δημιουργήσετε «ώρα ησυχίας» το απόγευμα για να επαναφορτιστεί. Οι δραστηριότητες ησυχίας μπορεί να περιλαμβάνουν την ανάγνωση βιβλίων ή το παιχνίδι με παιχνίδια χαμηλών τόνων (σκεφτείτε: χωρίς μπαταρίες).
• Καθιερώστε έναν ρυθμό. Για παράδειγμα, ξυπνήστε, φάτε πρωινό, κάντε μια βόλτα σε εξωτερικούς χώρους, παίξτε σε εσωτερικούς χώρους, γευματίστε, πάρτε έναν υπνάκο κ.λπ. Προσπαθήστε να τηρείτε αυτή τη ρουτίνα τις περισσότερες μέρες. Λιγότερες εκπλήξεις κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να σημαίνουν λιγότερες εκρήξεις.
• Παρέχετε πολλές επιλογές. Εκρήξεις θυμού μπορεί να εμφανιστούν όταν το παιδί σας αισθάνεται εκτός ελέγχου. Όταν τους δίνονται επιλογές κατά τη διάρκεια της ημέρας, μπορεί να αισθάνονται πιο δυνατοί και λιγότερο απογοητευμένοι. Οι επιλογές δεν χρειάζεται να περιλαμβάνουν μεγάλα πράγματα. Δοκιμάστε να ζητήσετε πληροφορίες για το ποιες κάλτσες ή παπούτσια θα φορέσουν ή τι σνακ θα φάνε.
• Ηρεμήστε το περιβάλλον. Η υπερδιέγερση και η απογοήτευση είναι δύο διαβόητες αιτίες εκρήξεων. Δώστε προσοχή στο παιδί σας και στο περιβάλλον του. Αν τα πράγματα γίνονται πολύ ταραχώδη, βοηθήστε τα να βρουν χώρο για να ηρεμήσουν.
• Τροποποιήστε τις δραστηριότητές σας. Τα παιδιά απογοητεύονται όταν δεν μπορούν να κάνουν πράγματα μόνα τους ή όταν δεν μπορούν να αποκτήσουν την ανεξαρτησία που θέλουν. Βρείτε δραστηριότητες που μπορεί να κάνει το παιδί σας μόνο του που είναι κατάλληλες για την ηλικία και ασφαλείς. Προσπαθήστε να τα αφήσετε να διαλέξουν τα ρούχα τους, να ντυθούν μόνα τους και ακόμη και να κάνουν κάποιες καθημερινές εργασίες, όπως να ρίχνουν γάλα στα δημητριακά τους χρησιμοποιώντας ένα μικρό ποτήρι.
• Δώστε φιλικές προειδοποιήσεις. Πριν ξεκινήσετε τις δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της ημέρας, δοκιμάστε να ενημερώσετε το μικρό σας για το τι θα ακολουθήσει. Για παράδειγμα, όταν πλησιάζει η ώρα του ύπνου, δοκιμάστε να πείτε κάτι σαν “Είναι σχεδόν ώρα για ύπνο, γι’ αυτό παρακαλώ επιλέξτε κάτι ακόμα να κάνετε!”

Σχετικό: Γιατί η θετική πειθαρχία είναι καλύτερη για το παιδί σας — και για εσάς

Σημάδια ότι πρέπει να μιλήσετε με τον παιδίατρό σας

Οι εκρήξεις θα πρέπει να αρχίσουν να υποχωρούν μόλις το παιδί σας φτάσει στην ηλικία των 3 1/2 έως 4 ετών.

Ανεξάρτητα από την ηλικία, μπορεί να αναρωτιέστε εάν οι εκρήξεις του παιδιού σας είναι ιδιαίτερα έντονες ή ανησυχητικές.

Υπάρχουν σίγουρα ορισμένες περιπτώσεις όπου είτε σωματικά είτε ψυχολογικά προβλήματα μπορεί να είναι ένας παράγοντας. Για παράδειγμα, οι εκρήξεις που προκαλούνται από προβλήματα επικοινωνίας ή ομιλίας μπορεί να ανταποκρίνονται καλά στη βοήθεια της Πρώιμης Παρέμβασης. Άλλες φορές, το παιδί σας μπορεί να ανταποκριθεί καλά σε ένα ραντεβού με έναν ψυχολόγο.

Καλέστε το γιατρό σας εάν εκρήξεις:

• συμβαίνει πολλές φορές την ημέρα ή διαρκεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα
• περιλαμβάνουν αυτοτραυματισμό, όπως να χτυπήσουν το κεφάλι τους στον τοίχο ή να πηδήξουν από τα έπιπλα
• έχει ως αποτέλεσμα το παιδί σας να κρατά την αναπνοή του
• περιλαμβάνει την καταστροφή περιουσίας ή την πληγή άλλων
• προκαλούν πονοκεφάλους, προβλήματα στο στομάχι ή άγχος
• διαρκούν περισσότερο από 15 λεπτά, γίνονται πιο συχνοί ή γίνονται πιο βίαιοι με την πάροδο του χρόνου
• συνεχίστε τακτικά μετά την ηλικία των 4–5 ετών.

Και δεν υπάρχει πραγματικά κανένας αυστηρός κανόνας σχετικά με την επικοινωνία με το γιατρό σας. Εάν αισθάνεστε ότι το δικό σας άγχος ή το επίπεδο απογοήτευσης είναι υψηλό ή ότι απλά δεν ξέρετε πώς να χειριστείτε τις εκρήξεις, μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια.

Η κατώτατη γραμμή

Η ανατροφή παιδιών προσχολικής ηλικίας είναι δύσκολη υπόθεση. Ενώ οι εκρήξεις μπορεί να αισθάνονται σαν να διαρκούν μια αιωνιότητα, το παιδί σας θα πρέπει να αρχίσει να τις ξεπερνά καθώς βελτιώνονται οι επικοινωνιακές του δεξιότητες και είναι σε θέση να συμμετέχει περισσότερο στην καθημερινή του ρουτίνα.

Όποτε μπορείτε, απαντήστε με ηρεμιστική, παρηγορητική ενέργεια. Προσπαθήστε να θυμάστε ότι οι εκρήξεις είναι ένας τρόπος με τον οποίο το μικρό σας προσπαθεί να επικοινωνήσει μαζί σας. Και αν έχετε ανησυχίες, μη διστάσετε να κλείσετε ένα ραντεβού με τον γιατρό του παιδιού σας για υποστήριξη και παραπομπή σε πρόσθετους πόρους.