Πόνος στην πλάτη, μούδιασμα και κρύο στα πόδια: Αιτίες και θεραπεία

Ο πόνος στην πλάτη που εμφανίζεται μαζί με μούδιασμα και κρύο στα πόδια συνήθως υποδηλώνει πρόβλημα που επηρεάζει τον νωτιαίο μυελό, τα νωτιαία νεύρα ή την κυκλοφορία του αίματος στα πόδια. Αυτά τα συμπτώματα συχνά αναπτύσσονται όταν δομές στη σπονδυλική στήλη συμπιέζουν τα νεύρα ή όταν μειώνεται η ροή του αίματος στα πόδια.

Παρακάτω αναφέρονται οι αιτίες αυτών των συμπτωμάτων και πληροφορίες σχετικά με τη διάγνωση και τη θεραπεία.

Αιτίες του πόνου στην πλάτη, του μουδιάσματος και του ψύχους στα πόδια

1. Κήλη οσφυϊκού δίσκου

Μια κήλη οσφυϊκού δίσκου συμβαίνει όταν το μαλακό εσωτερικό υλικό ενός σπονδυλικού δίσκου διογκώνεται ή διαρρέει μέσα από το εξωτερικό του στρώμα και πιέζει μια κοντινή νευρική ρίζα. Αυτή η νευρική συμπίεση προκαλεί πόνο στη μέση που συχνά ακτινοβολεί στο ένα ή και στα δύο πόδια. Το προσβεβλημένο πόδι μπορεί να αισθάνεται μουδιασμένο, αδύναμο ή κρύο λόγω της μείωσης των νευρικών σημάτων που ελέγχουν την αίσθηση και τη μυϊκή δραστηριότητα.

Μια κήλη οσφυϊκού δίσκου αναπτύσσεται όταν η επαναλαμβανόμενη καταπόνηση, η γήρανση ή ο τραυματισμός αποδυναμώνουν το εξωτερικό στρώμα του δίσκου. Οι σπονδυλικοί δίσκοι χάνουν την περιεκτικότητα σε νερό και την ελαστικότητα με την ηλικία, γεγονός που τους καθιστά πιο επιρρεπείς σε ρήξεις. Η ανύψωση βαρέων αντικειμένων με ακατάλληλο τρόπο, η απότομη στροφή ή η παρατεταμένη καθιστή θέση με κακή στάση αυξάνει την πίεση στους δίσκους. Το υπερβολικό σωματικό βάρος και το κάπνισμα επιταχύνουν επίσης τον εκφυλισμό των δίσκων μειώνοντας τη ροή του αίματος και την παροχή θρεπτικών συστατικών στους ιστούς της σπονδυλικής στήλης.

Διάγνωση: Οι γιατροί διαγιγνώσκουν μια κήλη οσφυϊκού δίσκου με τη διενέργεια φυσικής εξέτασης για τον έλεγχο της μυϊκής δύναμης, των αντανακλαστικών και της αίσθησης στα πόδια. Οι απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η μαγνητική τομογραφία ή η υπολογιστική τομογραφία, επιβεβαιώνουν την ακριβή θέση και το μέγεθος της κήλης.

Θεραπεία: Οι ήπιες περιπτώσεις συνήθως βελτιώνονται με ανάπαυση, φυσικοθεραπεία και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν ασκήσεις για την ενδυνάμωση των μυών της πλάτης και τη μείωση της νευρικής πίεσης. Εάν ο πόνος, το μούδιασμα ή η αίσθηση ψύχους επιμένει ή επιδεινώνεται, η χειρουργική θεραπεία, όπως η μικροδισκεκτομή, μπορεί να αφαιρέσει το τμήμα του δίσκου που έχει υποστεί κήλη για να ανακουφίσει τη συμπίεση των νεύρων.

2. Οσφυϊκή σπονδυλική στένωση

Η οσφυϊκή σπονδυλική στένωση είναι στένωση του σπονδυλικού σωλήνα στο κάτω μέρος της πλάτης. Αυτή η στένωση συμπιέζει τον νωτιαίο μυελό ή τα νωτιαία νεύρα που μεταφέρουν νευρικά σήματα στα πόδια. Η πάθηση αυτή συχνά προκαλεί πόνο στην πλάτη, μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, αδυναμία ή αίσθηση κρύου στα πόδια που επιδεινώνεται κατά το περπάτημα ή την ορθοστασία. Τα συμπτώματα συνήθως βελτιώνονται όταν κάθεστε ή σκύβετε προς τα εμπρός.

Η οσφυϊκή σπονδυλική στένωση αναπτύσσεται συνήθως ως αποτέλεσμα μεταβολών της σπονδυλικής στήλης που σχετίζονται με την ηλικία. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι χάνουν ύψος και οι περιβάλλοντες σύνδεσμοι πυκνώνουν με την πάροδο του χρόνου. Τα οστικά εξογκώματα σχηματίζονται ως αντίδραση στη φθορά των αρθρώσεων που προκαλείται από την οστεοαρθρίτιδα. Αυτές οι δομικές αλλαγές στενεύουν σταδιακά τον σπονδυλικό σωλήνα. Σε ορισμένους ανθρώπους, η σπονδυλική στένωση προκύπτει από συγγενή στένωση της σπονδυλικής στήλης, παλαιότερο τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης ή καταστάσεις όπως η σπονδυλολίσθηση, η οποία συμβαίνει όταν ένας σπόνδυλος γλιστρά προς τα εμπρός πάνω σε έναν άλλο σπόνδυλο.

Διάγνωση: Οι γιατροί διαγιγνώσκουν την οσφυϊκή σπονδυλική στένωση συνδυάζοντας τη φυσική εξέταση και τις απεικονιστικές εξετάσεις. Η μαγνητική τομογραφία παρέχει λεπτομερείς εικόνες του σπονδυλικού σωλήνα και της συμπίεσης των νεύρων. Ορισμένες φορές η αξονική τομογραφία μυελογραφήματος βοηθά στον προσδιορισμό του βαθμού στένωσης.

Θεραπεία: Η αρχική θεραπεία περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία, διόρθωση της στάσης του σώματος και φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση του πόνου και της φλεγμονής. Οι ενέσεις επισκληρίδιου στεροειδούς μπορεί να μειώσουν το πρήξιμο γύρω από τα νεύρα. Οι σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτούν χειρουργική αποσυμπίεση, όπως η λαμινεκτομή, για να διευρυνθεί ο σπονδυλικός σωλήνας και να ανακουφιστεί η πίεση των νεύρων.

3. Εκφυλιστική νόσος του δίσκου

Η εκφυλιστική νόσος του δίσκου αναπτύσσεται όταν οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι χάνουν την ενυδάτωση και την ελαστικότητα με την πάροδο της ηλικίας. Οι δίσκοι γίνονται λεπτότεροι και μειώνεται η ικανότητά τους να απορροφούν τους κραδασμούς, γεγονός που αυξάνει την πίεση στις σπονδυλικές αρθρώσεις και τα νεύρα. Αυτή η κατάσταση μπορεί να προκαλέσει χρόνιο πόνο στην πλάτη, μούδιασμα στα πόδια και αίσθημα ψύχους λόγω της μειωμένης λειτουργίας των νεύρων.

Η εκφυλιστική νόσος του δίσκου είναι αποτέλεσμα κυρίως της φυσικής γήρανσης. Η επαναλαμβανόμενη μηχανική καταπόνηση, η βαριά σωματική εργασία ή η συχνή κάμψη και ανύψωση επιταχύνουν τη φθορά του δίσκου. Η κακή στάση του σώματος, το κάπνισμα και η παχυσαρκία συμβάλλουν επίσης μειώνοντας την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στους δίσκους της σπονδυλικής στήλης. Γενετικοί παράγοντες αυξάνουν την ευαισθησία των σπονδυλικών δίσκων σε πρώιμο εκφυλισμό. Με την πάροδο του χρόνου, σχηματίζονται ρωγμές στο εξωτερικό στρώμα του δίσκου, επιτρέποντας στο εσωτερικό υλικό που μοιάζει με γέλη να στεγνώσει και να χάσει την ικανότητα απορρόφησης.

Διάγνωση: Οι γιατροί εντοπίζουν την εκφυλιστική νόσο του δίσκου μέσω φυσικής εξέτασης και απεικονιστικών εξετάσεων. Οι ακτινογραφίες δείχνουν μειωμένο ύψος του δίσκου και αλλαγές στην ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης. Η μαγνητική τομογραφία αποκαλύπτει αφυδάτωση του δίσκου και συμπίεση των νεύρων.

Θεραπεία: Η συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία, έλεγχο του σωματικού βάρους και φαρμακευτική αγωγή για την ανακούφιση του πόνου. Ένας φυσιοθεραπευτής μπορεί να σχεδιάσει ασκήσεις για τη σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης και τη βελτίωση της ευελιξίας. Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι χειρουργικές επιλογές, όπως η σπονδυλοδεσία ή η αντικατάσταση τεχνητού δίσκου, μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου και στην αποκατάσταση της σταθερότητας.

4. Ισχιαλγία

Η ισχιαλγία εμφανίζεται όταν το ισχιακό νεύρο ερεθίζεται ή συμπιέζεται, συνήθως από κήλη δίσκου ή οστικό εξόγκωμα. Το ισχιακό νεύρο εκτείνεται από το κάτω μέρος της σπονδυλικής στήλης μέσω των γλουτών και κάτω από κάθε πόδι. Η συμπίεση αυτού του νεύρου προκαλεί οξύ πόνο στο κάτω μέρος της πλάτης που ακτινοβολεί κατά μήκος της διαδρομής του νεύρου. Το προσβεβλημένο πόδι συχνά αισθάνεται μουδιασμένο, αδύναμο ή κρύο.

Οι πιο συχνές αιτίες της ισχιαλγίας περιλαμβάνουν κήλη δίσκου, σπονδυλική στένωση ή οστικά κατάγματα που πιέζουν το νεύρο. Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν το σύνδρομο piriformis, κατά το οποίο ο μυς piriformis στον γλουτό συμπιέζει το νεύρο, ή ένα τραύμα που τραυματίζει το κάτω μέρος της σπονδυλικής στήλης. Η παχυσαρκία, το παρατεταμένο κάθισμα και η κακή στάση του σώματος αυξάνουν την πίεση στο κάτω μέρος της πλάτης και συμβάλλουν στον ερεθισμό του νεύρου.

Διάγνωση: Οι γιατροί εκτελούν μια δοκιμασία ανύψωσης του ίσιου ποδιού για να ελέγξουν αν η νευρική ένταση αναπαράγει τον πόνο. Η μαγνητική τομογραφία ή η υπολογιστική τομογραφία βοηθά στον εντοπισμό της αιτίας της νευρικής συμπίεσης. Η ηλεκτρομυογραφία μπορεί να αξιολογήσει τη λειτουργία των νεύρων.

Θεραπεία: Οι περισσότερες περιπτώσεις ισχιαλγίας βελτιώνονται με φυσικοθεραπεία, αντιφλεγμονώδη φάρμακα και ασκήσεις διάτασης. Η επίμονη ή σοβαρή συμπίεση του νεύρου μπορεί να απαιτεί χειρουργική αφαίρεση του θραύσματος του δίσκου ή του οστικού κόνδυλου που πιέζει το νεύρο.

5. Περιφερική αρτηριακή νόσος

Η περιφερική αρτηριοπάθεια προκύπτει από στένωση ή απόφραξη των αρτηριών που τροφοδοτούν με αίμα τα πόδια. Η μειωμένη ροή του αίματος οδηγεί σε πόνο, μούδιασμα, αδυναμία και ψύχος στα πόδια, ιδίως κατά το περπάτημα. Σε σοβαρές περιπτώσεις, το δέρμα στα πόδια ή τα πέλματα μπορεί να γίνει χλωμό ή γαλαζωπό.

Η περιφερική αρτηριοπάθεια αναπτύσσεται κυρίως λόγω της αθηροσκλήρωσης, η οποία συμβαίνει όταν λιπαρές εναποθέσεις (πλάκες) συσσωρεύονται στο εσωτερικό των τοιχωμάτων των αρτηριών. Αυτές οι πλάκες στενεύουν τις αρτηρίες και περιορίζουν τη ροή του αίματος. Το κάπνισμα, ο διαβήτης, η υψηλή αρτηριακή πίεση και η υψηλή χοληστερόλη επιταχύνουν το σχηματισμό πλακών. Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και η παχυσαρκία αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο. Σε σπάνιες περιπτώσεις, φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων ή τραυματισμός των αρτηριών προκαλεί περιφερική αρτηριακή νόσο.

Διάγνωση: Οι γιατροί διαγιγνώσκουν την περιφερική αρτηριακή νόσο μέσω της εξέτασης του αστραγαλοβραχιόνιου δείκτη, η οποία συγκρίνει την αρτηριακή πίεση στον αστράγαλο και στο χέρι. Το υπερηχογράφημα Doppler ή η αγγειογραφία παρέχει εικόνες των αρτηριών για τον εντοπισμό των αποφράξεων.

Θεραπεία: Η τροποποίηση του τρόπου ζωής παίζει ουσιαστικό ρόλο στη θεραπεία. Πρέπει να σταματήσετε το κάπνισμα, να ελέγχετε το σάκχαρο και τη χοληστερόλη στο αίμα και να ασκείστε τακτικά. Η φαρμακευτική αγωγή που διευρύνει τα αιμοφόρα αγγεία ή προλαμβάνει τους θρόμβους αίματος μπορεί να βελτιώσει την κυκλοφορία. Σε προχωρημένες περιπτώσεις, η αγγειοπλαστική ή η χειρουργική επέμβαση παράκαμψης αποκαθιστά τη ροή του αίματος.

6. Διαβητική νευροπάθεια

Η διαβητική νευροπάθεια εμφανίζεται όταν το χρόνιο υψηλό σάκχαρο στο αίμα προκαλεί βλάβες στα περιφερικά νεύρα. Αυτή η βλάβη των νεύρων αρχίζει συχνά στα πόδια και τα πόδια και προκαλεί μούδιασμα, πόνο που καίει και αίσθηση κρύου. Η πλάτη μπορεί να πονάει λόγω αλλαγής της στάσης του σώματος ή λόγω νευρικού πόνου που ακτινοβολεί από το κάτω μέρος της σπονδυλικής στήλης.

Διάγνωση: Ο γιατρός εξετάζει το ιατρικό σας ιστορικό, ελέγχει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και εξετάζει τη νευρική λειτουργία με ηλεκτρομυογραφία ή μελέτες νευρικής αγωγιμότητας. Η εξέταση των ποδιών βοηθά στην ανίχνευση της απώλειας αίσθησης.

Θεραπεία: Η κύρια θεραπεία είναι ο αυστηρός έλεγχος του σακχάρου στο αίμα. Η φαρμακευτική αγωγή που ανακουφίζει τον νευρικό πόνο, όπως ορισμένα αντικαταθλιπτικά φάρμακα ή αντισπασμωδικά φάρμακα, μπορεί να προσφέρει άνεση.

7. Περιφερική νευροπάθεια από άλλες αιτίες

Η περιφερική νευροπάθεια μπορεί επίσης να προκύψει από ανεπάρκεια βιταμινών, κατάχρηση αλκοόλ, τοξίνες ή ορισμένα φάρμακα. Τα κατεστραμμένα νεύρα δεν μπορούν να μεταδώσουν σωστά τα σήματα μεταξύ του εγκεφάλου και των ποδιών, γεγονός που οδηγεί σε μούδιασμα, αδυναμία, αίσθηση κρύου και μερικές φορές πόνο στην πλάτη.

Η ανεπάρκεια βιταμινών, ιδίως η έλλειψη βιταμίνης Β1 (θειαμίνης), βιταμίνης Β6 (πυριδοξίνης), βιταμίνης Β12 (κοβαλαμίνης), βιταμίνης Ε ή νιασίνης, παρεμβαίνει στο μεταβολισμό των νεύρων και στη διατήρηση της μυελίνης. Η κατάχρηση αλκοόλ προκαλεί τόσο διατροφική ανεπάρκεια όσο και άμεση τοξική βλάβη στα νεύρα. Η έκθεση σε βαρέα μέταλλα όπως ο μόλυβδος ή ο υδράργυρος και ορισμένοι βιομηχανικοί διαλύτες τραυματίζουν επίσης τα νεύρα. Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν περιφερική νευροπάθεια, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων χημειοθεραπείας (όπως η σισπλατίνη και η βινκριστίνη), ορισμένων αντιβιοτικών φαρμάκων (όπως η μετρονιδαζόλη και η νιτροφουραντοΐνη) και φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία επιληπτικών κρίσεων ή προβλημάτων καρδιακού ρυθμού (όπως η αμιωδαρόνη ή η φαινυτοΐνη).

Διάγνωση: Οι γιατροί διενεργούν εξετάσεις αίματος για να εντοπίσουν διατροφικές ελλείψεις, μεταβολικές διαταραχές ή έκθεση σε τοξικές ουσίες. Μελέτες ηλεκτρομυογραφίας και νευρικής αγωγιμότητας καθορίζουν την έκταση της νευρικής βλάβης.

Θεραπεία: Η θεραπεία εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία. Η χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμινών βοηθά σε περιπτώσεις έλλειψης. Η αποφυγή του αλκοόλ ή των τοξικών ουσιών αποτρέπει την περαιτέρω βλάβη. Η φυσικοθεραπεία βοηθά στη διατήρηση της μυϊκής δύναμης και του συντονισμού. Όταν η φαρμακευτική αγωγή προκαλεί νευρική βλάβη, ο γιατρός μπορεί να προσαρμόσει ή να διακόψει το φάρμακο και να επιλέξει ένα εναλλακτικό φάρμακο.

Ο πόνος στην πλάτη που εμφανίζεται μαζί με μούδιασμα και κρύο στα πόδια απαιτεί πάντα ιατρική αξιολόγηση και θεραπεία, επειδή αυτά τα συμπτώματα συνήθως υποδεικνύουν συμπίεση νεύρων ή κακή ροή αίματος. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία θα αποτρέψει τη μόνιμη βλάβη των νεύρων, την αναπηρία ή την απώλεια ιστών.