Κατανόηση των συμπτωμάτων της διαταραχής του αυτιστικού φάσματος στα παιδιά

Σημασία της έγκαιρης διάγνωσης

Η έγκαιρη αναγνώριση και διάγνωση της ΔΑΦ είναι πολύ σημαντική. Όταν οι στρατηγικές υποστήριξης ξεκινούν νωρίς, μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στην ποιότητα ζωής και στην ικανότητα του παιδιού να λειτουργεί.

Τα παιδιά συχνά εμφανίζουν πρώιμα σημάδια ΔΑΦ μεταξύ των ηλικιών 12 και 18 μηνών ή και νωρίτερα. Ωστόσο, πολλά παιδιά δεν λαμβάνουν διάγνωση μέχρι μετά την ηλικία των 3 ετών. Αυτό συμβαίνει επειδή μερικές φορές τα πρώιμα σημάδια της ΔΑΦ μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστούν.

Λοιπόν, ποια σημάδια μπορείτε να αναζητήσετε;

πρώιμα σημάδια αυτισμού

Μερικά από τα πρώιμα σημάδια της ΔΑΦ στα παιδιά περιλαμβάνουν πράγματα όπως:

• προβλήματα με τη δημιουργία ή τη διατήρηση της οπτικής επαφής
• δεν ανταποκρίνεται όταν καλείται το όνομά τους
• δυσκολία στη χρήση μη λεκτικών μορφών επικοινωνίας, όπως η κατάδειξη ή το κούνημα
• δυσκολίες με τη λεκτική επικοινωνία, όπως το μουγκρητό ή η φλυαρία σε πολύ μικρά παιδιά και η χρήση μεμονωμένων λέξεων ή φράσεων δύο λέξεων σε μεγαλύτερα παιδιά
• προβλήματα με το παιχνίδι, συμπεριλαμβανομένης της αδιαφορίας για άλλα παιδιά ή της δυσκολίας μίμησης άλλου ατόμου

Εάν παρατηρήσετε οποιαδήποτε από αυτές τις συμπεριφορές, συμβουλευτείτε το γιατρό του παιδιού σας το συντομότερο δυνατό. Η έγκαιρη παρέμβαση και η υποστήριξη των παιδιών με αυτισμό είναι πολύ σημαντική. Μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη του παιδιού και μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις κοινωνικές δεξιότητες.

Κατάλογος συμπτωμάτων ανά κατηγορία

Η νέα έκδοση του Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), η οποία δημοσιεύεται από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, χωρίζει τα συμπτώματα σε δύο κατηγορίες:

1. προβλήματα με τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και την επικοινωνία
2. συμπεριφορές που είναι επαναλαμβανόμενες ή περιορισμένες

Θα εξερευνήσουμε και τις δύο αυτές κατηγορίες με περισσότερες λεπτομέρειες παρακάτω. Ας ξεκινήσουμε με την κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία. Δεδομένου ότι πρόκειται για δύο σχετικά γενικά θέματα, μπορούν να χωριστούν σε υποκατηγορίες.

Κοινωνικές δεξιότητες

Μερικά παραδείγματα προβλημάτων με τις κοινωνικές δεξιότητες περιλαμβάνουν:

• αποφεύγοντας ή δυσκολεύεστε να διατηρήσετε την οπτική επαφή
• δεν ανταποκρίνεται όταν καλείται το όνομά τους
• φαίνεται να μην σας ακούει όταν τους μιλάτε
• προτιμώντας να παίζει μόνος αντί με άλλους
• φαίνεται να μην μοιράζεται ενδιαφέροντα με άλλους
• αποφυγή σωματικής επαφής, όπως το να κρατάς ή να το αγκαλιάζεις
• έχοντας μια επίπεδη έκφραση προσώπου
• δυσκολεύονται να εκφράσουν τα δικά τους συναισθήματα ή να κατανοήσουν τα συναισθήματα των άλλων

Επικοινωνία

Μερικά παραδείγματα προβλημάτων επικοινωνίας περιλαμβάνουν:

• καθυστερήσεις ή οπισθοδρόμηση στην ανάπτυξη του λόγου και της γλώσσας

• αντιστρέφοντας τις αντωνυμίες, όπως το να λες “εσείς” όταν σημαίνουν “εγώ”
• δεν χρησιμοποιεί χειρονομίες όπως δείχνοντας ή κουνώντας το χέρι
• δυσκολία στην κατανόηση μη λεκτικών ενδείξεων, όπως χειρονομίες ή εκφράσεις του προσώπου
• μιλώντας με επίπεδη ή τραγουδιστή φωνή
• αντιμετωπίζετε προβλήματα με την έναρξη ή τη διατήρηση μιας συνομιλίας
• δεν ακολουθεί τις οδηγίες
• επανάληψη ορισμένων λέξεων ή φράσεων ξανά και ξανά (echolalia)
• αντιμετωπίζετε προβλήματα με το παιχνίδι προσποίησης
• δεν καταλαβαίνουμε πράγματα όπως αστεία, σαρκασμό ή σχήματα λόγου

Περιορισμένες, ασυνήθιστες ή επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές

Ορισμένες συμπεριφορές που πρέπει να αναζητήσετε περιλαμβάνουν πράγματα όπως:

• επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως λίκνισμα εμπρός-πίσω και χτυπήματα χεριών
• αναπτύσσοντας ρουτίνες ή τελετουργίες και αναστατώνεστε εάν διαταραχθούν
• να προσηλώνεται έντονα σε ένα αντικείμενο ή δραστηριότητα, όπως να βλέπεις έναν ανεμιστήρα οροφής να περιστρέφεται
• έχοντας πολύ συγκεκριμένα ή εμμονικά ενδιαφέροντα
• να είναι εξαιρετικά οργανωμένο, όπως να παρατάσσετε τα παιχνίδια με συγκεκριμένη σειρά
• Έχοντας έντονο ενδιαφέρον για τις λεπτομέρειες ενός πράγματος, όπως οι τροχοί σε ένα αυτοκίνητο-παιχνίδι, παρά για ολόκληρο το αντικείμενο
• περίεργα μοτίβα κίνησης, όπως το περπάτημα στα δάχτυλα των ποδιών ή η υπερβολική γλώσσα του σώματος
• ευαισθησία σε αισθητηριακή διέγερση, όπως φώτα, ήχους ή αισθήσεις
• έχουν πολύ συγκεκριμένες αποστροφές ή προτιμήσεις για τα τρόφιμα, που μπορεί να περιλαμβάνουν συγκεκριμένους τύπους τροφίμων, υφές ή θερμοκρασία

Άλλα πιθανά συμπτώματα

Υπάρχουν επίσης ορισμένα πρόσθετα σημεία και συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσουν τα παιδιά με ΔΑΦ μαζί με τις παραπάνω λίστες. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• έντονες εκρήξεις θυμού
• μεγάλες ποσότητες ενέργειας ή είναι πολύ δραστήριοι
• ενεργώντας παρορμητικά
• ευερεθιστότητα ή επιθετικότητα
• εμπλοκή σε συμπεριφορές που μπορεί να προκαλέσουν αυτοτραυματισμό, όπως χτυπήματα στο κεφάλι
• προβλήματα με τον ύπνο
• πιο φοβισμένος ή λιγότερο φοβισμένος από ό,τι θα περίμενε κανείς

Πότε να δείτε το γιατρό σας

Τώρα που συζητήσαμε τα σημεία και τα συμπτώματα της ΔΑΦ με περισσότερες λεπτομέρειες, ποιες είναι μερικές ενδείξεις ότι πρέπει να κλείσετε ραντεβού με τον παιδίατρο του παιδιού σας;

δείτε το γιατρό σας

Ορισμένα σημεία ή συμπτώματα που μπορεί να θέλετε να συζητήσετε με τον γιατρό του παιδιού σας, ανάλογα με την ηλικία του, περιλαμβάνουν:

• σπάνια ή ποτέ δεν κάνει οπτική επαφή μαζί σας
• δεν ανταποκρίνεται όταν ασχολείστε μαζί τους
• μη μιμούμενοι τους ήχους ή τις εκφράσεις του προσώπου σας
• μη χρήση χειρονομιών όπως δείχνοντας και κουνώντας το χέρι
• να μην αναπτύσσουν ή να χάνουν τα ορόσημα της γλώσσας ή της επικοινωνίας τους (μπορεί να περιλαμβάνουν πράγματα από το να φλυαρούν σε μεταγενέστερες εξελίξεις, όπως η εκφορά μεμονωμένων λέξεων ή σύντομων φράσεων)
• να μην συμμετέχουν σε φανταστικά παιχνίδια ή παιχνίδια προσποίησης

Ενώ κάθε παιδί αναπτύσσεται διαφορετικά, ορισμένα σημάδια ΔΑΦ μπορεί να εμφανιστούν νωρίς. Εάν έχετε ερωτήσεις ή ανησυχίες σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού σας, μιλήστε με τον παιδίατρο του παιδιού σας το συντομότερο δυνατό.

Πώς γίνεται η διάγνωση του αυτισμού στα παιδιά;

Πριν συνοψίσουμε τη διαγνωστική διαδικασία για ΔΑΦ, ας εξετάσουμε πρώτα τα διαγνωστικά κριτήρια. Το DSM-5 ορίζει δύο κατηγορίες συμπτωμάτων:

1. ελλείμματα στην κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία
2. περιορισμένα ή επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφοράς

Τα συμπτώματα χωρίζονται περαιτέρω σε υποκατηγορίες: τρεις για την κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία και τέσσερις για τα πρότυπα συμπεριφοράς.

Ένα παιδί πρέπει να έχει συμπτώματα και στις τρεις υποκατηγορίες κοινωνικής και επικοινωνίας, καθώς και σε δύο από τις τέσσερις υποκατηγορίες προτύπων συμπεριφοράς για να λάβει διάγνωση ΔΑΦ.

Όταν καταγράφονται τα συμπτώματα, πρέπει επίσης να προσδιοριστεί η σοβαρότητά τους. Αυτό γίνεται με βαθμολογία από 1 έως 3, με το 1 να είναι το λιγότερο σοβαρό και το 3 να είναι το πιο σοβαρό.

Άλλα κριτήρια για τα συμπτώματα περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Τα συμπτώματα πρέπει να υπάρχουν από την πρώιμη περίοδο ανάπτυξης.
• Τα συμπτώματα πρέπει να οδηγούν σε σημαντική διαταραχή στην ικανότητα του ατόμου να λειτουργεί, όπως κοινωνικά ή στην εργασία του.
• Τα συμπτώματα δεν μπορούν να εξηγηθούν από άλλη αναπτυξιακή ή πνευματική κατάσταση.

Έλεγχος αυτισμού

Οι αναπτυξιακές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στον έγκαιρο εντοπισμό της ΔΑΦ. Κατά τη διάρκεια ενός αναπτυξιακού ελέγχου, ο γιατρός του παιδιού σας θα αξιολογήσει πράγματα όπως τη συμπεριφορά, τις κινήσεις και την ομιλία του παιδιού σας για να δει εάν πληρούν τυπικά ορόσημα.

Ενώ οι παιδίατροι ελέγχουν την ανάπτυξη του παιδιού σας σε κάθε επίσκεψη σε καλό παιδί, είναι συνιστάται να γίνει πιο εστιασμένος έλεγχος για τυχόν αναπτυξιακές παθήσεις κατά τις ακόλουθες επισκέψεις σε καλά παιδιά:

• 9 μήνες
• 18 μηνών
• 24 ή 30 μήνες

Ο ειδικός έλεγχος για ΔΑΦ είναι συνιστάται σε επισκέψεις σε καλά παιδιά στους 18 και 24 μήνες. Εάν οι εξετάσεις δείχνουν ότι το παιδί σας μπορεί να έχει ΔΑΦ, πιθανότατα θα παραπεμφθείτε σε έναν ειδικό που εργάζεται με παιδιά με ΔΑΦ για περαιτέρω αξιολόγηση.

Εργαλεία για προσυμπτωματικό έλεγχο και διαγνωστικά

Αν και τα εργαλεία προσυμπτωματικού ελέγχου δεν αποτελούν οριστική διάγνωση, είναι χρήσιμα για τον εντοπισμό παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο για ΔΑΦ, ώστε να μπορούν να παραπεμφθούν σε ειδικό για περαιτέρω αξιολόγηση.

Μερικά εργαλεία προσυμπτωματικού ελέγχου που είναι ειδικά για τη ΔΑΦ είναι:

• Τροποποιημένη λίστα ελέγχου για τον αυτισμό σε νήπια (MCHAT). Αυτό είναι ένα συμπληρωμένο από τους γονείς ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο για ΔΑΦ.
• Εργαλείο προσυμπτωματικού ελέγχου για τον αυτισμό σε νήπια και μικρά παιδιά (STAT). Αυτό το εργαλείο περιλαμβάνει 12 δραστηριότητες που μπορούν να αξιολογήσουν πράγματα όπως η επικοινωνία και το παιχνίδι.

Εκτός από τα διαγνωστικά κριτήρια που παρέχονται στο DSM-5, άλλα διαγνωστικά εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι επαγγελματίες για να βοηθήσουν στη διάγνωση της ΔΑΦ είναι:

• Συνέντευξη για τη διάγνωση του αυτισμού – Αναθεωρημένη (ADI-R). Το ADI-R μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άτομα 18 μηνών και άνω. Αξιολογεί την επικοινωνία, τις κοινωνικές δεξιότητες και την επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά.
• Πρόγραμμα Παρατήρησης Διαγνωστικής Αυτισμού – Γενικό (ADOS-G). Το ADOS-G χρησιμοποιεί ενότητες 30 λεπτών για να αξιολογήσει πράγματα όπως η επικοινωνία, οι κοινωνικές δεξιότητες και το παιχνίδι.
• Κλίμακα αξιολόγησης παιδικού αυτισμού (CARS). Το CARS μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παιδιά άνω των 2 ετών. Η κλίμακα βασίζεται σε πέντε διαφορετικά συστήματα για τη διάγνωση της ΔΑΦ.
• Κλίμακα αξιολόγησης αυτισμού Gilliam (GARS-2). Το GARS-2 είναι ένα εργαλείο που βοηθά τους γονείς, τους γιατρούς και τους δασκάλους να αναγνωρίσουν τη ΔΑΦ σε άτομα ηλικίας μεταξύ 3 και 22 ετών.

Στρατηγικές υποστήριξης για τον αυτισμό

Αν και δεν υπάρχει επί του παρόντος θεραπεία για τη ΔΑΦ, υπάρχουν διάφορες επιλογές. Ο γενικός στόχος των στρατηγικών υποστήριξης είναι να μειώσουν τα συμπτώματα της ΔΑΦ αυξάνοντας παράλληλα την ποιότητα ζωής και την ικανότητα του παιδιού σας να λειτουργήσει.

Αρκετοί διαφορετικοί τύποι επαγγελματιών μπορεί να εμπλέκονται σε επιλογές υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένων γιατρών, ψυχιάτρων και λογοπαθολόγων. Μια στρατηγική υποστήριξης θα επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών του παιδιού σας.

στρατηγικές υποστήριξης για τον αυτισμό

Οι πιθανές επιλογές περιλαμβάνουν:

• Ψυχολογική θεραπεία. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μια μυριάδα διαφορετικών τύπων θεραπείας, όπως διάφορα είδη συμπεριφορικής θεραπείας, εκπαιδευτική θεραπεία και εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Φάρμακα. Ορισμένα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ΔΑΦ, όπως η επιθετικότητα ή η υπερκινητικότητα.
• Λογοθεραπεία. Αυτός ο τύπος θεραπείας μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να βελτιώσει τις δεξιότητες ομιλίας και λεκτικής επικοινωνίας.
• Εργοθεραπεία. Ένας θεραπευτής θα βοηθήσει το παιδί σας να αποκτήσει καθημερινές δεξιότητες ζωής.
• Αντιμετώπιση άλλων παθήσεων υγείας. Τα παιδιά με ΔΑΦ μπορεί επίσης να έχουν άλλες παθήσεις υγείας, όπως επιληψία. Ο γιατρός σας θα εργαστεί για να διαχειριστεί και αυτές τις καταστάσεις.
• Εναλλακτική θεραπεία. Πολλοί γονείς εξετάζουν την εναλλακτική θεραπεία ως συμπλήρωμα άλλων επιλογών υποστήριξης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κίνδυνοι μπορεί να υπερβαίνουν τα οφέλη. Συζητήστε εναλλακτικές θεραπείες με τον παιδίατρο του παιδιού σας.

Ποια είναι η προοπτική για τα παιδιά με αυτισμό;

Οι προοπτικές για τα παιδιά με ΔΑΦ μπορεί να διαφέρουν πολύ ανάλογα με το άτομο. Μερικά παιδιά μπορεί να συνεχίσουν να ζουν σχετικά ανεξάρτητες ζωές. Άλλοι μπορεί να χρειάζονται συνεχή βοήθεια καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Η έγκαιρη ανίχνευση της ΔΑΦ είναι πολύ σημαντική. Όσο νωρίτερα διαγνωστεί η ΔΑΦ, τόσο πιο γρήγορα μπορεί να ξεκινήσει η υποστήριξη. Αυτό μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι ένα παιδί θα λάβει την υποστήριξη που χρειάζεται για να βελτιώσει τα συμπτώματα και την ποιότητα ζωής του.

Εάν το παιδί σας έχει συμπτώματα ΔΑΦ, κλείστε ραντεβού με τον παιδίατρό του. Θα σας βοηθήσουν να συνδυάσετε τις εμπειρίες σας, τις παρατηρήσεις τους και τα διαθέσιμα εργαλεία ελέγχου για να προσδιορίσετε εάν το παιδί σας χρειάζεται πρόσθετη αξιολόγηση από έναν ειδικό.