Γιατί οι «ασφαλείς χώροι» είναι σημαντικοί για την ψυχική υγεία — Ειδικά στις πανεπιστημιουπόλεις

Το πώς βλέπουμε τον κόσμο διαμορφώνει ποιοι επιλέγουμε να είμαστε — και το να μοιραζόμαστε συναρπαστικές εμπειρίες μπορεί να πλαισιώσει τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε ο ένας στον άλλο, προς το καλύτερο. Αυτή είναι μια ισχυρή προοπτική.

Για το καλύτερο μισό των προπτυχιακών μου χρόνων, σχεδόν όλοι έμοιαζαν να έχουν κάτι να πουν για τους «ασφαλείς χώρους». Η αναφορά του όρου είχε τη δυνατότητα να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από φοιτητές, πολιτικούς, ακαδημαϊκούς και οποιονδήποτε άλλον ενδιαφέρεται εξ αποστάσεως για το θέμα.

Οι τίτλοι σχετικά με τους ασφαλείς χώρους και τη σχέση τους με την ελευθερία του λόγου στις πανεπιστημιουπόλεις πλημμύρισαν τις συντακτικές ενότητες των ειδησεογραφικών ειδήσεων. Αυτό συνέβη, εν μέρει, ως αποτέλεσμα ευρείας δημοσιότητας περιστατικών σχετικά με ασφαλείς χώρους σε πανεπιστήμια σε όλη τη χώρα.

Το φθινόπωρο του 2015, μια σειρά φοιτητικών διαδηλώσεων για τη φυλετική ένταση ξέσπασε στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι για τους ασφαλείς χώρους και τον αντίκτυπό τους στην ελευθερία του Τύπου. Εβδομάδες αργότερα, μια διαμάχη στο Γέιλ σχετικά με τις προσβλητικές αποκριάτικες στολές κλιμακώθηκε σε αγώνα για ασφαλείς χώρους και τα δικαιώματα των μαθητών στην ελευθερία της έκφρασης.

Το 2016, ο κοσμήτορας του Πανεπιστημίου του Σικάγο έγραψε μια επιστολή στην εισερχόμενη τάξη του 2020 δηλώνοντας ότι το πανεπιστήμιο δεν εγκρίνει τις προειδοποιήσεις ενεργοποίησης ή τους πνευματικούς ασφαλείς χώρους.

Ορισμένοι κριτικοί προτείνουν ότι οι ασφαλείς χώροι αποτελούν άμεση απειλή για την ελευθερία του λόγου, ενισχύουν την ομαδική σκέψη και περιορίζουν τη ροή των ιδεών. Άλλοι κατηγορούν τους φοιτητές ότι είναι καλυμμένοι με «νιφάδες χιονιού» που αναζητούν προστασία από ιδέες που τους κάνουν να νιώθουν άβολα.

Αυτό που ενώνει τις περισσότερες αντι-ασφαλείς διαστημικές θέσεις είναι ότι επικεντρώνονται σχεδόν αποκλειστικά σε ασφαλείς χώρους στο πλαίσιο των πανεπιστημιουπόλεων και της ελευθερίας του λόγου. Εξαιτίας αυτού, είναι εύκολο να ξεχάσουμε ότι ο όρος “ασφαλής χώρος” είναι στην πραγματικότητα αρκετά ευρύς και περιλαμβάνει μια ποικιλία διαφορετικών σημασιών.

Τι είναι ένας ασφαλής χώρος; Στις πανεπιστημιουπόλεις, ένας «ασφαλής χώρος» είναι συνήθως ένα από τα δύο πράγματα. Οι αίθουσες διδασκαλίας μπορούν να χαρακτηριστούν ως ακαδημαϊκοί ασφαλείς χώροι, πράγμα που σημαίνει ότι οι μαθητές ενθαρρύνονται να αναλάβουν κινδύνους και να συμμετάσχουν σε πνευματικές συζητήσεις για θέματα που μπορεί να αισθάνονται άβολα. Σε αυτόν τον τύπο ασφαλούς χώρου, η ελευθερία του λόγου είναι ο στόχος.
Ο όρος «ασφαλής χώρος» χρησιμοποιείται επίσης για να περιγράψει ομάδες σε πανεπιστημιουπόλεις που επιδιώκουν να προσφέρουν σεβασμό και συναισθηματική ασφάλεια, συχνά σε άτομα από ιστορικά περιθωριοποιημένες ομάδες.

Ένας “ασφαλής χώρος” δεν χρειάζεται να είναι μια φυσική τοποθεσία. Μπορεί να είναι κάτι τόσο απλό όσο μια ομάδα ανθρώπων που έχουν παρόμοιες αξίες και δεσμεύονται να παρέχουν συνεχώς ο ένας στον άλλο ένα υποστηρικτικό περιβάλλον με σεβασμό.

Ο σκοπός των ασφαλών χώρων

Είναι γνωστό ότι λίγο άγχος μπορεί να ενισχύσει την απόδοσή μας, αλλά το χρόνιο άγχος μπορεί να επηρεάσει τη συναισθηματική και ψυχολογική μας υγεία.

Το να νιώθετε ότι πρέπει να έχετε την επιφυλακή σας ανά πάσα στιγμή μπορεί να είναι εξουθενωτικό και συναισθηματικά επιβαρυμένο.

«Το άγχος ωθεί το νευρικό σύστημα σε υπερένταση, κάτι που μπορεί να επιβαρύνει τα σωματικά συστήματα που οδηγούν σε σωματική δυσφορία όπως σφιχτό στήθος, καρδιά που χτυπάει και αναστατώνει το στομάχι», λέει η Δρ. Juli Fraga, PsyD.

«Επειδή το άγχος προκαλεί την εμφάνιση φόβου, μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές αποφυγής, όπως η αποφυγή των φόβων κάποιου και η απομόνωση από τους άλλους», προσθέτει.

Οι ασφαλείς χώροι μπορούν να προσφέρουν ένα διάλειμμα από την κρίση, τις ανεπιθύμητες απόψεις και την ανάγκη να εξηγήσετε τον εαυτό σας. Επιτρέπει επίσης στους ανθρώπους να αισθάνονται υποστήριξη και σεβασμό. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις μειονότητες, τα μέλη της LGBTQIA κοινότητας και άλλες περιθωριοποιημένες ομάδες.

Τούτου λεχθέντος, οι κριτικοί συχνά επαναπροσδιορίζουν την έννοια του ασφαλούς χώρου ως κάτι που αποτελεί άμεση επίθεση στην ελευθερία του λόγου και αφορά μόνο μειονοτικές ομάδες στις πανεπιστημιουπόλεις των κολεγίων.

Η διαιώνιση αυτού του στενού ορισμού καθιστά δύσκολο για τον γενικό πληθυσμό να κατανοήσει την αξία ενός ασφαλούς χώρου και γιατί μπορεί να ωφελήσει όλους τους ανθρώπους.

Η χρήση αυτού του περιορισμένου ορισμού ασφαλούς χώρου περιορίζει επίσης το εύρος των παραγωγικών συζητήσεων που μπορούμε να κάνουμε σχετικά με το θέμα. Πρώτον, μας εμποδίζει να εξετάσουμε πώς σχετίζονται με την ψυχική υγεία — ένα ζήτημα που είναι εξίσου σχετικό και αναμφισβήτητα πιο επείγον από την ελευθερία του λόγου.

Γιατί αυτοί οι χώροι είναι ωφέλιμοι για την ψυχική υγεία

Παρά το υπόβαθρό μου ως φοιτητής δημοσιογραφίας, φυλετική μειονότητα και ντόπιος της υπερφιλελεύθερης περιοχής Bay Area, εξακολουθούσα να δυσκολεύομαι να καταλάβω την αξία των ασφαλών χώρων μέχρι το κολέγιο.

Ποτέ δεν ήμουν κατά του ασφαλούς χώρου, αλλά κατά τη διάρκεια του χρόνου μου στο Northwestern δεν ταυτίστηκα ποτέ ως κάποιον που απαιτείται έναν ασφαλή χώρο. Ήμουν επίσης επιφυλακτικός με το να εμπλακώ σε συζητήσεις για ένα θέμα που θα μπορούσε να πυροδοτήσει πολωτικές συζητήσεις.

Εκ των υστέρων, ωστόσο, είχα πάντα έναν ασφαλή χώρο με τη μία ή την άλλη μορφή, ακόμη και πριν ξεκινήσω το κολέγιο.

Από το γυμνάσιο, εκείνο το μέρος ήταν το στούντιο γιόγκα στη γενέτειρά μου. Η εξάσκηση στη γιόγκα και το ίδιο το στούντιο ήταν κάτι πολύ περισσότερο από σκύλους και στάσεις χειρός. Έμαθα γιόγκα, αλλά το πιο σημαντικό, έμαθα πώς να αντιμετωπίζω την ταλαιπωρία, να μαθαίνω από την αποτυχία και να προσεγγίζω τις νέες εμπειρίες με αυτοπεποίθηση.

Πέρασα εκατοντάδες ώρες προπόνησης στο ίδιο δωμάτιο, με τα ίδια πρόσωπα, στον ίδιο χώρο ταπί. Μου άρεσε που μπορούσα να πάω στο στούντιο και να αφήσω το άγχος και το δράμα του να είμαι μαθητής γυμνασίου στην πόρτα.

Για έναν ανασφαλή έφηβο, η ύπαρξη ενός χώρου χωρίς κρίση, όπου με περιέβαλλαν ώριμους, υποστηρικτικούς συνομηλίκους ήταν ανεκτίμητη.

Παρόλο που το στούντιο ταιριάζει σχεδόν απόλυτα στον ορισμό, ποτέ δεν είχα σκεφτεί το στούντιο ως «ασφαλή χώρο» μέχρι πρόσφατα.

Ο επαναπροσδιορισμός του στούντιο με βοήθησε να δω πόσο αντιπαραγωγική είναι η εστίαση αποκλειστικά σε ασφαλείς χώρους ως εμπόδιο στην ελευθερία του λόγου, επειδή περιορίζει την προθυμία των ανθρώπων να ασχοληθούν με το θέμα στο σύνολό του — δηλαδή, πώς σχετίζεται με την ψυχική υγεία.

Ασφαλείς χώροι σε κρίση ψυχικής υγείας

Κατά κάποιο τρόπο, η έκκληση για ασφαλείς χώρους είναι μια προσπάθεια να βοηθηθούν οι άνθρωποι να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη κρίση ψυχικής υγείας που υπάρχει σε τόσες πολλές πανεπιστημιουπόλεις στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Περίπου ένας στους τρεις πρωτοετείς φοιτητές του κολεγίου έχει πρόβλημα ψυχικής υγείας και υπάρχουν ενδείξεις ότι τις τελευταίες δεκαετίες έχει παρατηρηθεί μεγάλη αύξηση της ψυχοπαθολογίας μεταξύ των φοιτητών κολεγίου.

Ως φοιτητής στο Northwestern, είδα από πρώτο χέρι ότι η ψυχική υγεία είναι ένα αχαλίνωτο ζήτημα στην πανεπιστημιούπολη μας. Σχεδόν κάθε τρίμηνο από το δεύτερο έτος μου, τουλάχιστον ένας μαθητής στο Northwestern πέθανε.

Δεν ήταν όλες οι απώλειες αυτοκτονίες, αλλά πολλές από αυτές ήταν. Δίπλα στο «The Rock», έναν ογκόλιθο στην πανεπιστημιούπολη που παραδοσιακά ζωγραφίζουν οι μαθητές για να διαφημίσουν εκδηλώσεις ή να εκφράσουν απόψεις, υπάρχει τώρα ένα δέντρο ζωγραφισμένο με τα ονόματα των φοιτητών που έχουν πεθάνει.

Η αύξηση των πυροβολισμών και των απειλών στα σχολεία είχε επίσης αντίκτυπο στην πανεπιστημιούπολη. Το 2018, η πανεπιστημιούπολη μας τέθηκε σε lockdown μετά από αναφορές για ενεργό σκοπευτή. Κατέληξε να είναι φάρσα, αλλά πολλοί από εμάς περνούσαμε ώρες στριμωγμένοι σε κοιτώνες και αίθουσες διδασκαλίας στέλνοντας μηνύματα στις οικογένειές μας.

Αυτοκτονίες, τραυματικά περιστατικά, όποιες κι αν είναι οι συνθήκες — αυτά τα γεγονότα αφήνουν μόνιμο αντίκτυπο στους μαθητές και στην ευρύτερη κοινότητα. Αλλά πολλοί από εμάς έχουμε απευαισθητοποιηθεί. Αυτό είναι το νέο μας κανονικό.

«Το τραύμα αφαιρεί την αίσθηση ασφάλειας στις κοινότητες και όταν οι συνομήλικοι ή συμφοιτητές πεθαίνουν από αυτοκτονία, οι κοινότητες και τα αγαπημένα τους πρόσωπα μπορεί να αισθάνονται ένοχοι, θυμωμένοι και μπερδεμένοι», εξηγεί η Fraga. «Όσοι παλεύουν με την κατάθλιψη μπορεί να επηρεαστούν ιδιαίτερα».

Για πολλούς από εμάς, το «φυσιολογικό» σημαίνει επίσης να αντιμετωπίζουμε ψυχικές ασθένειες. Έχω παρακολουθήσει συνομηλίκους που αγωνίζονται με την κατάθλιψη, το άγχος, το PTSD και τις διατροφικές διαταραχές. Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε κάποιον που έχει υποστεί βιασμό, σεξουαλική επίθεση ή κακοποίηση.

Όλοι μας —ακόμα και όσοι προερχόμαστε από προνομιούχα υπόβαθρα— φτάνουμε στο κολέγιο κουβαλώντας τραύματα ή κάποιας μορφής συναισθηματικές αποσκευές.

Βρισκόμαστε σε ένα νέο περιβάλλον που μπορεί συχνά να γίνει ακαδημαϊκή χύτρα ταχύτητας και πρέπει να βρούμε πώς να φροντίζουμε τον εαυτό μας χωρίς την υποστήριξη της οικογένειας ή της κοινότητάς μας στο σπίτι.

Οι ασφαλείς χώροι είναι ένα εργαλείο ψυχικής υγείας

Έτσι, όταν οι μαθητές ζητούν έναν ασφαλή χώρο, δεν προσπαθούμε να περιορίσουμε τη ροή των ιδεών στην πανεπιστημιούπολη ή να αποδεσμευτούμε από την κοινότητα. Η παρεμπόδιση της ελευθερίας του λόγου και η λογοκρισία απόψεων που μπορεί να μην ευθυγραμμίζονται με τις δικές μας δεν είναι ο στόχος.

Αντίθετα, αναζητούμε ένα εργαλείο που θα μας βοηθήσει να φροντίσουμε την ψυχική μας υγεία, ώστε να μπορούμε να συνεχίσουμε να συμμετέχουμε ενεργά στις τάξεις, στα εξωσχολικά μαθήματα και σε άλλους τομείς της ζωής μας.

Οι ασφαλείς χώροι δεν μας χαϊδεύουν ούτε μας τυφλώνουν από τις πραγματικότητες του κόσμου μας. Μας προσφέρουν μια σύντομη ευκαιρία να είμαστε ευάλωτοι και να απογοητεύσουμε την επιφυλακή μας χωρίς φόβο κρίσης ή βλάβης.

Μας επιτρέπουν να χτίσουμε ανθεκτικότητα, ώστε όταν βρισκόμαστε έξω από αυτούς τους χώρους, να μπορούμε να εμπλακούμε ώριμα με τους συνομηλίκους μας και να είμαστε οι πιο δυνατές, πιο αυθεντικές εκδοχές του εαυτού μας.

Το πιο σημαντικό, οι ασφαλείς χώροι μάς επιτρέπουν να εξασκούμε την αυτοφροντίδα, ώστε να μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε στοχαστική, παραγωγική συνεισφορά σε δύσκολες συζητήσεις, εντός και εκτός της τάξης.

Όταν σκεφτόμαστε ασφαλείς χώρους στο πλαίσιο της ψυχικής υγείας, είναι προφανές πώς μπορούν να αποτελέσουν ένα ευεργετικό —και ίσως ουσιαστικό— μέρος της ζωής όλων μας.

Εξάλλου, το να μάθουμε να δίνουμε προτεραιότητα και να φροντίζουμε την ψυχική μας υγεία δεν ξεκινάει ούτε τελειώνει στο κολέγιο. Είναι μια δια βίου προσπάθεια.

Η Μέγκαν Γι είναι πρόσφατα απόφοιτος της Σχολής Δημοσιογραφίας Medill του Πανεπιστημίου Northwestern και πρώην ασκούμενη στο περιοδικό Healthline.