Η γ-γλουταμυλλινάση (GGT) και η αμινοτρανσφεράση αλανίνης (ALT) είναι δύο σημαντικά ένζυμα που βρίσκονται στο ήπαρ. Τα αυξημένα επίπεδα αυτών των ενζύμων μπορούν να υποδηλώνουν βλάβη του ήπατος, ασθένεια χολικών αγωγών ή μεταβολικές διαταραχές. Πολλοί άνθρωποι ανακαλύπτουν ότι έχουν υψηλά επίπεδα GGT και ALT μετά από συνήθεις εξετάσεις αίματος, αφήνοντάς τους να ανησυχούν για τις αιτίες και τις επιπτώσεις αυτών των αποτελεσμάτων. Αυτό το άρθρο εξηγεί τους λόγους πίσω από το αυξημένο GGT και το ALT, τους κινδύνους για την υγεία, τις διαγνωστικές μεθόδους και τις αποτελεσματικές μεθόδους θεραπείας.
Τι είναι το GGT και το Alt;
Το GGT (Gamma-γλουταμυλ τρανσφεράση) είναι ένα ένζυμο που βρίσκεται κυρίως στο ήπαρ, αλλά είναι επίσης παρούσα στο πάγκρεας, στα νεφρά και στους χολικούς αγωγούς. Αυτό το ένζυμο διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη μεταφορά αμινοξέων και στον μεταβολισμό της γλουταθειόνης. Όταν τα ηπατικά κύτταρα είναι κατεστραμμένα, το GGT απελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος, καθιστώντας τον κύριο δείκτη της ηπατικής λειτουργίας και της υγείας των χολικών αγωγών.
Η ALT (αμινοτρανσφεράση της αλανίνης) είναι ένα ένζυμο που βρίσκεται κυρίως στο ήπαρ. Το Alt βοηθά στη μετατροπή των αμινοξέων σε ενέργεια. Σε αντίθεση με την GGT, η οποία μπορεί να αυξάνεται από παράγοντες που δεν σχετίζονται με τη βλάβη των ηπατικών κυττάρων (π.χ. τα προβλήματα κατανάλωσης αλκοόλ ή χολικών αγωγών), το επίπεδο ALT αυξάνεται κυρίως όταν υπάρχει άμεση βλάβη στα ηπατικά κύτταρα, όπως σε συνθήκες όπως ηπατίτιδα ή φλεγμονή του ήπατος. Όταν τα ηπατικά κύτταρα είναι κατεστραμμένα ή φλεγμονώδη, το ALT απελευθερώνεται στο αίμα, σηματοδοτώντας προβλήματα του ήπατος.
Κανονικό επίπεδο έναντι υψηλού επιπέδου
Οι κανονικές περιοχές για τα επίπεδα GGT και ALT μπορούν να ποικίλουν ελαφρώς ανάλογα με το εργαστήριο, αλλά γενικά:
- Κανονική περιοχή GGT: Περίπου 9-48 U/L (μονάδες ανά λίτρο) για ενήλικες. Τα επίπεδα GGT μπορεί να είναι ελαφρώς υψηλότερα στους άνδρες σε σύγκριση με τις γυναίκες.
- Κανονική ALT Εύρος: Συνήθως 7-56 U/L για ενήλικες.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτές οι τιμές μπορεί να διαφέρουν με βάση παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο και οι μεμονωμένες συνθήκες υγείας.
Τα υψηλά επίπεδα GGT θεωρούνται συνήθως πάνω από 48 U/L για ενήλικες, αν και το κατώφλι μπορεί να ποικίλει ελαφρώς από το εργαστήριο. Η αυξημένη GGT συχνά υποδηλώνει προβλήματα του ήπατος ή του χολικού αγωγού, τη χρήση αλκοόλ ή ορισμένα φάρμακα που επηρεάζουν το ήπαρ.
Τα υψηλά επίπεδα ALT θεωρούνται γενικά πάνω από 56 U/L για ενήλικες, ανάλογα με το εργαστήριο. Η αυξημένη ALT υποδεικνύει τη βλάβη του ήπατος, που συνήθως συνδέεται με καταστάσεις όπως ηπατίτιδα, λιπαρή ηπατική νόσο ή ηπατική βλάβη.
Κοινές αιτίες υψηλών επιπέδων GGT και ALT
Αιτίες που σχετίζονται με το ήπαρ
1. Αλκοολική ηπατική νόσο
Η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ οδηγεί σε οξειδωτικό στρες και φλεγμονή στα ηπατικά κύτταρα. Ο μεταβολισμός του αλκοόλ παράγει ακεταλδεΰδη – μια τοξική ένωση που βλάπτει τα ηπατοκύτταρα. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η βλάβη προκαλεί αυξημένη διαπερατότητα των μεμβρανών των ηπατικών κυττάρων, οδηγώντας σε διαρροή ενζύμου στην κυκλοφορία του αίματος.
Το GGT είναι συχνά πιο ανυψωμένο από το ALT σε ηπατική νόσο που σχετίζεται με το αλκοόλ. Περίπου το 70% των χρόνιων πότες αλκοόλ έχουν αυξημένα επίπεδα GGT.
2. Μη αλκοολική ηπατική νόσο
Η συσσώρευση περίσσειας λίπους στα ηπατικά κύτταρα συμβαίνει λόγω της αντίστασης στην ινσουλίνη, της υψηλής πρόσληψης λίπους και της αυξημένης λιπογένεσης (παραγωγής λίπους) στο ήπαρ. Όταν το ήπαρ δεν μπορεί να επεξεργαστεί αποτελεσματικά και να εξάγει λίπη, τα τριγλυκερίδια συσσωρεύονται μέσα στα ηπατοκύτταρα. Αυτή η διαδικασία οδηγεί σε λιποτοξικότητα, η οποία ενεργοποιεί τη φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες και τον τραυματισμό των ηπατοκυττάρων, αυξάνοντας τελικά τα επίπεδα ALT και GGT.
Η μη αλκοολική λιπαρή ηπατική νόσος εμφανίζεται σε περίπου 25% του πληθυσμού της χώρας μας, καθιστώντας την μία από τις πιο κοινές χρόνιες συνθήκες του ήπατος. Οι παράγοντες κινδύνου για αυτή τη νόσο περιλαμβάνουν την παχυσαρκία, τον διαβήτη τύπου-2, την υψηλή αρτηριακή πίεση, την υψηλή χοληστερόλη, το μεταβολικό σύνδρομο και τον καθιστικό τρόπο ζωής. Η γενετική προδιάθεση και ορισμένες διαιτητικές συνήθειες, όπως η κατανάλωση υπερβολικών μεταποιημένων τροφίμων ή ποτών ζαχαρούχων, μπορούν επίσης να αυξήσουν την πιθανότητα ανάπτυξης αυτής της ασθένειας.
3. Ηπατίτιδα (A, B, C, Autoanmune)
Οι ιοί της ηπατίτιδας επιτίθενται στα ηπατικά κύτταρα, προκαλώντας άμεση βλάβη στα ηπατοκύτταρα και προκαλούν ανοσοαπόκριση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη νέκρωση των κυττάρων και τη διαρροή των ALT και GGT στο αίμα.
Η ηπατίτιδα Β και C μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια ηπατική νόσο εάν δεν υποβληθεί σε αγωγή.
4. Κυρρίωση ήπατος
Η χρόνια βλάβη του ήπατος οδηγεί σε ίνωση (σχηματισμός ιστών ουλών), η οποία διαταράσσει τη φυσιολογική ηπατική λειτουργία και προκαλεί διαρροή του ήπατος. Η κίρρωση μειώνει τη ροή του αίματος μέσα στο ήπαρ, οδηγώντας σε περαιτέρω κυτταρική στρες και ανύψωση ενζύμου.
Οι αιτίες της κίρρωσης του ήπατος είναι η χρήση χρόνιων αλκοόλης, η ηπατίτιδα της ιογενούς, η λιπαρή ηπατική νόσο. Τα συμπτώματα είναι κόπωση, ίκτερος, πρήξιμο στα πόδια και στην κοιλιά.
5. Όγκοι ήπατος ή καρκίνος του ήπατος
Τα καρκινικά κύτταρα διαταράσσουν την κανονική δομή του ήπατος ιστού, οδηγώντας σε αυξημένο κύκλο κυτταρικής και απελευθέρωση ενζύμων στην κυκλοφορία του αίματος.
Τα αυξημένα επίπεδα ALT και GGT μπορούν να υποδηλώνουν καρκίνο του ήπατος. Οι δοκιμές απεικόνισης όπως CT σαρώσεις ή MRIs απαιτούνται για επιβεβαίωση.
Χολικά και παγκρεατικά αίτια
1. Ασθένεια της χοληδόχου κύστης (χολόλιθοι, απόφραξη χολικών αγωγών)
Η απόφραξη των χολικών αγωγών εμποδίζει τη χολή ροή, οδηγώντας σε συσσώρευση χολής και βλάβη στα ηπατοκύτταρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα αυξημένα επίπεδα GGT και ALT.
Τα συμπτώματα είναι ο ίκτερος, ο δεξιός ανώτερος κοιλιακός πόνος, η ναυτία.
2. Παγκρεατίτιδα
Η φλεγμονή του παγκρέατος μπορεί να προκαλέσει συμπίεση χολικών αγωγών ή οπίσθια ροή παγκρεατικών ενζύμων στο ήπαρ, οδηγώντας σε τραυματισμό των ηπατοκυττάρων και αυξημένα επίπεδα ενζύμων.
Η παγκρεατίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε, αλλά ορισμένες ομάδες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο. Οι άνθρωποι που καταναλώνουν υπερβολικό αλκοόλ, έχουν χολόλιθους ή υποφέρουν από υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν παγκρεατίτιδα. Επιπλέον, τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό αυτής της ασθένειας, εκείνα με αυτοάνοσες ασθένειες ή άτομα που λαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα μπορεί επίσης να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο. Η χρόνια παγκρεατίτιδα είναι πιο συχνή στους άνδρες, ιδιαίτερα μεταξύ των ηλικιών 30 και 40 ετών.
Μεταβολικές και συστηματικές αιτίες
1. Η παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο
Η υπερβολική συσσώρευση λίπους στο ήπαρ συμβάλλει στην αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία προάγει τη φλεγμονή του ήπατος και τη διαρροή ενζύμου.
Αυτή η κατάσταση σχετίζεται με τον διαβήτη τύπου 2 και την υψηλή αρτηριακή πίεση.
2. Διαβήτης και αντίσταση στην ινσουλίνη
Τα χρόνια υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα αυξάνουν το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή στα ηπατικά κύτταρα, οδηγώντας σε δυσλειτουργία των ηπατοκυττάρων και ανύψωση ενζύμου.
3. Αιμροχρωμάτωση
Οι υπερβολικές αποθέσεις σιδήρου στους ηπατικούς ιστούς δημιουργούν αντιδραστικά είδη οξυγόνου (ROS), οδηγώντας σε οξειδωτικό στρες και βλάβη στα ηπατοκυττάρων, με αποτέλεσμα αυξημένα ALT και GGT.
Φαρμακευτική αγωγή και αίτια που σχετίζονται με τοξίνη
1. Υπερβολική δόση ακεταμινοφαίνης (παρακεταμόλη)
Υψηλές δόσεις ακεταμινοφαίνης εξαντλούν τη γλουταθειόνη – ένα βασικό αντιοξειδωτικό στο ήπαρ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την οξειδωτική βλάβη, τον θάνατο του ήπατος και την απελευθέρωση του ενζύμου.
2. Αντιβιοτικά, στατίνες και φάρμακα κατά της κατάχρησης
Ορισμένα φάρμακα προκαλούν ηπατοτοξικότητα μέσω της άμεσης τοξικότητας των κυττάρων ή του ανοσοποιημένου ηπατικού τραυματισμού, αυξάνοντας τα επίπεδα ALT και GGT.
3. Τοξική χημική έκθεση (φυτοφάρμακα, βαριά μέταλλα)
Οι βιομηχανικές τοξίνες και τα βαρέα μέταλλα προκαλούν οξειδωτικό στρες, φλεγμονή και βλάβη ηπατοκυττάρων, οδηγώντας σε ενζυμική ανύψωση.
Τα συμπτώματα και οι κίνδυνοι για την υγεία των αυξημένων GGT και ALT
– Κόπωση και αδυναμία: Ένα κοινό σύμπτωμα της χρόνιας ηπατικής νόσου. Ο μειωμένος μεταβολισμός του ήπατος οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή ενέργειας.
– κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών: ένα σύμπτωμα σημαντικής δυσλειτουργίας του ήπατος. Αυτό το σύμπτωμα συμβαίνει λόγω της συσσώρευσης χολερυθρίνης όταν η λειτουργία του ήπατος μειώνεται.
– Κοιλιακός πόνος και πρήξιμο: Αυτό το σύμπτωμα προκαλείται από φλεγμονή του ήπατος, συσσώρευση υγρών (ασκίτης) ή απόφραξη χολικών αγωγών.
– Σκοτεινά ούρα και χλωμό κόπρανα: υποδείξτε την απόφραξη της χολικής ροής. Αυτό το σύμπτωμα προκύπτει από την εξασθενημένη έκκριση χολής, που οδηγεί στη συσσώρευση χολερυθρίνης στα ούρα και μειωμένες χολικές χρωστικές σε σκαμνιά.
-Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι: ηπατική ίνωση, κίρρωση και αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου.
Διάγνωση και ιατρική αξιολόγηση
1. Δοκιμές αίματος
– Δοκιμές πάνελ λειτουργίας ήπατος (ALT, AST, GGT, ALP, επίπεδα χολερυθρίνης).
– Πρόσθετες δοκιμές: δείκτες ηπατίτιδας, μελέτες σιδήρου, σάκχαρο αίματος νηστείας.
2. Δοκιμές απεικόνισης
-Υπερηχογράφημα: Δοκιμή απεικόνισης πρώτης γραμμής για την αξιολόγηση του ήπατος και της χοληδόχου κύστης.
– CT/MRI: Χρησιμοποιείται αν υπάρχουν όγκοι, λιπαρές ήπαρ ή κίρρωση.
3. Βιοψία ήπατος
– Συνιστάται για ασαφείς αιτίες ανύψωσης ενζύμου ή υποψίας σοβαρής ηπατικής νόσου.
Επιλογές θεραπείας
Αλλάζει ο τρόπος ζωής
– Μειώστε την πρόσληψη αλκοόλ: Ακόμη και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα GGT και ALT.
-Φάτε μια φιλική προς το ήπαρ διατροφή: Αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα. καταναλώνουν φρούτα, λαχανικά και άπαχες πρωτεΐνες.
– Άσκηση τακτικά: Βοηθά στη διαχείριση της παχυσαρκίας και των μεταβολικών συνθηκών.
Φαρμακευτική αγωγή και ιατρικές παρεμβάσεις
– Αντιμετώπιση των υποκείμενων συνθηκών: αντιιικά για τη θεραπεία της ηπατίτιδας. ινσουλίνη για διαβήτη.
– Προσαρμογή φαρμάκων: Συμβουλευτείτε το γιατρό σας εάν υπάρχει υποψία για ένα φάρμακο ότι προκαλεί υψηλά επίπεδα ενζύμων.
Πρέπει να πάτε για να δείτε έναν γιατρό εάν:
- Τα επίπεδα ALT και GGT παραμένουν υψηλά για αρκετούς μήνες.
- Συμπτώματα όπως ο ίκτερος, ο πρήξιμο ή η σοβαρή κόπωση εμφανίζονται.
- Έχετε ιστορικό ηπατικής νόσου ή παράγοντες κινδύνου όπως η παχυσαρκία ή η χρήση αλκοόλ.
Τα αυξημένα επίπεδα GGT και ALT μπορεί να αποτελούν ένα σημάδι έγκαιρης προειδοποίησης της ηπατικής νόσου ή των μεταβολικών ζητημάτων. Η κατανόηση της αιτίας και η αναζήτηση έγκαιρων ιατρικών συμβουλών θα σας βοηθήσουν να το αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά και να αποτρέψετε επιπλοκές.
Discussion about this post