Ίσως να είστε εξοικειωμένοι με την ιδέα της συνεξάρτησης από τον κόσμο του αλκοόλ και της κατάχρησης χημικών. Στην πραγματικότητα, εκεί γεννήθηκε ο όρος «συνεξάρτηση».
Σήμερα, όμως, ο όρος έχει διευρυνθεί και περιλαμβάνει σχέσεις. Μερικές φορές συνδέεται με άλλα είδη συνεξάρτησης.
Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2009 σε 171 ενήλικες γυναίκες πρότεινε ότι η γονική κατάχρηση αλκοόλ ή το ιστορικό παιδικής κακοποίησης μπορεί να κάνει πιο πιθανό να συμβεί η συνεξάρτηση που βασίζεται στη σχέση – όπως η ποικιλία γονέα-παιδιού.
Αλλά μπορεί επίσης να συμβεί και μόνο του. Δείτε τι πρέπει να γνωρίζετε για το να είστε συνεξαρτώμενος γονέας — και πώς αυτό θέτει τα παιδιά σας σε κίνδυνο.
Τι είναι ο συνεξαρτώμενος γονέας;
Συνεξαρτώμενος γονέας είναι αυτός που έχει μια ανθυγιεινή προσκόλληση με το παιδί του και προσπαθεί να ασκήσει υπερβολικό έλεγχο στη ζωή του παιδιού λόγω αυτής της προσκόλλησης.
Η συνεξάρτηση μπορεί να βρεθεί σε όλο το φάσμα των γονικών σχέσεων: Ένας συνεξαρτώμενος πατέρας μπορεί να βασίζεται στην κόρη ή τον γιο του για να τον κρατήσει ψυχικά σταθερό και συναισθηματικά ευτυχισμένο. Μια συνεξαρτώμενη μητέρα μπορεί να βασίζεται στον γιο ή την κόρη της για να αναλάβει την ευθύνη για τη σωματική της ευεξία.
Ενώ οι συνεξαρτώμενοι γονείς μπορεί να ισχυρίζονται ότι η στενή σχέση που επιθυμούν είναι σημάδι μιας οικογένειας που λειτουργεί καλά, η ενασχόλησή τους ο ένας με τον άλλον είναι σημάδι δυσλειτουργίας.
Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι η συνεξάρτηση δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί, σύμφωνα με το α
Εάν νομίζετε ότι μπορεί να είστε συνεξαρτώμενος γονέας, εδώ είναι μερικά σημάδια που πρέπει να προσέξετε.
1. Κρατάτε τον έλεγχο
Σε μια συνεξαρτώμενη σχέση, η αίσθηση του εαυτού σας εξαρτάται από τη σχέση σας με το παιδί σας.
Οι συνεξαρτώμενες σχέσεις τρέφονται από έναν κύκλο ανάγκης: Το ένα άτομο χρειάζεται το άλλο. Μερικές φορές, αλλά όχι πάντα, λειτουργεί και με τους δύο τρόπους και το άλλο άτομο θέλει επίσης να είναι απαραίτητο.
Οι γονείς που είναι συνεξαρτημένοι μπορεί να προσπαθήσουν να ελέγξουν τη ζωή του παιδιού τους. Αυτό το στοιχείο ελέγχου μπορεί να εμφανιστεί με διάφορους τρόπους:
- Υπερεμπλοκή. Για παράδειγμα, εάν ένας γονέας δει ότι κάτι οδυνηρό συμβαίνει στη ζωή του παιδιού του, θα προσπαθήσει να αποκτήσει τον έλεγχο εμπλεκόμενος — συχνά υπερβολικά. Κι αυτό γιατί ο πόνος του παιδιού είναι ο πόνος του γονιού. (Αυτό ισχύει, φυσικά, για όλους τους γονείς… λογικά. Δεν μας αρέσει να βλέπουμε τα παιδιά μας να πονάνε. Είναι όταν φτάνουμε στο άκρο που ξεπερνά τα όρια στην συνεξάρτηση.)
- Ακατάλληλη φροντίδα. Οι συνεξαρτώμενοι γονείς θα κάνουν περισσότερα για το παιδί τους από ό,τι είναι κατάλληλο για την ηλικία. Για παράδειγμα, ένα 8χρονο παιδί θα πρέπει να επιλέγει τα ρούχα του κάθε πρωί μόνο του. Ένας 16χρονος θα πρέπει να διαχειρίζεται το δικό του πρόγραμμα τάξης και την εργασία του.
- Λανθασμένη ανάληψη ευθύνης. Οι συνεξαρτημένοι γονείς συχνά αισθάνονται υπεύθυνοι για τα συναισθήματα του παιδιού τους και αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις εναλλαγές της διάθεσης του παιδιού τους.
2. Θυσιάζεις άλλες σχέσεις
Πιστεύετε ότι πρέπει να είστε διαθέσιμοι 24/7 για το παιδί σας; Εάν είστε συνεξαρτώμενος γονέας, η πρώτη σχέση που πιθανότατα θα υποφέρει είναι η σχέση σας με τον σύντροφό σας.
Αντί να επενδύσετε χρόνο και ενέργεια για να δημιουργήσετε μια ουσιαστική ρομαντική σχέση, μπορείτε να επιλέξετε να εστιάσετε αποκλειστικά στο παιδί σας. Όσο περνά ο καιρός, μπορεί να διαπιστώσετε ότι η σεξουαλική σας σχέση με τον σύντροφό σας έχει μείνει στάσιμη.
Μπορεί επίσης να διαπιστώσετε ότι απομονώνεστε από τα μέλη της οικογένειας και τους φίλους σας. Είστε έτοιμοι να ακυρώσετε ένα ραντεβού για καφέ με το BFF σας επειδή το παιδί σας επιμένει ότι πρέπει να το πάρετε για να αγοράσετε ποδοσφαιρικά παπούτσια.
3. Χειρίζεστε τα συναισθήματα του παιδιού σας
Οι συνεξαρτώμενοι γονείς μπορεί εν αγνοία τους (ή εν γνώσει τους αλλά όχι κακόβουλα) να χρησιμοποιήσουν πολλές ψυχολογικές στρατηγικές για να κάνουν το παιδί τους να κάνει αυτό που θέλει:
- Παθητική-επιθετική συμπεριφορά. Αυτό συμβαίνει όταν ένας γονέας είναι έμμεσα επιθετικός προς το παιδί του.
- Προβολή. Αυτό συμβαίνει όταν ένας γονέας δεν μπορεί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του ή πιστεύει ότι τα συναισθήματα είναι απαράδεκτα. Ανίκανος να επεξεργαστεί τα συναισθήματα, ο γονέας τα προβάλλει στο παιδί του. Με αυτόν τον τρόπο, ο γονιός αποφεύγει τα συναισθήματα ενοχής, ντροπής ή μεταμέλειας.
- Δημιουργία ενοχής. Αυτό συμβαίνει όταν ένας γονέας προσπαθεί να κάνει το παιδί του να αισθάνεται ένοχο για κάτι για να το πιέσει να συμπεριφέρεται όπως θέλει να συμπεριφέρεται. Ένα παράδειγμα είναι όταν ένας γονέας παραπονιέται ότι το παιδί του σπάνια μιλάει για αυτό που συνέβη στο σχολείο. Παραμένοντας θύμα, ο γονέας μπορεί στη συνέχεια να πει ότι δεν είναι απαραίτητη μια καθημερινή περίληψη. Συχνά, νιώθοντας ένοχο, το παιδί θα καθησυχάσει τον γονέα ότι αυτό δεν είναι μεγάλο θέμα και ότι θέλει πραγματικά να το κάνει. Το αποτέλεσμα? Ο γονιός παίρνει το παιχνίδι-από-παιχνίδι χωρίς να χρειάζεται να αισθάνεται ένοχος γι’ αυτό γιατί το παιδί τον καθησύχασε ότι δεν ήταν μεγάλη υπόθεση.
4. Συμμετέχετε σε δογματική συμπεριφορά
Πιστεύεις ότι, ό,τι και να γίνει, έχεις πάντα δίκιο; Αισθάνεστε επίθεση αν κάποιος αμφισβητήσει τι κάνετε;
Οι συνεξαρτημένοι γονείς συχνά δεν αποδέχονται ότι έχουν κάνει κάτι λάθος. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε ένδειξη διαφωνίας είναι μια επίδειξη εξέγερσης. Απειλεί την εξουσία και την αίσθηση ελέγχου του γονέα.
5. Διεκδικείτε θύμα
Σε όλους μας αρέσει να μοιραζόμαστε τις παιδικές μας αναμνήσεις με τα παιδιά μας. Όταν το κάνουμε με θετικό τρόπο, μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά μας σημαντικές δεξιότητες αντιμετώπισης.
Για παράδειγμα, όταν αναπολείτε πώς οδηγήσατε πάνω από τις γλάστρες με γεράνι του γείτονά σας και μετά λέτε στο παιδί σας ότι χτυπήσατε την πόρτα του γείτονα για να προσφερθείτε να τις αντικαταστήσετε, διδάσκετε στο παιδί σας ένα σημαντικό μάθημα για την ευθύνη.
Ωστόσο, αν το χαρακτηρίσετε ως γείτονά σας που σας κάνει να ντρέπεστε και να αισθάνεστε απρόσεκτοι για χρόνια μετά – παρά το νέο σας καθεστώς οδηγού εκείνη την εποχή – μπορεί ασυνείδητα να προσπαθείτε να συγκεντρώσετε τη συμπάθεια του παιδιού σας.
Οι συνεξαρτώμενοι γονείς βασίζονται στα παιδιά τους για να τους δίνουν, αντί να δίνουν στα παιδιά τους. Αυτό είναι γνωστό ως πατροποίηση.
Δείχνοντας συνεχώς στο παιδί σας ότι ήσασταν θύμα, βασίζεστε σε αυτό για να σας δώσει τη συναισθηματική υποστήριξη που χρειάζεστε.
6. Δυσκολεύεσαι να επιβάλεις όρια
Οι συνεξαρτώμενοι γονείς μπορεί να δυσκολεύονται να πειθαρχήσουν τα παιδιά τους.
Φοβούμενοι ότι το παιδί τους θα τους απορρίψει, επιλέγουν να τους αφήσουν να σπάσουν τα όρια που έχουν θέσει. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο γονέας προτιμά να υπομένει την ασέβεια παρά να διακινδυνεύει να προσπαθήσει να επιβάλει τα όρια και να θυμώσει το παιδί του.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένας γονέας μπορεί ακόμη και να δυσανασχετεί όταν ο σύντροφός του ζητά από το παιδί να ακολουθήσει τους κανόνες. Για παράδειγμα, ο μπαμπάς μπορεί να θυμώσει με τη μαμά που προσπάθησε να επιβάλει απαγόρευση κυκλοφορίας πριν τον ύπνο, παρόλο που το παιδί του έπρεπε να είχε κοιμηθεί λίγες ώρες νωρίτερα.
7. Η αυτοεκτίμησή σας είναι συνδεδεμένη με το παιδί σας
Οι συνεξαρτώμενοι γονείς έχουν συχνά χαμηλή αυτοεκτίμηση. Η αυτοεκτίμησή τους εξαρτάται από το παιδί τους: Αν το παιδί τους είναι ευχαριστημένο μαζί τους, είναι ευχαριστημένοι με τον εαυτό τους. Και αν το παιδί τους είναι προβληματικό, είναι προβληματικό.
Αν και είναι απολύτως φυσιολογικό για έναν γονέα να έχει ελπίδες και όνειρα για το παιδί του, οι συνεξαρτημένοι γονείς κάνουν τα πράγματα ένα βήμα παραπέρα: Περιμένουν από το παιδί τους να ζήσει τη ζωή και να πετύχει τους στόχους που οι ίδιοι δεν είχαν.
8. Η πρώτη σας αντίδραση είναι η άμεση άρνηση
Εάν βλέπετε αμέσως κόκκινο όταν κάποιος προτείνει ότι μπορεί να είστε συνεξαρτώμενος γονέας, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να είναι σε κάτι. Γιατί αυτό? Η άρνηση είναι ένας αμυντικός μηχανισμός που σας προστατεύει από επώδυνες ή απειλητικές σκέψεις, συναισθήματα και πληροφορίες.
Εάν η σχέση σας με το παιδί σας είναι σε καλό δρόμο, δεν είναι τόσο πιθανό να νιώσετε απειλή από κάποιον που υποδηλώνει ότι κάτι δεν πάει καλά.
Το πιο λυπηρό μέρος της άρνησης είναι ότι θα σας σταματήσει να ζητάτε βοήθεια. Και όπως πρόκειται να δούμε, είναι σημαντικό να λάβετε βοήθεια.
Πώς η συνεξάρτηση γονέα-παιδιού βλάπτει το παιδί σας
Η συνεξάρτηση γονέα-παιδιού μπορεί να είναι συναισθηματικά καταχρηστική. Το παιδί μαθαίνει ότι τα συναισθήματα και οι ανάγκες του δεν είναι σημαντικά και δεν έχει ποτέ την ευκαιρία να αναπτύξει τη δική του προσωπικότητα.
Η αίσθηση ταυτότητας ενός εφήβου χτίζεται μέσα από τις επιλογές και τις δεσμεύσεις που κάνει. Όταν ένας συνεξαρτώμενος γονέας καταπνίγει την ικανότητα του παιδιού να αφοσιωθεί στις πεποιθήσεις και τις αξίες που έχει επιλέξει, ο έφηβος παραμένει με μια διάχυτη ταυτότητα και δεν διαμορφώνει ποτέ τη δική του.
Επιπλέον, επειδή οι γονείς είναι τα πρότυπα του παιδιού, τα παιδιά αναλαμβάνουν φυσικά τη συμπεριφορά των γονιών τους. Αυτό περιλαμβάνει συνεξάρτηση. Ένα παιδί που έχει ελεγχθεί είναι πιο πιθανό να γίνει έλεγχος γονέας.
Πώς να σταματήσετε τη συνεξάρτηση και να θεραπεύσετε τη σχέση
Το πρώτο βήμα για να σταματήσετε τη συνεξάρτηση είναι να παραδεχτείτε ότι υπάρχει.
Όταν οι γονείς έχουν αδειάσει τον συναισθηματικό τραπεζικό λογαριασμό της οικογένειας με συνεξαρτώμενες συμπεριφορές, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα σεβαστικοί και ευαίσθητοι στο παιδί τους. Ειδικά όταν το παιδί αρχίζει να εκφράζει τον κρυμμένο θυμό που έχει μαζευτεί.
Ακολουθούν μερικές συμβουλές για να ξεκινήσετε.
- Ασκηθείτε στην αυτοφροντίδα. Αντί να βασίζεστε στο παιδί σας για να φροντίσει τις ανάγκες σας, λάβετε μέτρα για να εκπληρώσετε τις δικές σας ανάγκες. Καθώς μαθαίνετε να δίνετε στον εαυτό σας, θα μπορείτε να δίνετε και στο παιδί σας.
- Κάνε πίσω. Επιτρέψτε στο παιδί σας την ανεξαρτησία να λύσει προκλήσεις κατάλληλες για την ηλικία του. Αυτό θα τους δώσει την αυτοπεποίθηση να εμπιστευτούν τον εαυτό τους και να τεντωθούν περαιτέρω.
- Ακούστε ενεργά. Δώστε στο παιδί σας την πλήρη προσοχή σας όταν σας μιλάει. Αναλογιστείτε αυτό που ακούσατε. Στη συνέχεια, ρωτήστε τους αν ακούσατε τι ήθελαν να πουν.
Πού να πάτε για περισσότερη βοήθεια
Πού απευθύνονται οι συνεξαρτώμενοι γονείς όταν ζητούν βοήθεια; Η καλύτερη πρακτική είναι να αφιερώσετε χρόνο για συμβουλευτικές συνεδρίες με έναν εξουσιοδοτημένο θεραπευτή που έχει εμπειρία σε συνεξάρτηση ή εθισμό.
Αλλά για διάφορους λόγους, αυτό δεν είναι πάντα δυνατό. Μπορείτε επίσης να βρείτε διαδικτυακές ομάδες υποστήριξης, βιβλία ή οργανισμούς που προσφέρουν χρήσιμους πόρους.
Να είστε υπομονετικοί με τον εαυτό σας όταν παίρνετε την απόφαση να προχωρήσετε σε καλύτερη ανατροφή των παιδιών. Είστε σε μια καμπύλη μάθησης. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να έχει κάποιες κακές μέρες, αλλά συνεχίστε να προχωράτε.
Discussion about this post