Σου αξίζει να νιώθεις ασφαλής με τους φίλους σου.
Κάθε φορά που οι άνθρωποι μιλούν για καταχρηστικές σχέσεις στα μέσα ενημέρωσης ή με τους φίλους τους, τις περισσότερες φορές αναφέρονται σε ρομαντικές ή οικογενειακές σχέσεις.
Ενώ στο παρελθόν, είχα βιώσει και τα δύο είδη κακοποίησης, αυτή τη φορά ήταν διαφορετικά.
Και αν μπορώ να είμαι ειλικρινής, ήταν κάτι για το οποίο δεν ήμουν πλήρως προετοιμασμένος στην αρχή: Ήταν στα χέρια ενός από τους καλύτερους φίλους μου.
Θυμάμαι την πρώτη φορά που συναντηθήκαμε, όπως ήταν χθες. Είχαμε ανταλλάξει πνευματώδη tweets ο ένας με τον άλλο στο Twitter και εξέφρασαν ότι ήταν θαυμαστές της συγγραφικής μου δουλειάς.
Ήταν το 2011, και στο Τορόντο, οι συναντήσεις στο Twitter (ή όπως ονομάζονταν συνήθως διαδικτυακά «tweet-ups») ήταν μεγάλες, οπότε δεν το σκέφτηκα πολύ. Ήμουν εντελώς απογοητευμένος για να κάνω έναν νέο φίλο, οπότε αποφασίσαμε να βρεθούμε για καφέ μια μέρα.
Όταν γνωριστήκαμε, ήταν σχεδόν σαν να πηγαίναμε για ένα πρώτο ραντεβού. Αν δεν βγήκε, κανένα κακό, κανένα φάουλ. Αλλά αμέσως κάναμε κλικ και γίναμε χοντροί σαν κλέφτες – πίνοντας μπουκάλια κρασί στο πάρκο, φτιάχναμε γεύματα ο ένας για τον άλλον και παρακολουθούσαμε συναυλίες μαζί.
Γίναμε γρήγορα οι καλύτεροι φίλοι, και όπου πήγαινα, το έκαναν και αυτοί.
Στην αρχή, η σχέση μας ήταν πολύ καλή. Είχα βρει έναν άνθρωπο με τον οποίο ένιωθα άνετα και που συνέβαλε σε όλα τα κομμάτια της ζωής μου με ουσιαστικό τρόπο.
Αλλά μόλις αρχίσαμε να μοιραζόμαστε πιο ευάλωτα μέρη του εαυτού μας, τα πράγματα άλλαξαν.
Άρχισα να παρατηρώ πόσο συχνά ήταν τυλιγμένοι σε έναν κύκλο δράματος με άτομα στην κοινότητά μας. Στην αρχή το σήκωσα τους ώμους. Αλλά ένιωσα σαν το δράμα να μας ακολουθούσε όπου κι αν πηγαίναμε, και καθώς προσπαθούσα να είμαι εκεί για αυτούς και να τους υποστηρίξω, άρχισε να επηρεάζει την ψυχική μου υγεία.
Ένα απόγευμα καθώς φτάσαμε στο τοπικό Starbucks, άρχισαν να γελοιοποιούν έναν στενό κοινό φίλο, προσπαθώντας να με πείσουν ότι ήταν «κάπως οι χειρότεροι». Αλλά όταν πίεσα για λεπτομέρειες, παρατήρησαν ότι ήταν απλώς «ενοχλητικοί» και «προσπαθείς».
Σαστισμένος, τους εξήγησα ότι δεν ένιωθα έτσι — και σχεδόν προσβεβλημένος, απλώς γούρλωσαν τα μάτια τους πάνω μου.
Ένιωθα σαν να δοκιμαζόταν η πίστη μου και να είχα αποτύχει.
Η Δρ Stephanie Sarkis, ψυχοθεραπεύτρια και ειδικός στην ψυχική υγεία, μοιράστηκε σε συνέντευξή της στο Refinery 29, ότι «οι Gaslighters είναι τρομερά κουτσομπολιά».
Καθώς η σχέση μας άρχισε να εξελίσσεται, σύντομα άρχισα να συνειδητοποιώ ότι αυτό είναι αλήθεια.
Κάθε μήνα, η παρέα των φίλων μας μαζευόταν και δένονταν για νόστιμο φαγητό. Είτε πηγαίναμε σε διαφορετικά εστιατόρια, είτε μαγειρεύαμε ο ένας για τον άλλον. Την εν λόγω νύχτα, μια ομάδα 5 από εμάς κατευθυνθήκαμε σε ένα δημοφιλές κινέζικο εστιατόριο στην πόλη, γνωστό για τα ζυμαρικά του.
Καθώς γελούσαμε και μοιράζαμε πιάτα, αυτός ο φίλος άρχισε να εξηγεί στην ομάδα —με σαφείς λεπτομέρειες— πράγματα που είχα μοιραστεί μαζί τους για τον πρώην σύντροφό μου εμπιστευτικά.
Ενώ οι άνθρωποι γνώριζαν ότι είχα βγει με αυτό το άτομο, δεν ήξεραν τις λεπτομέρειες της σχέσης μας και δεν ήμουν έτοιμος να το μοιραστώ. Σίγουρα δεν περίμενα ότι θα χυθούν στην υπόλοιπη ομάδα εκείνη την ημέρα.
Όχι μόνο ντρεπόμουν – ένιωσα προδομένη.
Με έκανε να συνειδητοποιήσω τον εαυτό μου και με άφησε να αναρωτιέμαι: «Τι λέει αυτό το άτομο για μένα όταν δεν είμαι κοντά μου; Τι ήξεραν οι άλλοι για μένα;»
Αργότερα μου είπαν ότι ο λόγος που μοιράστηκαν αυτήν την ιστορία ήταν επειδή ο κοινός μας φίλος μιλούσε τώρα μαζί του… αλλά δεν μπορούσαν να ζητήσουν πρώτα τη συγκατάθεσή μου;
Στην αρχή τους έβγαζα δικαιολογίες. Ένιωθα ακόμα υπεύθυνος γι’ αυτούς.
Δεν ήξερα ότι αυτό που συνέβαινε ήταν γκάζι ή συναισθηματική κακοποίηση.
Σύμφωνα με
Τις περισσότερες φορές, μπορεί να συμβεί από εκείνους με τους οποίους έχουμε στενές σχέσεις, συμπεριλαμβανομένων των φιλιών.
Τα στατιστικά έχουν δείξει ότι για το 8 τοις εκατό των ανθρώπων που βιώνουν λεκτικό ή σωματικό εκφοβισμό, ο επιτιθέμενος συνήθως αποδεικνύεται στενός φίλος.
Μερικές φορές τα σημάδια είναι ξεκάθαρα σαν μέρα – και μερικές φορές μπορεί να νιώθετε ότι φτιάχνετε την κατάσταση στο μυαλό σας.
Δεδομένου ότι οι εντάσεις μεταξύ φίλων μπορεί μερικές φορές να είναι υψηλές, πολλές φορές μπορεί να νιώθουμε ότι η κακοποίηση δεν είναι πραγματική.
Ο Δρ Fran Walfish, ψυχοθεραπεύτρια οικογένειας και σχέσεων στο Μπέβερλι Χιλς της Καλιφόρνια, μοιράζεται μερικά σημάδια:
- Ο φίλος σου σου λέει ψέματα. «Αν τους πιάσεις να σου λένε ψέματα επανειλημμένα, αυτό είναι πρόβλημα. Μια υγιής σχέση βασίζεται στην εμπιστοσύνη», εξηγεί ο Walfish.
- Ο φίλος σου σε φαντάζει συνεχώς ή δεν σε περιλαμβάνει. «Αν τους αντιμετωπίσεις, γίνονται αμυντικοί ή κουνούν το δάχτυλο λέγοντας ότι φταις εσύ. Ρωτήστε τον εαυτό σας, γιατί δεν το ανταποκρίνονται;»
- Σε πιέζουν για μεγάλα δώρα, σαν λεφτά, και μετά σε παρασύρουν στο να πιστέψεις ότι ήταν «δώρο» γι’ αυτούς και όχι δάνειο.
- Ο φίλος σας σας κάνει τη σιωπηλή μεταχείριση ή σας κάνει να αισθάνεστε άσχημα επικρίνοντάς σας. Αυτός είναι ο τρόπος του κακοποιού να ελέγχει τη δυναμική της εξουσίας, εξηγεί ο Walfish. «Δεν θέλετε να είστε σε μια στενή σχέση όπου αισθάνεστε απογοητευμένοι ή λιγότερο από το άλλο άτομο».
- Ο φίλος σας δεν σέβεται τα όριά σας ή τον χρόνο σας.
Αν και η έξοδος από την κατάσταση μπορεί να φαίνεται απελπιστική, υπάρχουν διέξοδοι και διαφορετικά βήματα που μπορεί κανείς να κάνει όταν προσπαθεί να εγκαταλείψει μια καταχρηστική φιλία.
Ενώ η ανοιχτή επικοινωνία είναι συνήθως η καλύτερη πολιτική, ο Δρ Walfish πιστεύει ότι είναι καλύτερο να μην αντιμετωπίσετε τον κακοποιό σας και να φύγετε ήσυχα.
«Είναι σαν να στήνεις τον εαυτό σου. Μάλλον θα σε κατηγορήσουν, οπότε καλύτερα [be] ελεήμων. Αυτοί οι άνθρωποι δεν χειρίζονται καλά την απόρριψη», εξηγεί.
Ο Δρ. Gail Saltz, αναπληρωτής καθηγητής ψυχιατρικής στο Πρεσβυτεριανό Νοσοκομείο της Νέας Υόρκης Weill-Cornell School of Medical και ένας ψυχίατρος μοιράζεται με την Healthline: «Μπορεί να χρειαστείτε θεραπεία εάν αυτή η σχέση έχει βλάψει τα αισθήματα αυτοεκτίμησής σας και για να καταλάβετε γιατί μπήκε σε αυτή τη φιλία και την ανέχτηκε αρχικά για να αποφύγει να επιστρέψει σε αυτήν ή να εισέλθει σε μια άλλη καταχρηστική».
Ο Δρ. Saltz προτείνει επίσης να καταστήσετε σαφές σε άλλους, συμπεριλαμβανομένων φίλων και μελών της οικογένειας, ότι δεν θα είστε πλέον κοντά στο άλλο άτομο.
«Πείτε στους στενούς φίλους ή στην οικογένειά σας τι συμβαίνει και αφήστε τους να σας βοηθήσουν να μείνετε χωριστοί», λέει.
Πιστεύει επίσης ότι είναι συνετό να αλλάξετε τυχόν κωδικούς πρόσβασης που μπορεί να γνωρίζει αυτό το άτομο ή μέσα πρόσβασης που έχει στο σπίτι ή την εργασία σας.
Αν και στην αρχή μπορεί να αισθάνεστε δύσκολο να φύγετε, και μόλις το κάνετε, σαν να θρηνείτε μια απώλεια, ο Δρ Walfish πιστεύει ότι θα σας λείψει ο φίλος που νόμιζες ότι είχες.
«Τότε σηκωθείτε, ανοίξτε τα μάτια σας και αρχίστε να επιλέγετε ένα διαφορετικό είδος ανθρώπου για να εμπιστευτείτε τα συναισθήματά σας», λέει. «Τα συναισθήματά σας είναι πολύτιμα και πρέπει να είστε πολύ διακριτικοί ως προς το ποιον εμπιστεύεστε».
Μου πήρε τόσο καιρό να καταλάβω ότι αυτό που βίωνα ήταν κακοποίηση.
Οι τοξικοί άνθρωποι έχουν έναν αστείο τρόπο να ξαναγράφουν την αφήγηση έτσι ώστε να φαίνεται πάντα ότι φταίτε εσείς.
Μόλις συνειδητοποίησα ότι συνέβαινε, ένιωσα σαν ένα λάκκο στο στομάχι μου.
«Στις καταχρηστικές φιλίες, συχνά αισθάνεται κανείς άσχημα», λέει η Δρ Σαλτς, κάτι που σημειώνει ότι οδηγεί σε αισθήματα ενοχής, ντροπής ή άγχους, ειδικά όταν προσπαθούν να φύγουν από την κατάσταση.
Η κλινική ψυχολόγος και συγγραφέας Elizabeth Lombardo, PhD, σε μια συνέντευξη στο Women’s Health, είπε ότι οι άνθρωποι συχνά παρατηρούν μια αύξηση στο «άγχος, πονοκεφάλους ή στομαχικές διαταραχές», όταν προσπαθούν να εγκαταλείψουν τις τοξικές φιλίες τους.
Αυτό ίσχυε σίγουρα για μένα.
Τελικά άρχισα να βλέπω έναν θεραπευτή για να αποκτήσω τη δύναμη και το κουράγιο να προχωρήσω.
Καθώς συναντήθηκα με τη θεραπεύτρια μου και της εξήγησα μερικές από τις ενέργειές μου καθώς προσπαθούσα να ξεφύγω από αυτή τη φιλία, την οποία κάποιοι μπορεί να θεωρούσαν απαράδεκτη και ίσως χειριστική, μου εξήγησε ότι δεν έφταιγα εγώ.
Στο τέλος της ημέρας, δεν ζήτησα να με κακομεταχειριστεί αυτό το άτομο — και όσο κι αν προσπαθούσαν να το χρησιμοποιήσουν εναντίον μου, ήταν απαράδεκτο.
Συνέχισε να μου εξηγεί ότι οι ενέργειές μου ήταν κατανοητές αντιδράσεις στην πυροδότηση – αν και δεν ήταν έκπληξη, αυτές οι αντιδράσεις θα χρησιμοποιηθούν αργότερα εναντίον μου όταν τελείωσε η φιλία μας, στρέφοντας τους άλλους στενούς μας φίλους εναντίον μου.
Οι καταχρηστικές φιλίες είναι δύσκολο να πλοηγηθείτε, ειδικά όταν δεν μπορείτε να δείτε τα προειδοποιητικά σημάδια.
Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να μιλάμε ανοιχτά γι’ αυτά.
Μια γρήγορη αναζήτηση και θα δείτε ανθρώπους να στρέφονται σε ιστότοπους όπως το Reddit για να κάνουν ερωτήσεις όπως, “Υπάρχει κάτι τέτοιο όπως μια καταχρηστική φιλία;” ή «Πώς να ξεπεράσεις μια συναισθηματικά καταχρηστική φιλία;»
Επειδή, ως έχει, υπάρχουν πολύ λίγα εκεί έξω για να βοηθηθούν τα άτομα.
Ναι, οι κακοποιοί φίλοι είναι ένα πράγμα. Και ναι, μπορείτε να θεραπεύσετε και από αυτά.
Οι καταχρηστικές φιλίες είναι κάτι περισσότερο από απλώς δράμα – είναι πραγματική ζωή και μπορεί να είναι μια ύπουλη μορφή τραύματος.
Αξίζετε υγιείς, ικανοποιητικές σχέσεις που δεν σας αφήνουν να νιώθετε φόβο, άγχος ή παραβίαση. Και το να αφήνεις μια καταχρηστική φιλία, αν και επώδυνη, μπορεί να είναι ενδυνάμωση μακροπρόθεσμα — και είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική και συναισθηματική σου υγεία.
Η Amanda (Ama) Scriver είναι μια ανεξάρτητη δημοσιογράφος που είναι γνωστή περισσότερο ως χοντρή, θορυβώδης και φωνακλάδικη στο διαδίκτυο. Τα πράγματα που της φέρνουν χαρά είναι το τολμηρό κραγιόν, η τηλεόραση ριάλιτι και τα πατατάκια. Η συγγραφική της δουλειά έχει εμφανιστεί στα Leafly, Buzzfeed, The Washington Post, FLARE, The Walrus και Allure. Ζει στο Τορόντο του Καναδά. Μπορείτε να την ακολουθήσετε Κελάδημα ή Ίνσταγκραμ.
Discussion about this post