Μητρικό ένστικτο: Υπάρχει πραγματικά;

Τι είναι το μητρικό ένστικτο;

“Η λέξη ένστικτο αναφέρεται σε κάτι έμφυτο – έμφυτο ή φυσικό – που περιλαμβάνει μια σταθερή συμπεριφορά συμπεριφοράς στο πλαίσιο ορισμένων ερεθισμάτων”, λέει η Δρ. Κάθριν Μονκ, ψυχολόγος και καθηγήτρια ιατρικής ψυχολογίας στα τμήματα ψυχιατρικής και μαιευτικής και γυναικολογίας στην Κολούμπια. Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο.

Με βάση αυτόν τον ορισμό, ο Monk λέει ότι η ιδέα του μητρικού ενστίκτου υπονοεί ότι υπάρχει μια έμφυτη γνώση και ένα σύνολο συμπεριφορών φροντίδας που αποτελούν αυτόματο μέρος του να γίνεις και να είσαι μητέρα.

Αλλά στην πραγματικότητα, «η ιδέα ενός μητρικού ενστίκτου μπορεί να είναι αρκετά υπερβολική», λέει ο Monk.

Η ιστορία θα μας έκανε να πιστέψουμε ότι το μητρικό ένστικτο είναι αυτό που μας παρακινεί να θέλουμε να κάνουμε παιδιά και μετά να ξέρουμε ακριβώς τι να κάνουμε μόλις φτάσουν. Ωστόσο, ο Monk προτείνει ότι μια μητέρα — ή οποιοσδήποτε αναλαμβάνει ένα νεογέννητο ή παιδί — μαθαίνει στη δουλειά, μέσω διδασκαλίας, καλών προτύπων και παρατηρώντας τι λειτουργεί και τι όχι με κάθε παιδί.

Αυτή η «μάθηση στη δουλειά» συμβαίνει από τη στιγμή που γεννιέται ένα μωρό. Αυτή είναι μια στιγμή που πολλοί υποθέτουν ότι το μητρικό ένστικτο θα πρέπει να ξεκινήσει και να οδηγήσει σε στιγμιαία συναισθήματα μητρικής αγάπης.

Αντίθετα όμως, σύμφωνα με μια μελέτη του 2018αυτά τα συναισθήματα στοργής αναπτύσσονται αρκετές ημέρες μετά τη γέννηση, με ορισμένες γυναίκες να αγωνίζονται να τα νιώσουν ακόμη και αρκετούς μήνες αργότερα.

Όταν αυτά τα συναισθήματα δεν συμβαίνουν αμέσως ή χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αναπτυχθούν, πολλές μητέρες έχουν την αίσθηση της αποτυχίας. Μπορεί να αισθάνονται ότι αυτό είναι ένα σημάδι ότι δεν έχουν μητρικό ένστικτο. Στην πραγματικότητα, χρειάζονται απλώς υποστήριξη και βοήθεια για να αναπτύξουν πιο ανοιχτές και ρεαλιστικές προσδοκίες.

Είναι μύθος το μητρικό ένστικτο;

Ναι, η ιδέα του μητρικού ενστίκτου είναι σε μεγάλο βαθμό ένας μύθος, λέει ο Monk.

Η εξαίρεση, λέει, είναι ότι ένα άτομο, ανεξάρτητα από το φύλο ή τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, μπορεί να αποκτήσει νωρίς και να διατηρήσει σε όλη την ανάπτυξη, μια έντονη αίσθηση του παιδιού του. Αλλά αυτή η ικανότητα είναι ακόμα διαφορετική από το μητρικό ένστικτο.

Για παράδειγμα, ένας γονέας μπορεί γρήγορα να υπολογίσει το συγκεκριμένο νόημα πίσω από τις κραυγές του νεογέννητου. Μπορεί επίσης να αντιληφθούν εύκολα την αλλαγή συμπεριφοράς που σηματοδοτεί ένα κρύο στο νήπιό τους. Αυτό εκτείνεται μέχρι τα μεγαλύτερα χρόνια, όταν ένας γονέας μπορεί να αισθανθεί προβλήματα με την παρασκευή ζυθοποιίας στο δωμάτιο ενός εφήβου όταν είναι πολύ ήσυχο.

«Αυτό το «μητρικό ένστικτο» της έκτης αίσθησης για το παιδί του και ό,τι χρειάζεται προέρχεται από την έντονη εγγύτητα και τη βαθιά αγάπη, το να περνάει ώρες με το παιδί και να το σκέφτεται», λέει ο Monk. Περιλαμβάνει να βλέπετε τα σημάδια λόγω μιας σχέσης που έχετε δημιουργήσει με το παιδί σας, όχι μια ενστικτώδη κατανόηση της μητρότητας. Και δεν περιορίζεται στις μητέρες.

Η ψυχοθεραπεύτρια Dana Dorfman, PhD, συμφωνεί ότι πολλές πτυχές του μητρικού ενστίκτου είναι μύθος. «Η διαίσθηση ή η έμφυτη αίσθηση μιας μητέρας για τις ανάγκες του μωρού μπορεί να αποδοθεί στις εμπειρίες, την ιδιοσυγκρασία και το στυλ προσκόλλησης», λέει ο Dorfman.

Πολλές πτυχές της φροντίδας ενός παιδιού μαθαίνονται μέσω της παρατήρησης ή των εμπειριών «στη δουλειά». «Η νοσηλεία, η αλλαγή πάνας και η σίτιση δεν είναι απαραίτητα βιολογικά εγγενείς ικανότητες», επισημαίνει ο Dorfman.

Καθώς οι γονείς συνδέονται και δένονται με τα μωρά τους, ο Dorfman λέει ότι μαθαίνουν γονεϊκές δεξιότητες μέσω εξάσκησης και εμπειρίας. Ενώ μέρος αυτής της διαδικασίας μπορεί να είναι «αναίσθητη», λέει ότι δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι ενστικτώδης.

«Όταν γίνεσαι γονιός, βιολογικά ή αλλιώς, η χημεία του εγκεφάλου σου αλλάζει», λέει ο Dorfman. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στο άτομο που γεννά.

Στην πραγματικότητα, η έρευνα δείχνει ότι οι πατέρες και οι ανάδοχοι γονείς βιώνουν επίσης αυξημένα επίπεδα ωκυτοκίνης, σεροτονίνης και ντοπαμίνης κατά τη μετάβαση στη γονεϊκότητα. Αυτή η αλλαγή σε πατέρες και στο θετοί γονείς προέρχεται από δραστηριότητες σύνδεσης μεταξύ του φροντιστή και του μωρού.

Αλλο μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνδρες και οι γυναίκες είναι εξίσου επιδέξιοι στο να αναγνωρίζουν τα κλάματα του βρέφους τους. Αυτό υποστηρίζει την ιδέα ότι το μητρικό ένστικτο είναι μύθος.

Οι ερευνητές αυτής της μελέτης προσδιόρισαν ότι ο χρόνος που αφιερώνει ένας γονιός με το μωρό του σχετίζεται άμεσα με το να μπορεί να αναγνωρίσει το κλάμα του – όχι το φύλο του γονέα.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενστίκτου και ορμής;

Για να δούμε από πού προέρχεται ο όρος μητρικό ένστικτο, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τη διαφορά μεταξύ ενστίκτου και ορμής, γιατί σίγουρα δεν είναι το ίδιο πράγμα.

«Στην ψυχολογία, μια φυσιολογική ορμή είναι μια κατάσταση παρακίνησης που προκύπτει από μια φυσιολογική ανάγκη και μια ανάγκη είναι μια στέρηση που βρίσκεται κάτω από την ορμή», λέει η Gabriela Martorell, PhD, καθηγήτρια ψυχολογίας από το Virginia Wesleyan College.

Ένα ένστικτο, από την άλλη πλευρά, λέει ότι ο Martorell είναι μια έμφυτη ή μη μαθημένη απάντηση σε ένα σήμα. Τα ένστικτα βρίσκονται σε όλα τα μέλη ενός είδους και είναι προϊόν εξελικτικών πιέσεων που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά με την πάροδο του χρόνου. Με άλλα λόγια, τα κίνητρα είναι κίνητρα. τα ένστικτα είναι συμπεριφορές.

Ως επί το πλείστον, ο Martorell λέει ότι οι άνθρωποι δεν έχουν ένστικτα με τον ίδιο τρόπο που έχουν τα περισσότερα ζώα. Αυτό συμβαίνει γιατί τα περισσότερα ένστικτα είναι άκαμπτα, αμετάβλητα και προκαλούνται από ένα απλό ερέθισμα, και οι άνθρωποι είναι ευέλικτοι και προσαρμόσιμοι.

«Μπορεί να πεινάμε, αλλά αντί να έχουμε μια καθορισμένη συμπεριφορά όπως κάνει ένα ζώο – όπως ράμφισμα σε μια κουκκίδα – μπορεί να χτυπήσουμε το ψυγείο ή να περπατήσουμε σε ένα κοντινό καφενείο ή να πάμε στο παντοπωλείο», λέει. . Οι περισσότερες από τις συμπεριφορές μας, ενώ επηρεάζονται έντονα από την εξέλιξη, είναι μαθημένες και μεταβλητές.

Όσον αφορά τη μητρότητα, ο Martorell λέει ότι οι διεργασίες που διαμορφώνουν τις συμπεριφορές μας σε αυτόν τον τομέα είναι παλιές και βαθιές, αλλά θα ήταν πολύ δύσκολο να τις χαρακτηρίσουμε ενστικτώδεις.

Επιπλέον, εξηγεί ότι πολλές ενέργειες θα μπορούσαν να περιγραφούν καλύτερα ως γονεϊκές συμπεριφορές παρά ως μητρικές συμπεριφορές, δεδομένου ότι τόσο οι πατέρες όσο και οι μητέρες είναι βιολογικά προετοιμασμένοι να εμπλακούν σε σχέσεις προσκόλλησης με τα παιδιά.

Από μια εξελικτική προοπτική, ο Dorfman εξηγεί ότι οι άνθρωποι είναι καλωδιωμένοι για αναπαραγωγή. «Το γυναικείο σώμα υφίσταται πολλές ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και αυτή η απελευθέρωση ορμονών επηρεάζει τη συμπεριφορά, τις αντιλήψεις και τα συναισθήματα», λέει. Οι αλλαγές στα οιστρογόνα και η απελευθέρωση ωκυτοκίνης (η «ορμόνη της αγάπης») ενθαρρύνουν το δέσιμο, την προσκόλληση και την έλξη.

Ωστόσο, επισημαίνει ο Dorfman, η επιθυμία να γίνεις μητέρα δεν είναι πάντα έμφυτη και πολλές υγιείς γυναίκες δεν βιώνουν μια «μητρική ορμή».

Επιπλέον, ο Monk εξηγεί ότι πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να μην κάνουν παιδιά ενώ εξακολουθούν να εκφράζουν το μυθικό μητρικό ένστικτο με διαφορετικούς τρόπους, όπως το να είναι αφοσιωμένος προπονητής ποδοσφαίρου σε παιδιά σχολικής ηλικίας ή ένας γενναιόδωρος και στοργικός δάσκαλος.

Γι’ αυτό πιστεύει ότι πρέπει να αλλάξουμε τις απόψεις μας και να ονομάσουμε ξανά το «μητρικό ένστικτο» ως «ένστικτο φροντίδας» και έτσι να δούμε αυτή τη συμπεριφορά εκεί που είναι – παντού γύρω μας. Δεν περιορίζεται μόνο σε μητέρες ή ακόμα και μόνο σε γονείς.

Πώς να διαχειριστείτε τις προσδοκίες

Η ιδέα ότι οι γυναίκες πρέπει να θέλουν παιδιά και να ξέρουν ενστικτωδώς πώς να τα φροντίζουν δημιουργεί μεγάλη πίεση, τόσο κοινωνική όσο και αυτοεπιβαλλόμενη. Επίσης, μειώνει την ικανότητα ενός πατέρα ή άλλης γονικής φιγούρας να δένεται με το μωρό τους. Τόσο οι πατέρες όσο και οι μητέρες είναι εξίσου ικανές για γονεϊκές συμπεριφορές.

Αυτού του είδους οι προσδοκίες ασκούν πίεση στους ανθρώπους, κάτι που ο Monk λέει ότι μπορεί να συμβάλει στην επιλόχεια κατάθλιψη. Για παράδειγμα, ορισμένες γυναίκες (και άνδρες) βρίσκουν την περίοδο του νεογέννητου λιγότερο ικανοποιητική από ό,τι είχαν φανταστεί και μπορεί να ντρέπονται για αυτό το συναίσθημα. Αυτά τα συναισθήματα μπορούν να συμβάλουν στην αυτοκατηγορία και την κατάθλιψη.

«Για να διαχειριστούν αυτό το είδος πίεσης, είναι σημαντικό για τις μαμάδες και τις μέλλουσες μαμάδες να θυμούνται ότι η ανατροφή των παιδιών είναι απολύτως μια μαθημένη συμπεριφορά με σημαντικές επιρροές από το παρελθόν και πολλές ευκαιρίες να αποκτήσουν νέες επιρροές και εκπαίδευση στο παρόν. Δεν υπάρχει ένας τρόπος να είσαι καλή μαμά», λέει η Monk.

Αυτό που πιστεύουμε ως μητρικό ένστικτο είναι μύθος και η διαιώνιση της ιδέας ότι είναι αληθινό κάνει ακόμα πιο δύσκολη την ανατροφή των παιδιών και την επιλογή να γίνουμε.

Αφήστε λοιπόν αυτές τις μη ρεαλιστικές προσδοκίες. (Ετσι κι αλλιώς δεν υπάρχει χώρος στη σακούλα της πάνας!) Η ανατροφή των παιδιών είναι μια πρόκληση που μαθαίνεις καθώς προχωράς.