Ο εγκέφαλος

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει έναν δεξιό και αριστερό κροταφικό λοβό, όπου ο ένας καθρεφτίζει τον άλλο. Η ανατομία του μέσου κροταφικού λοβού περιλαμβάνει συγκεκριμένες δομές που συχνά εμπλέκονται ως αιτία για επιληπτικές κρίσεις σε ασθενείς με επιληψία κροταφικού λοβού. Οι δομές περιλαμβάνουν τον ιππόκαμπο, τον παραιππόκαμπο και την αμυγδαλή. Πολλά ή όλα αυτά θα αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης για να σταματήσουν οι κρίσεις που εμφανίζονται σε αυτήν την περιοχή. Ο πιο συνηθισμένος λόγος για τον οποίο γίνεται χειρουργική επέμβαση σπασμών στον κροταφικό λοβό είναι για ουλές στον ιππόκαμπο ή σκλήρυνση του ιππόκαμπου. Η αφαίρεση του ιππόκαμπου σε αυτή την κατάσταση θα οδηγήσει στη διακοπή των επιληπτικών κρίσεων στην πλειοψηφία των ασθενών.

Η ανατομία αυτής της περιοχής απεικονίζεται στο παρακάτω σχέδιο.

Οι ειδικές δομές που αναζητά ο χειρουργός κατά τη διάρκεια της επέμβασης περιλαμβάνουν τις αρτηρίες και τις φλέβες που τροφοδοτούν την περιοχή, το τρίτο και τέταρτο κρανιακό νεύρο (έλεγχος των κινήσεων των ματιών), το εγκεφαλικό στέλεχος και τη βάση του κρανίου. Αυτές οι δομές αναγνωρίζονται και προστατεύονται κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης για την πρόληψη μετεγχειρητικών νευρολογικών συμπτωμάτων.

Η παροχή αίματος στον ιππόκαμπο περιλαμβάνει μια αρτηριακή παροχή (που φαίνεται με κόκκινο) από την οπίσθια εγκεφαλική αρτηρία και φλεβική παροχέτευση (εμφανίζεται με μπλε χρώμα) στη βασική φλέβα του Rosenthal όπως απεικονίζεται στο δείγμα πτώματος στα αριστερά. Άλλες αρτηρίες που παρατηρούνται μερικές φορές κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης περιλαμβάνουν το σύστημα της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας, την πρόσθια χοριοειδή αρτηρία και την έσω καρωτιδική αρτηρία.

Λειτουργία του κροταφικού λοβού

Ο ιππόκαμπος παίζει ρόλο στην επεξεργασία της μνήμης. Ωστόσο, το ακριβές κύκλωμα μνήμης στον ανθρώπινο εγκέφαλο είναι ελάχιστα κατανοητό. Ο ιππόκαμπος στην πλευρά που κυριαρχεί στη γλώσσα (συνήθως η αριστερή πλευρά του εγκεφάλου στους περισσότερους ανθρώπους) έχει πολύ πιο σημαντικό ρόλο στη μνήμη από τη μη κυρίαρχη πλευρά. Αυτός ο ιππόκαμπος λειτουργεί στη λεκτική ή γλωσσική μνήμη και στη βραχυπρόθεσμη μνήμη. Οι κλινικοί γιατροί χρησιμοποιούν διάφορες εξετάσεις προεγχειρητικά για να προσδιορίσουν τον κίνδυνο εξασθένησης της μνήμης εάν χρειαστεί να αφαιρεθεί ο κυρίαρχος ιππόκαμπος.

Ο κυρίαρχος κροταφικός λοβός (αριστερά) έχει συχνά μια περιοχή εξειδικευμένη στις γλωσσικές δεξιότητες. Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου είναι γνωστή κλασικά ως περιοχή του Wernicke και περιλαμβάνει την κατανόηση της γλώσσας. Η ακριβής θέση του είναι μεταβλητή (βλ. σκίτσο) και, εάν απαιτείται χειρουργική επέμβαση στον οπίσθιο πλάγιο κροταφικό λοβό, αυτή η γλωσσική περιοχή πρέπει να εντοπιστεί και να προστατευτεί.

Άλλες λειτουργίες στον κροταφικό λοβό περιλαμβάνουν ένα τμήμα της οδού της οπτικής ίνας που είναι γνωστό ως βρόχος του Meyer. Αυτές οι ίνες προβάλλουν από τον πλευρικό γονιδιακό πυρήνα του θαλάμου στον οπτικό φλοιό. Ακολουθούν μια μεταβλητή πορεία μέσα στη βαθιά λευκή ουσία του κροταφικού λοβού και μερικές φορές τραυματίζονται αναπόφευκτα κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης στον κροταφικό λοβό. Αυτό οδηγεί σε ελάττωμα στην περιφερειακή όραση με μαύρη κηλίδα στο αντίθετο άνω περιφερειακό οπτικό πεδίο (έλλειμμα «πίτας στον ουρανό»).

Το πνευμονογαστρικό νεύρο είναι ένα μικτό κρανιακό νεύρο που περιέχει περίπου 80% αισθητήριες ίνες. Οι απαγωγές ίνες νευρώνουν τον λάρυγγα και παρέχουν παρασυμπαθητικό έλεγχο στην καρδιά, τους πνεύμονες και τα κοιλιακά σπλάχνα. Το δεξιό πνευμονογαστρικό νεύρο νευρώνει τον φλεβοκομβικό κόμβο της καρδιάς ενώ το αριστερό τον κολποκοιλιακό κόμβο. Στο μοντέλο σκύλου, η διέγερση του δεξιού πνευμονογαστρικού νεύρου προκάλεσε περισσότερη καρδιακή επιβράδυνση από το αριστερό. Για το λόγο αυτό, εμφυτεύεται το αριστερό ανθρώπινο πνευμονογαστρικό νεύρο. Δεν έχουν παρατηρηθεί ανεπιθύμητες καρδιακές επιπλοκές, ίσως επειδή η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου του νεύρου μπορεί να γίνει σε ένα τμήμα μακριά από την αρχή των καρδιακών κλάδων (βλ. διαγράμματα).

Το νεύρο τρέχει από το κατώτερο εγκεφαλικό στέλεχος μέσω της βάσης του κρανίου για να ταξιδέψει στον λαιμό με την καρωτίδα και τη σφαγίτιδα φλέβα. Στη συνέχεια διεισδύει στο στήθος για να ταξιδέψει στην καρδιά και τους πνεύμονες. Συνεχίζει στην κοιλιά όπου διασπάται σε ένα δίκτυο νεύρων προς τα κοιλιακά όργανα.

Για την εμφύτευση του διεγέρτη του πνευμονογαστρικού νεύρου (VNS), το νεύρο αναγνωρίζεται στον λαιμό μεταξύ της καρωτίδας και της σφαγίτιδας φλέβας. Εδώ το νεύρο έχει καλό μέγεθος και το ηλεκτρόδιο περιστρέφεται εύκολα γύρω του.

Ο μετωπιαίος λοβός είναι ο μεγαλύτερος στον εγκέφαλο που εκτείνεται από το πρόσθιο κρανίο πίσω έως πίσω από το αυτί. Μέσα στα σύνορά του βρίσκεται μια περιοχή που κινεί την αντίθετη πλευρά του σώματος (πρωτογενής κινητικός φλοιός), ένα μέρος που επιτρέπει συντονισμένες κινήσεις των ματιών προς την αντίθετη πλευρά (μπροστινά οφθαλμικά πεδία), μια περιοχή που ασχολείται με την έναρξη και τον συντονισμό ομαλών κινήσεων ( συμπληρωματική κινητική περιοχή), και αν στην κυρίαρχη πλευρά μια περιοχή κινητικής γλώσσας (περιοχή Broca).

Η κυρίαρχη πλευρά αναφέρεται απλοϊκά στην πλευρά του εγκεφάλου όπου βρίσκεται η γλωσσική λειτουργία. Η γλώσσα χαρακτηρίζεται από διαφορετικές περιοχές σε μια πλευρά του εγκεφάλου που η καθεμία εξυπηρετεί διαφορετική λειτουργία και συνδέεται με οδούς λευκής ουσίας (βλ. διάγραμμα). Αν και αυτή είναι μια απλοϊκή άποψη, μας χρησιμεύει καλά να προσπαθούμε να καταλάβουμε πώς είναι οργανωμένη η γλώσσα. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τη γλώσσα στην αριστερή πλευρά του εγκεφάλου. Εάν ένα άτομο είναι αριστερόχειρας ή είχε πρόβλημα με την αριστερή πλευρά του εγκεφάλου νωρίς στη ζωή του, η πιθανότητα να έχει γλώσσα στη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου αυξάνεται. Ανεξάρτητα από το σε ποια πλευρά της γλώσσας του εγκεφάλου βρίσκεται, κλασικά οργανώνεται στην περιοχή του Broca στον κάτω μετωπιαίο λοβό ακριβώς μπροστά από την κινητική περιοχή του προσώπου και στην περιοχή του Wernicke στην οπίσθια κροταφική/βρεγματική περιοχή. Αυτές οι επιφανειακές γλωσσικές περιοχές είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται και να αποφεύγονται κατά τη χειρουργική αφαίρεση των επιληπτικών ζωνών.

Ο μετωπιαίος λοβός επομένως έχει διαφορετικές σημαντικές ή εύγλωττες περιοχές ανάλογα με την εγκεφαλική κυριαρχία (ποια πλευρά είναι κυρίαρχη). Αυτό είναι σημαντικό να το γνωρίζετε προεγχειρητικά, καθώς οι κίνδυνοι της χειρουργικής επέμβασης μπορεί να ποικίλλουν από τη δεξιά πλευρά στην αριστερή πλευρά. Οι διαθέσιμες δοκιμές για τον προσδιορισμό αυτού περιλαμβάνουν το ενδοκαρωτιδικό τεστ αμοβαρβιτάλης νατρίου (WADA), νευροψυχολογικές εξετάσεις και λειτουργική μαγνητική τομογραφία. Από αυτά, το τεστ WADA είναι πιο αξιόπιστο, αλλά ενέχει και έναν μικρό κίνδυνο λόγω του επεμβατικού χαρακτήρα του τεστ.

Η γενική οργάνωση του μετωπιαίου λοβού ανεξάρτητη από την πλευρά περιλαμβάνει το σχηματισμό γυροσκόπιων (οι συνελίξεις της φαιάς και λευκής ουσίας του εγκεφάλου) και των αυλακώσεων (τα φυσικά επίπεδα στο επίπεδο που περιέχει τα αιμοφόρα αγγεία). Οι επιφάνειες του μετωπιαίου λοβού περιλαμβάνουν την τροχιακή (βασική) επιφάνεια, την πλάγια επιφάνεια και τη μεσαία επιφάνεια (βλ. διαγράμματα). Μέσα στη βαθιά λευκή ουσία του μετωπιαίου λοβού βρίσκεται το πρόσθιο τμήμα της πλάγιας κοιλίας που περιέχει εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Το οπίσθιο τμήμα κάθε μετωπιαίου λοβού γνωστό ως προκεντρική έλικα περιέχει τον πρωτεύοντα κινητικό φλοιό. Εδώ η κινητική λειτουργία διατάσσεται ανάλογα με το μέρος του σώματος που κινείται (σωματοτοπική αναπαράσταση). Η διάταξη του φλοιού είναι γνωστή ως homunculus (βλ. διάγραμμα).

Ανάλογα με το πού ξεκινά η κρίση, κάθε ασθενής μπορεί να έχει ποικίλους τύπους κρίσεων. Είναι σημαντικό να προσδιοριστεί η πλευρά κυριαρχίας, η πλευρά έναρξης της κρίσης και ποια περιοχή του μετωπιαίου λοβού επηρεάζεται. Αφού καθοριστούν αυτά, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για περαιτέρω χαρτογράφηση του μετωπιαίου λοβού (σύνδεση με υποσκληρίδια πλέγματα) ή μπορεί να είναι δυνατή η άμεση εκτομή του φλοιού του μετωπιαίου λοβού.