Στα Νέα: Ένα εμβόλιο για την πρόληψη της αθηροσκλήρωσης

Τι είναι η αθηροσκλήρωση;

Αθηροσκλήρωση, γνωστή ως «σκλήρυνση των αρτηριών», είναι μια ασθένεια που περιλαμβάνει συσσώρευση πλάκας και φλεγμονή μέσα στα τοιχώματα των αρτηριών. Η πλάκα αποτελείται από λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL) χοληστερόλη και προκαλεί τη σκλήρυνση και στένωση των αρτηριών.

Οι στενεμένες αρτηρίες δυσκολεύουν την ελεύθερη ροή του αίματος προς την καρδιά, στερώντας της το οξυγόνο. Οδηγεί επίσης σε φλεγμονή. Αυτό μπορεί να προκαλέσει την έκρηξη της πλάκας και το σχηματισμό θρόμβου, διακόπτοντας την παροχή αίματος. Μπορεί να συμβούν απειλητικά για τη ζωή γεγονότα, όπως καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό.

«Η φλεγμονή προκύπτει από, σε μεγάλο βαθμό, την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος του σώματος», είπε ο Shah. «Αυτό μας έδωσε την ιδέα ότι η εξημερότητα του ανοσοποιητικού συστήματος θα μπορούσε να αλλάξει ευνοϊκά την ανάπτυξη της πλάκας και της φλεγμονής της πλάκας, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού».

Τα πρώτα βήματα για ένα εμβόλιο

Η ιδέα να δοκιμαστούν πειραματικά μοντέλα εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ο Σαχ συνεργάστηκε με τον Δρ Jan Nilsson της Σουηδίας, έναν επισκέπτη επιστήμονα στο εργαστήριο του Shah στο Cedars-Sinai.

«Μπορέσαμε να δείξουμε, μέσω έρευνας σε ζώα, ότι η χρήση της LDL ως αντιγόνου, η ανοσοποίηση οδήγησε σε σημαντική μείωση της συσσώρευσης πλάκας», εξήγησε ο Shah. «Φαινόταν πολύ καλό για να είναι αληθινό, αλλά τα επαναλαμβανόμενα πειράματα έδειξαν ξανά τα ίδια αποτελέσματα. Επίσης, μια ομάδα επιστημόνων στο UC του Σαν Ντιέγκο, που σκέφτονταν σε παρόμοιες γραμμές, πέτυχε παρόμοια αποτελέσματα».

Αυτό οδήγησε στην ιδέα ότι η ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος θα μπορούσε να μειώσει την αθηροσκλήρωση, την αγγειακή φλεγμονή και τελικά τις καρδιακές προσβολές και τα εγκεφαλικά, πρόσθεσε ο Shah.

Υπάρχουν δύο βασικά στοιχεία του προγράμματος εμβολίων:

• ένα ενεργό εμβόλιο που περιλαμβάνει ανοσοποίηση με ένα αντιγόνο που σχετίζεται με την LDL χοληστερόλη
• ένα παθητικό εμβόλιο που περιλαμβάνει τη χορήγηση συνθετικών μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι αντιγόνων που σχετίζονται με την LDL

Ο στόχος είναι να δημιουργηθεί μια ανοσολογική απόκριση στην αργή αθηροσκλήρωση.

«Τα τελευταία 20 χρόνια, σημειώσαμε μεγάλη πρόοδο στον εντοπισμό των αντιγόνων εντός του σωματιδίου LDL και στη χρήση συνθετικών πεπτιδίων που μιμούνται αντιγόνα που σχετίζονται με την LDL. Ο εμβολιασμός με τα πεπτιδικά αντιγόνα αναπαρήγαγε αποτελέσματα παρόμοια με την ανοσοποίηση με ολόκληρο το σωματίδιο LDL», είπε ο Shah.

Ένα αντιγόνο είναι τοξίνη ή άλλη ουσία στο σώμα που μπορεί να προκαλέσει μια ανοσολογική απόκριση.

Συνεχείς δοκιμές σε ανθρώπους

«Η δοκιμή φάσης 2 σε ανθρώπους αυτού του παθητικού εμβολίου βρίσκεται σε εξέλιξη μέσω της ABCENTRA, μιας νεοφυούς εταιρείας βιοτεχνολογίας», δήλωσε ο Shah.

«Τα αποτελέσματα αναμένονται σε ένα χρόνο. Εάν οι δοκιμές αποδειχθούν επιτυχείς, πιθανές εφαρμογές του παθητικού εμβολίου ή του μονοκλωνικού αντισώματος (που ονομάζεται orticumab) θα ήταν σε ασθενείς υψηλού κινδύνου με αθηροσκλήρωση, όπου η βραχυπρόθεσμη θεραπεία θα μπορούσε να σταθεροποιήσει την αρτηριακή πλάκα και να μειώσει τη φλεγμονή», είπε.

Η τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή μελέτη θα συγκρίνει το orticumab με εικονικό φάρμακο σε 75 ενήλικες με ψωρίαση που είναι τουλάχιστον 30 ετών. Οι θεραπείες θα πραγματοποιηθούν σε 17 κέντρα κλινικών δοκιμών σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτή η δοκιμή δοκιμάζει επί του παρόντος τις επιδράσεις του μονοκλωνικού αντισώματος, του orticumab, έναντι ενός σχετιζόμενου με την LDL αντιγόνου που ονομάζεται p45 στην αθηροσκλήρωση σε ασθενείς με ψωρίαση.

«Ο λόγος για την επιλογή των ασθενών με ψωρίαση είναι ότι η ψωρίαση είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης αθηροσκλήρωσης και σε προηγούμενη μελέτη σε ανθρώπους, [individuals] που έλαβε αυτό το αντίσωμα, το orticumab, είχε βελτίωση των ψωριασικών δερματικών αλλοιώσεων. Η τρέχουσα σκέψη είναι ότι η οξειδωμένη μορφή της LDL παίζει ρόλο στις δερματικές αλλοιώσεις της ψωρίασης καθώς και στην αθηροσκλήρωση», πρόσθεσε ο Shah.

Τα άτομα με ψωρίαση έχουν έως και 50 τοις εκατό περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιαγγειακή νόσο.

Επόμενα βήματα

Εάν οι δοκιμές φάσης 2 δείξουν μείωση της πλάκας και/ή της φλεγμονής, η έρευνα μπορεί να προχωρήσει σε δοκιμές φάσης 3 σε ανθρώπους.

Ο Shah είπε ότι το επόμενο βήμα είναι να δείξουμε ότι αυτό το παθητικό εμβόλιο μειώνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού σε ασθενείς με ή χωρίς ψωρίαση.

«Το παθητικό εμβόλιο είναι μια βραχυπρόθεσμη θεραπεία και θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε ασθενείς με γνωστή στεφανιαία πλάκα και υψηλό κίνδυνο για καρδιακή προσβολή», είπε ο Shah.

Όσον αφορά το ενεργό εμβόλιο, ο Shah και οι συνάδελφοί του, συμπεριλαμβανομένου του στενού συνεργάτη του, Dr. Kuang-Yuh Chyu, έχουν δοκιμάσει διάφορες συνθέσεις ενός άλλου αντιγόνου που σχετίζεται με την LDL που ονομάζεται p210. Το βρήκαν αποτελεσματικό στην έρευνα σε ζώα. Αλλά η σύνθεση πρέπει να βελτιστοποιηθεί πριν από την εξέταση των δοκιμών σε ανθρώπους.

«Τελικά, εάν όλα πάνε καλά, αυτό το ενεργό εμβόλιο θα μπορούσε να χορηγηθεί σε ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο για την πρόληψη της ανάπτυξης αθηροσκλήρωσης, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού. Απαιτείται πολύ περισσότερη δουλειά για να καθοριστεί ο τύπος [person] ποιος θα ωφεληθεί περισσότερο με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα», είπε ο Σαχ.