Τι είναι τα πρωτόγονα αντανακλαστικά και πώς είναι χρήσιμα;

Παλαμική λαβή

Το αντανακλαστικό σύλληψης για το οποίο έχουμε ήδη μιλήσει είναι ένα από τα πρώτα αντανακλαστικά που θα παρατηρήσετε. Δείτε πώς κλείνουν τα δάχτυλα του μωρού σας γύρω από το pinky σας; Το αντανακλαστικό της παλάμης σύλληψης (έτσι το αποκαλεί ο γιατρός σας) εξαφανίζεται σε ηλικία περίπου 5 έως 6 μηνών. Η λαβή είναι τόσο δυνατή που θα κρέμονται από κάτι ακόμα και όταν το τραβάτε απαλά!

Ξαπλώστε το μωρό σας σε μια ασφαλή, επίπεδη επιφάνεια (όπως το στρώμα της κούνιας του), δώστε και τα δύο ροζ να πιάσει το μωρό σας και σηκώστε τα αργά μερικά εκατοστά. Επειδή αυτό το αντανακλαστικό είναι ακούσιο, το μωρό σας δεν θα το αφήσει κατά βούληση. (Προσέξτε όμως, γιατί όταν κουραστούν, ξαφνικά θα τα αφήσουν και θα πέσουν πίσω!)

Πελματιαίο αντανακλαστικό

Το πελματιαίο αντανακλαστικό είναι πραγματικά παρόν στους περισσότερους ανθρώπους. Αλλά στα μωρά, είναι γνωστό ως εκτεινόμενο πελματιαίο αντανακλαστικό. Τι συμβαίνει όταν χαϊδεύετε το κάτω μέρος του ποδιού του νεογέννητου σας; Κρατήστε το χτύπημα σταθερό καθώς σηκώνετε το δάχτυλό σας προς τα πάνω στο εξωτερικό μέρος της σόλας τους. Θα παρατηρήσετε ότι το μεγάλο δάχτυλο του μωρού σας λυγίζει προς τα πάνω και προς τα έξω. Τα άλλα δάχτυλα των ποδιών ακολουθούν το παράδειγμά τους. Αυτό ονομάζεται σημάδι Babinski.

Θα παρατηρήσετε αυτό το αντανακλαστικό σε αυτή τη μορφή από τη στιγμή που γεννιέται το μωρό σας μέχρι να φτάσει περίπου το 1 έως 2 ετών. Μετά από αυτό, χάρη στο αναπτυσσόμενο κεντρικό νευρικό σύστημα του μωρού σας, αυτό το αντανακλαστικό εξελίσσεται σε αυτό που ονομάζεται φυσιολογικό πελματιαίο αντανακλαστικό ή το δάχτυλο του ποδιού που κουλουριάζεται προς τα κάτω.

Το πιπίλισμα

Εδώ είναι ένα άλλο αντανακλαστικό που θα παρατηρήσετε αμέσως μετά τη γέννηση. Βάλτε μια θηλή ή το καθαρό σας δάχτυλο στο στόμα του μωρού σας και θα αρχίσει να πιπιλάει ρυθμικά. Δεν αποτελεί έκπληξη – το μωρό σας άρχισε να ασκείται στη μήτρα ως έμβρυο 14 εβδομάδων.

Η σωστή λήψη του αντανακλαστικού πιπιλίσματος είναι σημαντική όχι μόνο επειδή το μωρό σας χρειάζεται να φάει για να επιβιώσει, αλλά και επειδή βοηθά το μωρό σας να συντονίζει την αναπνοή και την κατάποση. Όταν το μωρό σας φτάσει τους 2 μήνες, θα έχει μάθει να ελέγχει αυτό το αντανακλαστικό του πιπιλίσματος και θα γίνει πιο εθελοντικό.

Ριζοβολία

Το μωρό σας πρέπει να μπορεί να βρει την πηγή τροφής του. Από την 32η εβδομάδα κύησης περίπου, εξασκούνται να κάνουν ακριβώς αυτό. Ως νεογέννητο, το μωρό σας θα γυρίσει το κεφάλι του προς οτιδήποτε αγγίζει το μάγουλό του – μια θηλή ή ένα δάχτυλο.

Αυτό το αντανακλαστικό είναι ιδιαίτερα βολικό για μωρά που θηλάζουν. Παρακολουθήστε πώς γυρίζουν το κεφάλι τους αναζητώντας τη θηλή σας όταν το μάγουλό τους αγγίζει το στήθος σας.

Καθώς το μωρό σας αποκτά μεγαλύτερη επίγνωση (περίπου στις 3 εβδομάδες), θα σταματήσει να ριζώνει και θα μπορεί να κινηθεί προς το στήθος σας χωρίς τις αποτυχημένες προσπάθειες ακονίσματος. Μέχρι την ηλικία των 4 μηνών, το μόνο πράγμα που θα παραμείνει από αυτό το αντανακλαστικό είναι μια χαριτωμένη ανάμνηση.

Galant

Αυτό είναι ένα άλλο αντανακλαστικό που μπορεί να παρατηρήσετε κατά τη γέννηση, αλλά είναι επίσης δύσκολο να προκληθεί εκτός και αν παρακολουθήσετε τον παιδίατρό σας να το κάνει. Μέχρι το μωρό σας να φτάσει τους 4 έως 6 μήνες, όταν, ας πούμε, ένας γιατρός κρατά το μωρό σας μπρούμυτα πάνω από το χέρι του γιατρού και χαϊδεύει το δέρμα κατά μήκος της πλευράς της πλάτης του μωρού, το μωρό σας θα μετακινηθεί προς την πλευρά που χάιδεψε.

Αυτό το αντανακλαστικό βοηθά στην ανάπτυξη εύρους κίνησης στο ισχίο του μωρού σας, έτσι ώστε να είναι έτοιμο να μπουσουλήσει και μετά να περπατήσει. Ευχαριστώ τον Ρώσο νευρολόγο Galant που το επισήμανε.

Moro (έκπληξη)

Είναι εύκολο να δείτε πώς το αντανακλαστικό Moro (κάντε ένα τόξο, Ernst Moro) βοηθά το μωρό σας να επιβιώσει. Αν και θα παρατηρήσετε αυτό το αντανακλαστικό μόνο κατά τη γέννηση, το μωρό σας εργάζεται σκληρά για να τελειοποιήσει τις κινήσεις από την 28η εβδομάδα κύησης.

Το αντανακλαστικό – γνωστό και ως αντανακλαστικό του ξαφνιάσματος – φτάνει στο μέγιστο όταν το μωρό σας φτάσει στον 1 μήνα και αρχίζει να εξαφανίζεται όταν γίνει 2 μηνών.

Πολλά πράγματα μπορεί να πυροδοτήσουν αυτό το αντανακλαστικό:

• μια ξαφνική αλλαγή στη θέση του κεφαλιού του μωρού σας
• μια απότομη αλλαγή θερμοκρασίας
• ένας συγκλονιστικός θόρυβος

Παρακολουθήστε πώς τεντώνονται τα πόδια και το κεφάλι του μωρού σας και πώς τραντάζονται τα χέρια του πάνω και έξω. Στη συνέχεια, το μωρό σας ενώνει τα χέρια του, σφίγγει τα χέρια του σε γροθιές και μπορεί να φωνάξει σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Εάν φαίνεται ότι το μωρό σας φοβάται – δώσε του μια αγκαλιά.

Όταν το μωρό σας φτάσει τους 3 έως 4 μήνες, αυτό το αντανακλαστικό θα έχει εξαφανιστεί. Τα όψιμα άνθη θα διατηρήσουν το αντανακλαστικό μέχρι την ηλικία των 6 μηνών περίπου.

Βήμα

Ναι, εφόσον υποστηρίζετε το νεογέννητό σας, μπορεί πραγματικά να περπατήσει! Θα πρέπει να βοηθήσετε το μωρό σας κρατώντας το κάτω από την αγκαλιά. Θυμηθείτε να στηρίζετε και το κεφάλι. Και μετά, προσέξτε τι συμβαίνει όταν τα πέλματα των ποδιών τους αγγίζουν μια επίπεδη επιφάνεια. Θα βάλουν το ένα πόδι μπροστά από το άλλο σε μια προσπάθεια να περπατήσουν.

Αυτό το αντανακλαστικό εξαφανίζεται περίπου στους 2 έως 5 μήνες. Αλλά δεν σημαίνει ότι έχει ξεχαστεί. Το μωρό σας αντλεί από την υπολειπόμενη μνήμη αυτού του αντανακλαστικού όταν μάθει να περπατά σε ηλικία περίπου ενός έτους.

Ασύμμετρο τονωτικό αντανακλαστικό αυχένα (ATNR)

Το ATNR υπάρχει κατά τη γέννηση. Στην πραγματικότητα, το μωρό σας το κάνει αυτό από την 35η εβδομάδα κύησης.

Γυρίστε το κεφάλι του μωρού σας στο πλάι και παρακολουθήστε πώς το χέρι και το πόδι σε αυτή την πλευρά ισιώνουν ενώ το αντίθετο χέρι και πόδι λυγίζουν. Αυτό το αντανακλαστικό βοηθά το μωρό σας να γυρίσει το κεφάλι του όταν είναι ξαπλωμένο στο στομάχι του. Είναι επίσης η αρχή του συντονισμού χεριού-ματιού, γι’ αυτό ευχαριστήστε το ATNR όταν το μωρό σας αρχίζει να πιάνει την κουδουνίστρα του.

Σε ηλικία 3 μηνών, αυτό το αντανακλαστικό θα έχει εξαφανιστεί.

Τονωτικό δαιδαλώδες αντανακλαστικό (TLR)

Το TLR υπάρχει επίσης κατά τη γέννηση. Υπάρχουν δύο μέρη σε αυτό το αντανακλαστικό – προς τα εμπρός και προς τα πίσω.

Για να δείτε αυτό το αντανακλαστικό στη δουλειά, ξαπλώστε το μωρό σας ανάσκελα και γείρετε το κεφάλι του προς τα εμπρός πάνω από το επίπεδο της σπονδυλικής στήλης. Βλέπετε τα χέρια και τα πόδια τους να κουλουριάζονται; Για το πίσω TLR, ξαπλώστε το μωρό σας ανάσκελα, στηρίζοντας το κεφάλι του πάνω από την άκρη ενός κρεβατιού. Γείρετε το κεφάλι τους προς τα πίσω κάτω από το επίπεδο της σπονδυλικής τους στήλης. Παρακολουθήστε τα χέρια και τα πόδια τους να ξετυλίγονται.

Αυτή είναι η απάντηση του μωρού σας στη βαρύτητα. Χάρη σε αυτό το αντανακλαστικό, το μωρό σας μαθαίνει πώς να ισιώνει από τη θέση του εμβρύου. Το αντανακλαστικό εξαφανίζεται περίπου στους 2 έως 4 μηνών.

Συμμετρικό τονωτικό αντανακλαστικό λαιμού (STNR)

Έχετε συνηθίσει σε αυτά τα αρχικά, σωστά; Το STNR, το συμμετρικό τονικό αντανακλαστικό του αυχένα, συνήθως κορυφώνεται όταν το βρέφος σας είναι 6 έως 9 μηνών — περίπου την ίδια στιγμή που εξαφανίζεται το ATNR.

Όταν το κεφάλι του μωρού σας κινείται προς τα εμπρός, τα χέρια του λυγίζουν και τα πόδια του ισιώνουν. Το αντίθετο συμβαίνει όταν το κεφάλι τους λυγίζει προς τα πίσω: Τα χέρια ισιώνουν και τα πόδια λυγίζουν προς τα πίσω.

Σε τι οδηγεί όλη αυτή η παραμόρφωση; Το μωρό σας τώρα μαθαίνει να χρησιμοποιεί ανεξάρτητα το πάνω και το κάτω μέρος του σώματός του. Αυτές οι κινήσεις τους βοηθούν να πιέζουν επάνω στα χέρια και τα γόνατά τους.

Τώρα έρχεται η έκπληξη: Για να προχωρήσει το μωρό σας στην αληθινή έρπουσα, θα πρέπει να αφήσει αυτό το αντανακλαστικό. Μέχρι να φτάσουν τα πρώτα έως τα δεύτερα γενέθλιά τους, το STNR θα πρέπει να έχει εξαφανιστεί πλήρως.

Τι είναι η αντανακλαστική ολοκλήρωση;

Όταν ο παιδίατρός σας μιλά για αντανακλαστική ενσωμάτωση, μιλάει για την εξαφάνιση αυτών των αντανακλαστικών καθώς αναδιπλώνονται σε πιο εκούσιες κινήσεις. Ναι, στην ιατρική ορολογία, η «ενσωμάτωση» ισοδυναμεί με «εξαφάνιση».

Ένα αντανακλαστικό που ξεπερνά το ευπρόσδεκτο χαρακτηρίζεται «μη ενσωματωμένο» ή «επίμονο». Ένα μη ενσωματωμένο αντανακλαστικό μπορεί να σημαίνει ότι το κεντρικό νευρικό σύστημα του μωρού σας έχει υποστεί βλάβη. Μπορεί επίσης να δείξει ότι αυτό το σύστημα δεν έχει καταλάβει αρκετά ώστε το αντανακλαστικό να γίνει μια εκούσια κινητική κίνηση.

Τι συμβαίνει όταν διατηρούνται τα πρωτόγονα αντανακλαστικά;

Στην ιδανική περίπτωση, καθώς το ΚΝΣ ενός παιδιού ωριμάζει, οι ακούσιες κινήσεις γίνονται ελεγχόμενες κινητικές αποκρίσεις. Εάν αυτό δεν συμβεί, το παιδί θα δυσκολευτεί τόσο με τις κινητικές όσο και με τις γνωστικές του δεξιότητες.

ΕΝΑ Μελέτη 2016 πρότεινε ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που διατήρησαν τα αντανακλαστικά TLR και ATNR είχαν δυσκολίες με τις κινητικές δεξιότητες όπως το τρέξιμο, το ποδήλατο, το πέταγμα ή το πιάσιμο μιας μπάλας. Για αυτά τα παιδιά, ακόμη και το να κυλήσουν, να φέρουν τα χέρια τους κοντά ή να φέρουν τα χέρια τους στο στόμα τους μπορεί να είναι άβολο. Μακροπρόθεσμα, ένα μη ενσωματωμένο ATNR μπορεί επίσης να οδηγήσει σε παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης.

Και υπάρχουν περισσότερα. Ένα μη ενσωματωμένο αντανακλαστικό ATNR μπορεί επίσης να οδηγήσει σε κακή παρακολούθηση των ματιών. (Τώρα ξέρετε γιατί το να πιάσετε μια κουδουνίστρα είναι αιτία γιορτής.)

Η ίδια μελέτη με 35 παιδιά κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά με μη ενσωματωμένο αντανακλαστικό STNR εμφάνισαν κακή στάση, κακό συντονισμό ματιού-χεριού και δυσκολίες εστίασης. Είχαν επίσης δυσκολία να καθίσουν ακίνητοι σε ένα γραφείο, να μάθουν να κολυμπούν και να παίζουν παιχνίδια με μπάλα. Το ίδιο για παιδιά που διατήρησαν τα αντανακλαστικά του πελματιαίου, του παλαμιού και του Galant.

Οι ερευνητές πρότειναν ότι όταν τα πρωτόγονα αντανακλαστικά δεν ενσωματώνονται, τα παιδιά μπορεί να αντιμετωπίσουν όχι μόνο κινητικές προκλήσεις, αλλά και γνωστικές προκλήσεις που σχετίζονται με τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).

Τι συμβαίνει όταν επανεμφανίζονται τα πρωτόγονα αντανακλαστικά;

Είναι πολύς δρόμος μέχρι να φτάσετε εκεί, αλλά έχετε κατά νου ότι τα πρωτόγονα αντανακλαστικά μπορούν να επανεμφανιστούν σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Συνήθως, αυτό είναι σημάδι νευρολογικής νόσου.

Σε μια παλαιότερη μελέτη του 2005, τα άτομα με άνοια εμφάνισαν μια ανωμαλία στο πελματιαίο αντανακλαστικό. Δεν ήταν πλέον ενσωματωμένο και οι ενήλικες έδειχναν το αντανακλαστικό με τον ίδιο τρόπο που κάνουν τα μωρά.

ΕΝΑ Μελέτη 2013 διαπίστωσε ότι οι κάτοικοι γηροκομείων με αντανακλαστικό πιπιλίσματος που είχε επανεμφανιστεί είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο υποσιτισμού και πνευμονίας.

Τώρα είστε έτοιμοι να διασκεδάσετε παρακολουθώντας την πρόοδο του παιδιού σας. Απολαύστε τα ορόσημα!

Εάν πιστεύετε ότι το μεγαλύτερο βρέφος σας έχει διατηρήσει ένα ή περισσότερα από τα πρωτόγονα αντανακλαστικά του, συζητήστε τις ανησυχίες σας με τον παιδίατρό σας. Καθώς αυτά τα αντανακλαστικά ενσωματώνονται και εξαφανίζονται, η ανάπτυξη του παιδιού σας θα προοδεύσει και θα είναι καθ’ οδόν προς την ενεργό παιδική ηλικία.