Πώς η ΔΕΠΥ επηρεάζει τις κοινωνικές δεξιότητες;

Η ΔΕΠΥ μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδράτε με τους άλλους, ακόμη και όταν έχετε τις καλύτερες προθέσεις να κάνετε φίλους ή να συμμετάσχετε σε κοινωνικές δραστηριότητες.

Αυτή η κοινωνική αναπηρία είναι πολύ κοινό και συχνά προέρχεται από το πώς γίνονται αντιληπτές οι συμπεριφορές ΔΕΠΥ. Η απροσεξία, για παράδειγμα, μπορεί να φαίνεται στους άλλους ότι δεν ακούνε ή δεν δίνουν αξία σε αυτά που έχουν να πουν.

«Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους η ΔΕΠ-Υ μπορεί να επηρεάσει τις κοινωνικές δεξιότητες», εξηγεί η Kimberly Hurley, εργοθεραπεύτρια που ειδικεύεται στην παιδιατρική από το Scotch Plains του New Jersey.

Λέει ότι τα άτομα που ζουν με ΔΕΠΥ μπορεί να δυσκολεύονται να διατηρήσουν την εστίαση κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, να χάνουν σημαντικά κοινωνικά στοιχεία ή να δείχνουν αδιάφορα. Αυτό οδηγεί σε δυσκολίες στην οικοδόμηση και τη διατήρηση σχέσεων, προσθέτει ο Hurley.

Η Tiffany Lindley, μια εθνικά πιστοποιημένη επαγγελματίας σύμβουλος επόπτης από το Ντάλας του Τέξας, λέει ότι τα άτομα με ΔΕΠΥ συχνά δυσκολεύονται με την «χρονική τύφλωση» ή την κατανόηση και τη διαχείριση του χρόνου.

Μπορεί να παγιδευτούν στη στιγμή – και αυτή η εστίαση στο παρόν μπορεί να τους δώσει έναν πιο σύντομο «χρονικό ορίζοντα». Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να σκεφτούν το μέλλον ή να αισθάνονται συνδεδεμένοι με τον μελλοντικό τους εαυτό.

Στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, αυτή η «χρονική τύφλωση» μπορεί να παρουσιαστεί ως χρόνια καθυστέρηση ή ακραία πρώιμη. Μπορεί επίσης να προκαλέσει υπερβολική ομιλία αντί της φυσικής μετάβασης σε νέα θέματα σε μια συνομιλία.

Η ΔΕΠΥ επηρεάζει την κοινωνική ευαισθητοποίηση;

Μια μελέτη του 2017 διαπίστωσε ότι τα παιδιά με ΔΕΠΥ είναι πιο πιθανό από τα νευροτυπικά παιδιά να μην έχουν επίγνωση σχετικά με τα κοινωνικά και ακαδημαϊκά τους ελλείμματα.

Η μελέτη ανέφερε ότι αυτή η τάση των παιδιών με ΔΕΠ-Υ να αξιολογούν τον εαυτό τους πιο ευνοϊκά από το πώς τους αξιολογούν οι δάσκαλοι, οι γονείς και οι συνομήλικοι μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο κακών αποτελεσμάτων αργότερα στη ζωή.

Έρευνα από το 2016 διαπίστωσε επίσης ότι τα παιδιά που ζουν με ΔΕΠΥ είναι πιο πιθανό να έχουν σημαντική δυσκολία στην αναγνώριση προσώπων και φωνητικών ενδείξεων – ένα άλλο σημαντικό συστατικό της κοινωνικής ευαισθητοποίησης.

Ο Hurley λέει, «Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνείες, παρεξηγήσεις και δυσκολίες στην κατάλληλη ανταπόκριση σε κοινωνικές καταστάσεις».

Πολλές κοινωνικές προκλήσεις που σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ μπορούν να συνδεθούν με τα κύρια χαρακτηριστικά της ΔΕΠΥ: παρορμητικότητα, υπερκινητικότητα και απροσεξία.

Οι κοινωνικές προκλήσεις που σχετίζονται με την παρορμητικότητα και την υπερκινητικότητα μπορεί να μοιάζουν με:

• διακόπτοντας
• τελειώνοντας τις προτάσεις των άλλων
• μιλώντας ή ενεργώντας χωρίς να σκέφτομαι
• μιλώντας υπερβολικά
• χρησιμοποιώντας τα πράγματα των ανθρώπων χωρίς να ρωτάς
• εισβολή στον προσωπικό χώρο
• συμμετοχή σε δραστηριότητες χωρίς ερώτηση ή σε ακατάλληλους χρόνους

Οι κοινωνικές προκλήσεις που σχετίζονται με την απροσεξία μπορεί να περιλαμβάνουν:

• δεν ακούει ενεργά
• αποσπάται η προσοχή στη διάρκεια της συνομιλίας
• βιώνοντας χρονική τύφλωση
• ξεχνώντας να επιστρέψετε τηλεφωνικές κλήσεις
• δεν εμφανίζεται σε κοινωνικές εκδηλώσεις
• αφήνοντας εργασίες ημιτελείς ή εκτελεσμένες απρόσεκτα

Η αντίληψη των άλλων για τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ δεν είναι ο μόνος παράγοντας που εμπλέκεται στις κοινωνικές προκλήσεις.

Λόγω της απόρριψης, του εκφοβισμού ή του κοινωνικού αποκλεισμού, μπορεί επίσης να αντιμετωπίσετε κοινωνικές προκλήσεις που σχετίζονται με την απομόνωση και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Αυτά τα συναισθήματα μπορεί να σας κάνουν λιγότερο πιθανό να συνδεθείτε με άλλους κοινωνικά. Μπορούν επίσης να σας εμποδίσουν να έχετε τις απαραίτητες αλληλεπιδράσεις για τη βελτίωση και την ανάπτυξη των κοινωνικών σας δεξιοτήτων.

Κοινωνικά συμπτώματα ΔΕΠΥ στα παιδιά

Παιδιά και ενήλικες μοιράζονται τα ίδια κοινωνικά συμπτώματα της ΔΕΠΥ, ακριβώς κάτω από διαφορετικές συνθήκες.

Ο Lindley λέει ότι τα παιδιά συχνά βιώνουν ευαισθησία απόρριψης, μια αίσθηση ψυχολογικού πόνου που προκαλείται από την απόρριψη και την κριτική. Λέει ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια τάση για τελειομανία στα μικρά παιδιά.

Ο εκφοβισμός και ο κοινωνικός αποκλεισμός μπορούν επίσης να τους επηρεάσουν για διάφορους λόγους, προσθέτει. Τα παιδιά που ζουν με ΔΕΠΥ μπορεί να μην έχουν την τάση να ακολουθούν παράλογους κοινωνικούς κανόνες, όπως το να αντιπαθούν κάποιον μόνο και μόνο επειδή η ομάδα τον αντιπαθεί.

Ως αποτέλεσμα, μπορεί να αντιμετωπίσουν αποκλεισμό επειδή δεν ακολουθούν τις κοινωνικές προσδοκίες.

«Μερικοί νέοι με ΔΕΠΥ έχουν ενδιαφέροντα διαφορετικά από τους συνομηλίκους τους, τα οποία μπορούν να ερμηνευθούν ως «περίεργα»», λέει ο Lindley. «Μπορεί να διαπρέψουν σε ορισμένα θέματα ή δραστηριότητες, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε φθόνο και ζήλια μεταξύ των συνομηλίκων».

Κοινωνικά συμπτώματα ΔΕΠΥ και ενήλικες

Οι ενήλικες ζουν σε ένα πολύ διαφορετικό κοινωνικό περιβάλλον σε σύγκριση με τα παιδιά. Είχαν χρόνο να κατανοήσουν και, ενδεχομένως, να προσαρμοστούν στις κοινωνικές προκλήσεις της ΔΕΠΥ.

Η Hurley λέει ότι οι ενήλικες είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν προκλήσεις που σχετίζονται με τη διαχείριση του χρόνου και τις κοινωνικές δεσμεύσεις.

Ως ενήλικας, μπορεί να διαπιστώσετε ότι χάνετε εκδηλώσεις ή καθυστερείτε επανειλημμένα σε κοινωνικές συγκεντρώσεις και συναντήσεις. Η απροσεξία και η απόσπαση της προσοχής μπορεί να σας κάνουν να χάσετε σημαντικές λεπτομέρειες ή να δυσκολευτείτε να παραμείνετε αφοσιωμένοι σε συζητήσεις.

«Αυτό μπορεί να κάνει δύσκολη την πλήρη συμμετοχή στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και τη διατήρηση ουσιαστικών συνδέσεων», λέει ο Hurley.

Όπως τα παιδιά, οι ενήλικες που ζουν με ΔΕΠΥ μπορούν επίσης να βιώσουν ευαισθησία απόρριψης και μια ορμή για τελειομανία.

Μπορείτε να αναπτύξετε και να μάθετε κοινωνικές δεξιότητες όταν ζείτε με ΔΕΠΥ. Οι Hurley και Lindley συνιστούν τα εξής:

• Κατανοήστε τις κοινωνικές δυνάμεις και τις προκλήσεις σας, ώστε να ξέρετε σε τι να δουλέψετε.
• Σκεφτείτε τις κοινωνικές σας αλληλεπιδράσεις. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το journaling για να παρακολουθείτε μοτίβα.
• Μελετήστε τη γλώσσα του σώματος, τις εκφράσεις του προσώπου και τον τόνο της φωνής και πώς σχετίζονται με αυτό που λέγεται.
• Εξασκηθείτε στις δικές σας μη λεκτικές ενδείξεις που δείχνουν ακρόαση, όπως να γνέφετε, να γέρνετε το κεφάλι σας ή να κάνετε οπτική επαφή.
• Αμφισβητήστε συμπεριφορές και κοινωνικές ενδείξεις κατά τη διάρκεια αλληλεπιδράσεων με αγαπημένα σας πρόσωπα και τους πιο κοντινούς σας ανθρώπους.
• Εξασκηθείτε στη συγχώρεση του εαυτού σας και στη συμπόνια για τον εαυτό σας αποδεχόμενοι ότι μπορεί να μην αντιδράτε σε κοινωνικές καταστάσεις με τον ίδιο τρόπο όπως τα νευροτυπικά άτομα.

Ως φροντιστής, μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά να περιηγηθούν στην πολυπλοκότητα της δημιουργίας και της διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων με:

• βοηθώντας τα παιδιά να χτίσουν αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση συνολικά
• επικοινωνία με σαφήνεια των κοινωνικών προσδοκιών, όπως το να μοιράζεσαι, να παίρνεις σειρά και να δείχνεις σεβασμό
• αναλύοντας τις κοινωνικές προσδοκίες σε βήματα και παρέχοντας παραδείγματα
• συμμετοχή σε δραστηριότητες παιχνιδιού ρόλων για την επίδειξη κοινωνικών δεξιοτήτων σε ένα ασφαλές περιβάλλον
• δημιουργία ευκαιριών για τα παιδιά να αλληλεπιδρούν με συνομηλίκους σε ευχάριστα περιβάλλοντα, όπως ραντεβού παιχνιδιού

Η Lindley προτείνει στους γονείς να κάνουν πίσω και να αξιολογήσουν τον εαυτό τους και τις κοινωνικές δεξιότητες που επιδεικνύουν.

«Είναι σοφό να έχετε τις ίδιες προσδοκίες για τον εαυτό σας με το παιδί σας όταν πρόκειται για πράγματα όπως η καθαριότητα, η ακρίβεια και η αξιοπιστία», λέει.

Η ΔΕΠΥ περιλαμβάνει συμπτώματα παρορμητικότητας, υπερκινητικότητας και απροσεξίας. Αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις κοινωνικές σας αλληλεπιδράσεις παρά τις καλύτερες προθέσεις σας.

Η εκμάθηση σχετικά με τις κοινωνικές ενδείξεις και η εξάσκηση των δικών σας κοινωνικών δεξιοτήτων μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στον τρόπο με τον οποίο δημιουργείτε και διατηρείτε τις διαπροσωπικές σας σχέσεις.