Η γ-γλουταμυλλινάση (GGT) είναι ένα ένζυμο που βρίσκεται σε διάφορα όργανα, αλλά είναι πιο άφθονο στο ήπαρ. Αυτό το ένζυμο διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στον μεταβολισμό της γλουταθειόνης – ένα αντιοξειδωτικό που προστατεύει τα κύτταρα από βλάβες. Το GGT μετράται συνήθως στις δοκιμές της ηπατικής λειτουργίας για την αξιολόγηση της λειτουργίας της υγείας του ήπατος και του χολικού αγωγού.
Μερικοί άνθρωποι αναφέρουν ότι μόνο το επίπεδο GGT τους είναι υψηλό, ενώ άλλα αποτελέσματα των δοκιμών του ήπατος είναι φυσιολογικά. Αυτό τους κάνει να προκαλούν σύγχυση. Αυτό το άρθρο θα εξηγήσει τις αιτίες αυτού του ζητήματος και θα παράσχει μια κατευθυντήρια γραμμή για τη διάγνωση και τη διαχείριση.
Είναι κοινό αυτό το ζήτημα;
Η κατάσταση όπου μόνο το επίπεδο GGT είναι υψηλή, ενώ άλλα αποτελέσματα των δοκιμών είναι φυσιολογικά δεν είναι σπάνια. Πολλοί άνθρωποι ανακαλύπτουν αυτή την ανωμαλία παρεμπιπτόντως κατά τη διάρκεια των συνήθων ελέγχων υγείας. Δεδομένου ότι η GGT είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, μπορεί να αυξηθεί λόγω αρκετών συνθηκών που δεν σχετίζονται με το ήπαρ, καθιστώντας απαραίτητη τη διερεύνηση περαιτέρω παρά την άμεση συσχέτιση με ηπατική νόσο.
Λόγοι για τους οποίους μόνο το επίπεδο GGT είναι υψηλό, ενώ άλλα αποτελέσματα των δοκιμών του ήπατος είναι φυσιολογικά
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους τα επίπεδα GGT (Gamma-γλουταμυλ τρανσφεράση) αυξάνονται χωρίς να επηρεάζουν άλλα ηπατικά ένζυμα όπως η ALT (αμινοτρανσφεράση της αλανίνης), η AST (ασπαρτική αμινοτρανσφεράση) ή η ALP (αλκαλική φωσφατάση). Οι κοινές αιτίες περιλαμβάνουν:
Κατανάλωση αλκοόλης
Ακόμη και η μέτρια πρόσληψη αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα GGT, επειδή αυτό το ένζυμο εμπλέκεται στο μεταβολισμό του αλκοόλ. Η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε επίμονα υψηλά επίπεδα GGT ακόμη και όταν δεν υπάρχει ηπατική βλάβη.
Η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τα επίπεδα γ-γλουταμυλ τρανσφεράσης (GGT) κυρίως μέσω της επαγωγής του ήπατος ενζύμου και του οξειδωτικού στρες. Όταν το αλκοόλ μεταβολίζεται, ενεργοποιεί το σύστημα ενζύμου κυτοχρώματος Ρ450 (CYP2E1), παράγοντας αντιδραστικά είδη οξυγόνου (ROS) που προκαλούν οξειδωτική βλάβη στα ηπατικά κύτταρα. Σε απάντηση, το ήπαρ αυξάνει την παραγωγή GGT για να βοηθήσει στη μεταβολισμό της γλουταθειόνης – ενός βασικού αντιοξειδωτικού που εξουδετερώνει το οξειδωτικό στρες. Επιπλέον, το αλκοόλ μπορεί να ερεθίσει τα κύτταρα των χολικών αγωγών, οδηγώντας στην αυξημένη κατάρρευση και απελευθέρωσή τους στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτές οι διεργασίες εμφανίζονται συχνά πριν από σημαντική ηπατική βλάβη, γι ‘αυτό και άλλα ηπατικά ένζυμα (όπως το ALT και AST) μπορεί να παραμείνουν φυσιολογικά.
Η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ οδηγεί σε επίμονη ανύψωση GGT λόγω παρατεταμένης επαγωγής ενζύμου και μεταβολικών προσαρμογών στο ήπαρ. Ακόμη και μετά τη διακοπή της πρόσληψης αλκοόλ, τα επίπεδα GGT ενδέχεται να διαρκέσουν 4-6 εβδομάδες για να εξομαλυνθούν, ανάλογα με την ανάκτηση του ήπατος. Οι επιγενετικές αλλαγές που σχετίζονται με το αλκοόλ μπορούν επίσης να τροποποιήσουν την γονιδιακή έκφραση, συμβάλλοντας στη σταθερή παραγωγή GGT. Επειδή το αυξημένο επίπεδο GGT είναι ένας πρώιμος δείκτης υπερβολικής χρήσης αλκοόλ, είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι για το άγχος του ήπατος και τον αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Χρησιμοποιώντας φάρμακα
Ορισμένα φάρμακα διεγείρουν την παραγωγή GGT, όπως:
- Φάρμακα κατά της ταυτότητας (π.χ. φαινυτοΐνη, καρβαμαζεπίνη). Αυτά τα φάρμακα προκαλούν τη δραστικότητα των ηπατικών ενζύμων, συμπεριλαμβανομένων των ενζύμων κυτοχρώματος Ρ450, τα οποία οδηγούν σε αυξημένη παραγωγή GGT, επειδή το ήπαρ εργάζεται σκληρότερα για να μεταβολίσει αυτά τα φάρμακα.
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAID). Ορισμένα ΜΣΑΦ μπορούν να προκαλέσουν ήπιο οξειδωτικό στρες στα ηπατικά κύτταρα, οδηγώντας σε αύξηση του GGT ως μέρος της απόκρισης αποτοξίνωσης του ήπατος.
- Στατίνες (που χρησιμοποιείται για τη μείωση της χοληστερόλης). Οι στατίνες μεταβολίζονται από το ήπαρ και μπορούν να αυξήσουν ήπια την ενεργότητα του οξειδωτικού στρες και του χολικού αγωγού, οδηγώντας σε υψηλότερα επίπεδα GGT.
- Ορισμένα αντιβιοτικά. Ορισμένα αντιβιοτικά, ιδιαίτερα αντιβιοτικά που επηρεάζουν τον μεταβολισμό του ήπατος (όπως η ριφαμπίνη), μπορούν να προκαλέσουν ενζυμική δραστικότητα και να αυξήσουν την παραγωγή GGT.
- Μερικά αντικαταθλιπτικά. Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά και οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) μπορούν να προκαλέσουν ένζυμα του ήπατος, προκαλώντας ήπια αύξηση των επιπέδων GGT ως μέρος της μεταβολικής προσαρμογής του ήπατος.
Μη αλκοολική ηπατική νόσο
Η μη αλκοολική λιπαρή ηπατική νόσο σε πρώιμο στάδιο μπορεί μερικές φορές να παρουσιάσει μόνο με ανύψωση GGT. Αυτή η κατάσταση είναι πιο συνηθισμένη σε άτομα με παράγοντες κινδύνου όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης ή ο καθιστικός τρόπος ζωής. Για παράδειγμα, ένα άτομο 45 ετών με δείκτη μάζας σώματος (BMI) 32 μπορεί να έχει επίπεδο GGT 70 U/L λόγω της συσσώρευσης ήπιας λίπους, ενώ άλλα αποτελέσματα των δοκιμών του ήπατος παραμένουν φυσιολογικά, επειδή δεν έχει ακόμη συμβεί σημαντική φλεγμονή.
Επιπλέον, η συσσώρευση λίπους στο ήπαρ μπορεί να προκαλέσει ήπιο ερεθισμό του χολικού αγωγού και αυξημένο κυτταρικό κύκλο, οδηγώντας στη διαρροή του GGT στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτές οι διαδικασίες συμβάλλουν σε μια απομονωμένη ανύψωση του GGT σε άτομα με μη αλκοολική λιπώδη ηπατική νόσο.
Η παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο
Τα άτομα με παχυσαρκία, αντίσταση στην ινσουλίνη ή διαβήτη συχνά έχουν αυξημένα επίπεδα GGT λόγω του αυξημένου οξειδωτικού στρες και της φλεγμονής. Ο περίσσεια λίπους, ιδιαίτερα το σπλαχνικό λίπος, παράγει φλεγμονώδεις κυτοκίνες που διεγείρουν τη δραστικότητα του ήπατος ενζύμου. Αυτή η χρόνια φλεγμονή ενεργοποιεί τις αντιδράσεις του ηπατικού στρες, οδηγώντας σε αύξηση του GGT καθώς το ήπαρ προσπαθεί να εξουδετερώσει την οξειδωτική βλάβη. Επιπλέον, η αντίσταση στην ινσουλίνη προκαλεί μεταβολικές μεταβολές που αυξάνουν τον φόρτο εργασίας του ήπατος, συμβάλλοντας στην ανύψωση του ενζύμου.
Δείκτης κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου
Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι τα υψηλά επίπεδα GGT σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, ενδεχομένως λόγω του ρόλου της GGT σε οξειδωτικό στρες και φλεγμονή. Η GGT εμπλέκεται στην κατάρρευση της εξωκυτταρικής γλουταθειόνης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα οξειδωτικών υποπροϊόντων στα αιμοφόρα αγγεία. Αυτή η οξειδωτική βλάβη συμβάλλει στην ενδοθηλιακή δυσλειτουργία – βασικό παράγοντα για την ανάπτυξη της αθηροσκλήρωσης και των καρδιακών παθήσεων. Έτσι, το αυξημένο GGT μπορεί να είναι ένας πρώιμος δείκτης του καρδιαγγειακού κινδύνου.
Διαταραχές του αγωγού
Ακόμη και όταν τα επίπεδα ALP ή χολερυθρίνης είναι φυσιολογικές, οι συνθήκες που επηρεάζουν τους χολικούς αγωγούς, όπως οι χολόλιθοι ή η πρωτογενή χολανική χολανική χολική πρώιμη φάση, μπορεί να προκαλέσουν αυξημένη GGT. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο ερεθισμός των χολικών αγωγών οδηγεί σε ήπια χοληστασία (εξασθένιση της ροής χολικής ροής), η οποία διεγείρει τα ηπατικά κύτταρα για να παράγει περισσότερα GGT. Αυτό το ένζυμο διαρρέει στην κυκλοφορία του αίματος ως απόκριση στο άγχος και τη φλεγμονή του χολικού αγωγού, ακόμη και όταν δεν είναι ακόμη ανιχνεύσιμη από άλλες δοκιμές ήπατος.
Επαγωγή ήπατος
Η χρόνια έκθεση σε τοξίνες, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών ρύπων και του καπνού καπνίσματος, μπορεί να προκαλέσει παραγωγή GGT χωρίς να επηρεάσει άλλα ηπατικά ένζυμα. Αυτό συμβαίνει επειδή πολλές τοξίνες ενεργοποιούν το σύστημα αποτοξίνωσης του ήπατος, συγκεκριμένα την οικογένεια ενζύμων του κυτοχρώματος Ρ450, η οποία με τη σειρά του αυξάνει τη σύνθεση GGT. Το κάπνισμα καπνού, για παράδειγμα, εκθέτει το σώμα σε επιβλαβείς χημικές ουσίες που παράγουν οξειδωτικό στρες, προτρέποντας το ήπαρ να αυξήσει τα επίπεδα GGT ως μέρος της προστατευτικής απόκρισης του. Ένα άτομο που έχει καπνίσει καπνό για πολλά χρόνια μπορεί να έχει GGT 55 U/L λόγω αυτού του αποτελέσματος, χωρίς άλλες ανωμαλίες.
Θυρεοειδής διαταραχές
Ο υποθυρεοειδισμός ή ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε ανώμαλα επίπεδα GGT. Στον υποθυρεοειδισμό, τα μειωμένα επίπεδα ορμονών του θυρεοειδούς επιβραδύνουν τον μεταβολισμό, οδηγώντας σε μειωμένη ροή χολής (χοληστασία), η οποία αυξάνει ελαφρώς το GGT. Στον υπερθυρεοειδισμό, η αυξημένη μεταβολική δραστηριότητα και το οξειδωτικό στρες μπορεί να προκαλέσουν παραγωγή του ήπατος ενζύμου, συμπεριλαμβανομένου του GGT. Η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς επηρεάζει επίσης τον μεταβολισμό των λιπιδίων και την ευαισθησία στην ινσουλίνη, και οι δύο από τις οποίες μπορούν να συμβάλλουν στην ηπατική τάση και στην ανύψωση του ενζύμου.
Γιατί τα άλλα αποτελέσματα του ήπατος παραμένουν φυσιολογικά;
Το ALT και το AST απελευθερώνονται όταν τα ηπατικά κύτταρα είναι κατεστραμμένα, έτσι ώστε να παραμένουν φυσιολογικά αν δεν υπάρχει σημαντική ζημιά. Το ALP αυξάνεται με τα προβλήματα της χολικής αγωγού ή των οστών, αλλά τα ήπια ή πρώιμα προβλήματα ενδέχεται να μην το προκαλέσουν. Η χολερυθρίνη, ένα υποπροϊόν της διάσπασης των ερυθρών αιμοσφαιρίων που υποβλήθηκε σε επεξεργασία από το ήπαρ, παραμένει φυσιολογική, εκτός εάν η λειτουργία του ήπατος ή η χολική ροή είναι σοβαρά διακυβεύεται. Η μοναδική ευαισθησία της GGT στην επαγωγή (π.χ. από το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά) και όχι η ζημιά εξηγεί γιατί μπορεί να αυξηθεί μόνη της.
Πότε πρέπει να πάτε για να δείτε έναν γιατρό;
Η ανύψωση του GGT μόνο σπάνια σηματοδοτεί ιατρική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ωστόσο, πρέπει να πάτε για να δείτε έναν γιατρό εάν:
- Το GGT συνεχίζει να αυξάνεται σε επαναλαμβανόμενες δοκιμές (π.χ. από 60 σε 120 U/L σε μήνες).
- Εμφανίζονται συμπτώματα όπως ο ίκτερος, η κόπωση ή ο κοιλιακός πόνος.
- Υπάρχουν άλλοι παράγοντες κινδύνου (π.χ. οικογενειακό ιστορικό ηπατικής νόσου).
Διάγνωση της αιτίας
Εάν η GGT είναι αυξημένη ενώ άλλα αποτελέσματα του ήπατος είναι φυσιολογικά, απαιτείται περαιτέρω αξιολόγηση για τον προσδιορισμό της υποκείμενης αιτίας. Η διαγνωστική διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει:
1. Ανασκόπηση του ιατρικού ιστορικού
Οι γιατροί θα αξιολογήσουν:
- Συνήθεια κατανάλωσης οινοπνεύματος
- Χρήση φαρμάκων
- Ιατρικές παθήσεις όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία ή η καρδιαγγειακή νόσο
2. Φυσική εξέταση
Ένας γιατρός μπορεί να ελέγξει για σημάδια ηπατικής νόσου, απόφραξη του χολικού αγωγού ή μεταβολικό σύνδρομο.
3. Πρόσθετες εξετάσεις αίματος
- Δοκιμή σακχάρου στο αίμα νηστείας και δοκιμή λιπιδίων (για αξιολόγηση για το μεταβολικό σύνδρομο)
- HBA1C (για διαλογή διαβήτη)
- Δοκιμές λειτουργίας του θυρεοειδούς
- Υπερηχητική C-αντιδρώστη πρωτεΐνη (CRP) (για την αξιολόγηση της φλεγμονής και του καρδιαγγειακού κινδύνου)
- Δοκιμή ιικής ηπατίτιδας (για να αποκλείσει τις λοιμώξεις από ηπατίτιδα)
4. Μελέτες απεικόνισης
- Υπερηχογράφημα του ήπατος και των χολικών αγωγών (για να ελέγξετε για λιπαρές ήπαρ, χολόλιθους ή ανωμαλίες του χολικού αγωγού)
- Fibroscan ή MRI (εάν υπάρχει ύποπτο ήπαρ ή ίνωση)
5. Βιοψία ήπατος (σπάνια απαραίτητη)
Εάν δεν βρεθεί σαφής αιτία, μπορεί να ληφθεί υπόψη μια βιοψία ήπατος σε περιπτώσεις επίμονης ανεξήγητης ανύψωσης GGT.
Μέθοδος θεραπείας
Μόλις εντοπιστεί η αιτία του υψηλού επιπέδου GGT, οι τροποποιήσεις της θεραπείας και του τρόπου ζωής μπορούν να κάνουν την επιστροφή του επιπέδου GGT να είναι φυσιολογική.
1. Μειώστε την πρόσληψη αλκοόλ
Εάν η κατανάλωση αλκοόλ είναι ένας παράγοντας, η μείωση ή η εξάλειψη του αλκοόλ μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα GGT.
2. Ρυθμίστε τα φάρμακα
Εάν ένα φάρμακο είναι η αιτία, ο γιατρός συνταγογράφησης μπορεί να προσαρμόσει το φάρμακο ή να εξετάσει ένα εναλλακτικό φάρμακο.
3. Διατηρήστε ένα υγιές βάρος και διατροφή
- Φάτε μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως.
- Μειώστε τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τη ζάχαρη και τα ανθυγιεινά λίπη.
- Εξετάστε τη διατροφή της Μεσογείου, η οποία έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει το ήπαρ και την καρδιαγγειακή υγεία.
4. Διαχείριση μεταβολικών παραγόντων κινδύνου
- Ελέγξτε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα εάν είναι διαβητικός.
- Αντιμετωπίστε υψηλή χοληστερόλη με αλλαγές στον τρόπο ζωής ή φάρμακα εάν είναι απαραίτητο.
- Συμμετέχετε σε τακτική σωματική δραστηριότητα (τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας άσκησης τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας).
5. Σταματήστε το κάπνισμα καπνού
Ο καπνός του καπνίσματος έχει συνδεθεί με αυξημένα επίπεδα GGT, οπότε η εγκατάλειψη του καπνίσματος μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία.
6. Παρακολούθηση τακτικά
Εάν η GGT παραμένει επίμονα αυξημένη χωρίς σαφή αιτία, ενδέχεται να απαιτηθούν περιοδική παρακολούθηση με δοκιμές ηπατικής λειτουργίας και δοκιμές απεικόνισης για να εξασφαλιστεί καμία εξέλιξη στη ηπατική νόσο.
Discussion about this post