Τι είναι η πελματιαία fasciitis

Plantar fasciitis
Αλλα ονόματα	Plantar fasciosis, plantar fasciopathy, jogger’s heel, heel spur σύνδρομο
Οι πιο συχνές περιοχές πόνου στην πελματιαία περιτονίτιδα
Ειδικότητα	Ορθοπεδική, αθλητική ιατρική, πλαστική χειρουργική, ποδιατρική
Συμπτώματα	Πόνος στη φτέρνα και στο κάτω μέρος του ποδιού
Συνήθης έναρξη	Βαθμιαίος
Αιτίες	Ασαφείς
Παράγοντες κινδύνου	Υπερβολική χρήση (μακροχρόνιες στάσεις), παχυσαρκία, κύλιση προς τα μέσα του ποδιού
Διαγνωστική μέθοδος	Με βάση τα συμπτώματα, υπερηχογράφημα
Διαφορική διάγνωση	Οστεοαρθρίτιδα, αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, σύνδρομο τακουνιού, αντιδραστική αρθρίτιδα
Θεραπευτική αγωγή	Συντηρητική διαχείριση
Συχνότητα	~ 4%

Plantar fasciitis είναι μια διαταραχή του συνδετικού ιστού που υποστηρίζει την αψίδα του ποδιού. Καταλήγει σε πόνο στη φτέρνα και στο κάτω μέρος του ποδιού που είναι συνήθως πιο σοβαρός με τα πρώτα βήματα της ημέρας ή μετά από μια περίοδο ανάπαυσης. Ο πόνος προκαλείται επίσης συχνά κάμπτοντας το πόδι και τα δάχτυλα των ποδιών προς τα πόδια. Ο πόνος εμφανίζεται συνήθως σταδιακά και επηρεάζει και τα δύο πόδια σε περίπου το ένα τρίτο των περιπτώσεων.

Η αιτία της πελματιαίας fasciitis δεν είναι απολύτως σαφής. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν υπερβολική χρήση, όπως για μεγάλο χρονικό διάστημα, αύξηση της άσκησης και παχυσαρκία. Συνδέεται επίσης με την εσωτερική κύλιση του ποδιού, έναν σφιχτό τένοντα του Αχιλλέα και έναν καθιστικό τρόπο ζωής. Δεν είναι σαφές εάν τα σπόρια της φτέρνας έχουν κάποιο ρόλο στην πρόκληση της πελματιαίας περιτονίας, παρόλο που είναι συνήθως παρόντα σε άτομα που πάσχουν από την πάθηση. Η πελματιαία περιτονίτιδα είναι μια διαταραχή της θέσης εισαγωγής του συνδέσμου στο οστό που χαρακτηρίζεται από μικρά δάκρυα, διάσπαση του κολλαγόνου και ουλές. Δεδομένου ότι η φλεγμονή παίζει μικρότερο ή καθόλου ρόλο, μια κριτική πρότεινε να μετονομαστεί πελματιαία φασίωση. Η παρουσίαση των συμπτωμάτων είναι γενικά η βάση για τη διάγνωση. με υπερηχογράφημα μερικές φορές χρήσιμο εάν υπάρχει αβεβαιότητα. Άλλες καταστάσεις με παρόμοια συμπτώματα περιλαμβάνουν οστεοαρθρίτιδα, αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, σύνδρομο τακουνιού και αντιδραστική αρθρίτιδα.

Οι περισσότερες περιπτώσεις πελματιαίας περιτονίας επιλύονται με τον χρόνο και τις συντηρητικές μεθόδους θεραπείας. Για τις πρώτες εβδομάδες, στους πληγέντες συνιστάται να ξεκουράζονται, να αλλάζουν τις δραστηριότητές τους, να λαμβάνουν φάρμακα για τον πόνο και να τεντώνουν. Εάν αυτό δεν είναι αρκετό, η φυσιοθεραπεία, η ορθοτική, η νάρθηκα ή οι ενέσεις στεροειδών μπορεί να είναι επιλογές. Εάν αυτά τα μέτρα δεν είναι αποτελεσματικά, τα πρόσθετα μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν θεραπεία εξωσωματικού σοκ κύματος ή χειρουργική επέμβαση.

Μεταξύ 4% και 7% του γενικού πληθυσμού έχει πόνο στη φτέρνα ανά πάσα στιγμή: περίπου το 80% αυτών οφείλεται στην πελματιαία περιτονίτιδα. Περίπου το 10% των ανθρώπων έχουν κάποια διαταραχή κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Γίνεται πιο κοινό με την ηλικία. Δεν είναι σαφές εάν το ένα φύλο επηρεάζεται περισσότερο από το άλλο.

Συμπτώματα της πελματιαίας περιτονίας

Όταν εμφανίζεται πελματιαία περιτονία, ο πόνος είναι συνήθως έντονος και συνήθως μονομερής (70% των περιπτώσεων). Το βάρος της φτέρνας μετά από μεγάλες περιόδους ανάπαυσης επιδεινώνει τον πόνο στη φτέρνα σε άτομα που έχουν προσβληθεί. Άτομα με πελματιαία περιτονία συχνά αναφέρουν ότι τα συμπτώματά τους είναι πιο έντονα κατά τη διάρκεια των πρώτων βημάτων τους αφού σηκωθούν από το κρεβάτι ή μετά από παρατεταμένες περιόδους καθισμάτων. Τα συμπτώματα συνήθως βελτιώνονται με το συνεχιζόμενο περπάτημα. Σπάνια, αλλά αναφερόμενα συμπτώματα περιλαμβάνουν μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, πρήξιμο ή πόνο που εκπέμπει. Συνήθως δεν υπάρχουν πυρετοί ή νυχτερινές εφιδρώσεις.

Εάν η πελματιαία περιτονία χρησιμοποιείται υπερβολικά στο περιβάλλον της πελματιαίας περιτονίας, η πελματιαία περιτονία μπορεί να σπάσει. Τα τυπικά σημεία και συμπτώματα της ρήξης της πελματιαίας περιτονίας περιλαμβάνουν έναν ήχο κλικ ή σπάσιμο, σημαντικό τοπικό πρήξιμο και οξύ πόνο στο κάτω μέρος του ποδιού.

Παράγοντες κινδύνου

Οι αναγνωρισμένοι παράγοντες κινδύνου για την πελματιαία fasciitis περιλαμβάνουν υπερβολικό τρέξιμο, στάση σε σκληρές επιφάνειες για παρατεταμένες περιόδους, υψηλές καμάρες των ποδιών, παρουσία ανισότητας μήκους ποδιού και επίπεδη πόδια. Η τάση των επίπεδων ποδιών να κυλούν υπερβολικά προς τα μέσα κατά τη διάρκεια του περπατήματος ή του τρεξίματος τα καθιστά πιο ευαίσθητα στην πελματιαία περιτονία. Η παχυσαρκία παρατηρείται στο 70% των ατόμων που παρουσιάζουν πελματιαία fasciitis και είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου.

Η πελματιαία fasciitis είναι συνήθως αποτέλεσμα κάποιας βιομηχανικής ανισορροπίας που προκαλεί αυξημένη ποσότητα έντασης κατά μήκος της πελματιαίας περιτονίας.

Οι αιτίες της πελματιαίας περιτονίτιδας είναι οι εξής:

1) Δίνοντας άγχος στο οστό της φτέρνας 2) Τρέξιμο στη σκληρή επιφάνεια 3) Υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία 4) Δεν φοράτε τα σωστά υποδήματα ή πέλματα 5) Διαβήτης 6) Έχουν επίπεδα πόδια ή ψηλά τόξα

Οι μελέτες βρίσκουν σταθερά μια ισχυρή σχέση μεταξύ του αυξημένου δείκτη μάζας σώματος και της πελματιαίας fasciitis στον μη αθλητικό πληθυσμό. Αυτή η συσχέτιση μεταξύ βάρους και πελματιαίας περιτονίας δεν υπάρχει στον αθλητικό πληθυσμό. Το σφίξιμο των τενόντων του Αχιλλέα και τα ακατάλληλα υποδήματα έχουν επίσης αναγνωριστεί ως σημαντικοί παράγοντες κινδύνου.

Διάγνωση της πελματιαίας περιτονίας

Η στεγανότητα των τενόντων του Αχιλλέα είναι παράγοντας κινδύνου για πελματιαία περιτονία. Μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ραχιαίας κάμψης του ποδιού.

Οστό της φτέρνας με ώθηση στη φτέρνα (κόκκινο βέλος)

Παχιά πελματιαία περιτονία στον υπέρηχο

Η Plantar fasciitis διαγιγνώσκεται συνήθως από έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης μετά από εξέταση του ιστορικού παρουσίασης ενός ατόμου, των παραγόντων κινδύνου και της κλινικής εξέτασης. Η ψηλάφηση κατά μήκος της εσωτερικής όψης του οστού της φτέρνας στο πέλμα μπορεί να προκαλέσει τρυφερότητα κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης. Το πόδι μπορεί να έχει περιορισμένη ραχιαία κάμψη λόγω υπερβολικής στεγανότητας των μυών του μοσχαριού ή του τένοντα του Αχιλλέα. Η στρέψη του ποδιού μπορεί να προκαλέσει τον πόνο λόγω του τεντώματος της πελματιαίας περιτονίας με αυτήν την κίνηση. Οι διαγνωστικές μελέτες απεικόνισης δεν χρειάζονται συνήθως για τη διάγνωση της πελματιαίας περιτονίας. Περιστασιακά, ένας γιατρός μπορεί να αποφασίσει ότι οι μελέτες απεικόνισης (όπως ακτινογραφίες, διαγνωστικοί υπέρηχοι ή μαγνητική τομογραφία) δικαιολογούνται να αποκλείσουν σοβαρές αιτίες πόνου στα πόδια.

Άλλες διαγνώσεις που συνήθως λαμβάνονται υπόψη περιλαμβάνουν κατάγματα, όγκους ή συστηματική νόσο εάν ο πόνος της πελματιαίας περιτονίας αποτυγχάνει να ανταποκριθεί κατάλληλα σε συντηρητικές ιατρικές θεραπείες. Ο διμερής πόνος στη φτέρνα ή ο πόνος στη φτέρνα στο πλαίσιο μιας συστημικής ασθένειας μπορεί να υποδηλώνει την ανάγκη για πιο εμπεριστατωμένη διαγνωστική έρευνα. Υπό αυτές τις συνθήκες, διαγνωστικές εξετάσεις όπως CBC ή ορολογικοί δείκτες φλεγμονής, λοίμωξης ή αυτοάνοσης νόσου όπως C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, ρυθμός καθίζησης ερυθροκυττάρων, αντιπυρηνικά αντισώματα, ρευματοειδής παράγοντας, HLA-B27, ουρικό οξύ ή νόσος Lyme Μπορούν επίσης να ληφθούν αντισώματα. Τα νευρολογικά ελλείμματα μπορεί να οδηγήσουν σε έρευνα με ηλεκτρομυογραφία για να ελεγχθεί βλάβη στα νεύρα ή τους μύες.

Ένα τυχαίο εύρημα που σχετίζεται με αυτή την πάθηση είναι ένα κνησμό φτέρνας, μια μικρή οστική ασβεστοποίηση στον ασβεστίου (οστό της φτέρνας), η οποία μπορεί να βρεθεί σε έως και 50% αυτών με πελματιαία περιτονία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η υποκείμενη πελματιαία περιτονία προκαλεί πόνο στη φτέρνα και όχι το ίδιο το κίνητρο. Η κατάσταση είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία του κέντρου αν και η κλινική σημασία των κνησμάτων φτέρνας στην πελματιαία περιτονία παραμένει ασαφής.

Εικόνα

Η ιατρική απεικόνιση δεν απαιτείται συνήθως. Είναι ακριβό και συνήθως δεν αλλάζει τον τρόπο αντιμετώπισης της πελματιαίας περιτονίας. Όταν η διάγνωση δεν είναι κλινικά εμφανής, οι πλευρικές ακτίνες Χ του αστραγάλου είναι η συνιστώμενη μέθοδος απεικόνισης για την εκτίμηση για άλλες αιτίες πόνου στη φτέρνα, όπως κατάγματα στρες ή ανάπτυξη οστών.

Η πελματιαία περιτονία έχει τρία περιθωριακά – το κεντρικό τεμάχιο είναι το παχύτερο στα 4 mm, το πλευρικό τεμάχιο στα 2 mm και το μεσαίο πάχος μικρότερο από ένα χιλιοστό. Θεωρητικά, η πελματιαία περιτονία γίνεται πιο πιθανή καθώς αυξάνεται το πάχος της πελματιαίας περιτονίας κατά την εισαγωγή του ασβεστίου. Ένα πάχος άνω των 4,5 mm υπερήχων και 4 mm σε μαγνητική τομογραφία είναι χρήσιμα για τη διάγνωση. Άλλα ευρήματα απεικόνισης, όπως η πάχυνση της πελματιαίας απονευρώσεως, είναι μη ειδικά και έχουν περιορισμένη χρησιμότητα στη διάγνωση της πελματιαίας περιτονίας.

Η τριφασική οστική σάρωση είναι μια ευαίσθητη μέθοδος για την ανίχνευση της ενεργού πελματιαίας περιτονίτιδας. Επιπλέον, μια τριφασική οστική σάρωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση της απόκρισης στη θεραπεία, όπως αποδεικνύεται από τη μειωμένη πρόσληψη μετά από ενέσεις κορτικοστεροειδών.

Διαφορική διάγνωση

Η διαφορική διάγνωση για τον πόνο στη φτέρνα είναι εκτεταμένη και περιλαμβάνει παθολογικές οντότητες που περιλαμβάνουν, αλλά δεν περιορίζονται σε, τα εξής: κάταγμα ασβεστίου στρες, θυλακίτιδα, οστεοαρθρίτιδα, στένωση της σπονδυλικής στήλης που περιλαμβάνει τις νευρικές ρίζες του οσφυϊκού νωτιαίου νεύρου 5 (L5) ή του ιερού νωτιαίου νεύρου 1 (S1), σύνδρομο ασβεστίου λίπους, μεταστατικός καρκίνος από οπουδήποτε αλλού στο σώμα, υποθυρεοειδισμός, οροαρνητικές σπονδυλοπαθοπάθειες όπως αντιδραστική αρθρίτιδα, αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα ή ρευματοειδής αρθρίτιδα (πιθανότερο εάν υπάρχει πόνος και στα δύο τακούνια), ρήξη της πελματιαίας περιτονίας και συμπίεση νευροπάθειες όπως σύνδρομο ταρσικής σήραγγας ή πρόσκρουση του μέσου ασβεστίου του νεύρου.

Ο προσδιορισμός σχετικά με τη διάγνωση της πελματιαίας περιτονίας μπορεί συνήθως να γίνει με βάση το ιατρικό ιστορικό ενός ατόμου και τη φυσική εξέταση. Όταν ένας γιατρός υποψιάζεται κάταγμα, λοίμωξη ή κάποια άλλη σοβαρή υποκείμενη κατάσταση, μπορεί να διατάξει μια ακτινογραφία για έρευνα. Οι ακτίνες Χ δεν είναι απαραίτητες για τον έλεγχο της πελματιαίας περιτονίας για άτομα που στέκονται ή περπατούν πολύ στη δουλειά, εκτός εάν υποδεικνύεται διαφορετικά η απεικόνιση.

Θεραπεία της πελματιαίας περιτονίτιδας

Μη χειρουργική

Μπορεί να δοκιμαστεί ένα ζευγάρι πέλματα μέσα στα παπούτσια

Περίπου το 90% των περιπτώσεων πελματιαίας περιτονίας βελτιώνονται εντός έξι μηνών με συντηρητική θεραπεία και εντός ενός έτους ανεξάρτητα από τη θεραπεία. Τα προσβεβλημένα άτομα χρησιμοποιούν πολλές θεραπείες για την πελματιαία περιτονία. Οι περισσότεροι έχουν λίγα στοιχεία που υποστηρίζουν τη χρήση τους και δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς. Οι συντηρητικές προσεγγίσεις πρώτης γραμμής περιλαμβάνουν ασκήσεις ανάπαυσης, μασάζ, θερμότητας, πάγου και ενδυνάμωσης. τεχνικές τεντώματος των μυών του μοσχαριού, του τένοντα του Αχιλλέα και της πελματιαίας περιτονίας. μείωση βάρους στο υπέρβαρο ή παχύσαρκο? και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) όπως η ασπιρίνη ή η ιβουπροφαίνη. Η χρήση ΜΣΑΦ για τη θεραπεία της πελματιαίας περιτονίας είναι συχνή, αλλά η χρήση τους δεν επιλύει τον πόνο στο 20% των ανθρώπων.

Εάν η πελματιαία fasciitis αποτύχει να ανταποκριθεί στη συντηρητική θεραπεία για τουλάχιστον τρεις μήνες, τότε μπορεί να εξεταστεί η θεραπεία εξωσωματικών κραδασμών (ESWT). Τα στοιχεία από μετα-αναλύσεις δείχνουν ότι η σημαντική ανακούφιση από τον πόνο διαρκεί έως και ένα έτος μετά τη διαδικασία. Ωστόσο, η συζήτηση σχετικά με την αποτελεσματικότητα της θεραπείας έχει συνεχιστεί. Το ESWT πραγματοποιείται με ή χωρίς αναισθησία, αν και μελέτες δείχνουν ότι η χορήγηση αναισθησίας μειώνει την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας. Οι επιπλοκές από το ESWT είναι σπάνιες και συνήθως καλοήθεις όταν υπάρχουν. Οι γνωστές επιπλοκές του ESWT περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ήπιου αιματώματος ή εκχύμωσης, ερυθρότητας γύρω από το σημείο της διαδικασίας ή ημικρανίας.

Μερικές φορές χρησιμοποιούνται ενέσεις κορτικοστεροειδών για περιπτώσεις πυρηνικής πελματίτιδας σε πιο συντηρητικά μέτρα. Υπάρχουν προσωρινές ενδείξεις ότι τα εγχυθέντα κορτικοστεροειδή είναι αποτελεσματικά για βραχυπρόθεσμη ανακούφιση από τον πόνο έως και ένα μήνα, αλλά όχι μετά από αυτό.

Οι ορθοτικές συσκευές και οι ειδικές τεχνικές ταινίας μπορεί να μειώσουν την προφορά του ποδιού και συνεπώς να μειώσουν το φορτίο στην πελματιαία περιτονία με αποτέλεσμα τη βελτίωση του πόνου. Τα στοιχεία που υποστηρίζουν τη χρήση ορθοπαθών ποδιών είναι ανάμεικτα, με μερικά να υποδηλώνουν βραχυπρόθεσμη ανακούφιση από τον πόνο έως και τρεις μήνες. Η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα των προσαρμοσμένων ορθοτικών για τη μείωση του πόνου της πελματιαίας περιτονίας απαιτεί επιπλέον μελέτη.

Μια άλλη τεχνική θεραπείας είναι γνωστή ως πελματική ιοντοφόρηση. Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει την εφαρμογή αντιφλεγμονωδών ουσιών όπως η δεξαμεθαζόνη ή το οξικό οξύ τοπικά στο πόδι και η μετάδοση αυτών των ουσιών μέσω του δέρματος με ηλεκτρικό ρεύμα. Ορισμένα στοιχεία υποστηρίζουν τη χρήση νυχτερινού νάρθηκα για 1-3 μήνες για την ανακούφιση του πόνου της πελματιαίας περιτονίας που έχει επιμείνει για έξι μήνες. Τα νυχτερινά νάρθηκα έχουν σχεδιαστεί για να τοποθετούν και να διατηρούν τον αστράγαλο σε ουδέτερη θέση, τεντώνοντας έτσι παθητικά το μοσχάρι και την πελματιαία περιτονία κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Χειρουργική επέμβαση

Η πελματιαία φασιοτομία είναι μια χειρουργική θεραπεία και η τελευταία λύση για πυρίμαχο πόνο της πελματιαίας περιτονίας. Εάν η πελματιαία fasciitis δεν υποχωρήσει μετά από έξι μήνες συντηρητικής θεραπείας, τότε η διαδικασία θεωρείται ως έσχατη λύση. Υπάρχουν ελάχιστα επεμβατικές και ενδοσκοπικές προσεγγίσεις για την πελματική φασιοτομία, αλλά απαιτούν έναν ειδικό που είναι εξοικειωμένος με συγκεκριμένο εξοπλισμό. Η διαθεσιμότητα αυτών των χειρουργικών τεχνικών είναι περιορισμένη από το 2012. Μια μελέτη του 2012 διαπίστωσε ότι το 76% των ανθρώπων που υποβλήθηκαν σε ενδοσκοπική πελματική φασιοτομία είχαν πλήρη ανακούφιση από τα συμπτώματά τους και είχαν λίγες επιπλοκές (ενδείξεις επιπέδου IV). Η απομάκρυνση του τακουνιού κατά τη διάρκεια της πελματιαίας περιτονίας δεν φαίνεται να βελτιώνει το χειρουργικό αποτέλεσμα.