Κατανόηση των αισθητηριακών θεμάτων στα παιδιά

Τι είναι η αισθητηριακή επεξεργασία;

Μπορεί να έχετε μάθει για τις πέντε αισθήσεις στο δημοτικό σχολείο, αλλά η αλήθεια είναι ότι βιώνετε τον κόσμο με περισσότερες από πέντε αισθήσεις.

Η αισθητηριακή επεξεργασία χωρίζεται σε οκτώ κύριους τύπους:

• Ιδιοδεκτικότητα. Αυτή είναι η «εσωτερική» αίσθηση της επίγνωσης που έχετε για το σώμα σας. Είναι αυτό που σας βοηθά να διατηρήσετε τη στάση του σώματος και τον έλεγχο του κινητήρα, για παράδειγμα. Είναι επίσης αυτό που σας λέει για το πώς κινείστε και καταλαμβάνετε χώρο.
• Προθαλαμικός. Αυτός ο όρος αναφέρεται στη χωρική αναγνώριση του εσωτερικού αυτιού. Είναι αυτό που σε κρατά ισορροπημένο και συντονισμένο.
• Διασύνδεση. Αυτή είναι η αίσθηση του τι συμβαίνει στο σώμα σας. Μπορεί να κατανοηθεί καλύτερα ως το πώς «αισθάνεστε». Αυτό περιλαμβάνει αν αισθάνεστε ζέστη ή κρύο και εάν αισθάνεστε τα συναισθήματά σας.
• Πέντε αισθήσεις. Τέλος, υπάρχουν οι 5 κοινές αισθήσεις – η αφή, η ακοή, η γεύση, η όσφρηση και η όραση.

Τα αισθητηριακά προβλήματα στο παρελθόν ονομάζονταν διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας. Η διαταραχή, ωστόσο, δεν αναγνωρίζεται επίσημα από το Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5η έκδοση (DSM-5).

Αντί για τη δική της διαταραχή, πολλοί γιατροί και ειδικοί πιστεύουν ότι τα αισθητηριακά ζητήματα αποτελούν συστατικό μιας άλλης πάθησης ή διαταραχής. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο λίγα είναι γνωστά για το θέμα και τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης του.

Αλλά αυτό που είναι γνωστό μπορεί να βοηθήσει τους γονείς, τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και άλλους φροντιστές να κατανοήσουν τις εμπειρίες του παιδιού τους και να παρέχουν υποστήριξη.

Ποια είναι τα συμπτώματα των προβλημάτων αισθητηριακής επεξεργασίας;

Τα συμπτώματα των θεμάτων αισθητηριακής επεξεργασίας μπορεί να εξαρτώνται από τον τρόπο με τον οποίο ένα παιδί επεξεργάζεται τις αισθήσεις.

Τα παιδιά που διεγείρονται εύκολα μπορεί να έχουν υπερευαισθησία. Τα παιδιά που δεν διεγείρονται τόσο εύκολα βιώνουν λιγότερες αισθήσεις και έχουν υποευαισθησία.

Το είδος της ευαισθησίας που έχει το παιδί σας μπορεί να καθορίσει σε μεγάλο βαθμό ποια είναι τα συμπτώματά του.

Για παράδειγμα, τα παιδιά που είναι υπερευαίσθητα συχνά αντιδρούν σαν να είναι όλα πολύ δυνατά ή πολύ φωτεινά. Αυτά τα παιδιά μπορεί να δυσκολεύονται να βρεθούν σε θορυβώδη δωμάτια. Μπορεί επίσης να έχουν ανεπιθύμητες αντιδράσεις στις οσμές.

Αυτές οι μεγάλες αντιδράσεις μπορεί να προκαλέσουν:

• χαμηλό όριο πόνου
• εμφανίζεται αδέξιος
• φυγή χωρίς να λαμβάνει υπόψη την ασφάλεια
• καλύπτοντας συχνά τα μάτια ή τα αυτιά
• επιλεκτικές διατροφικές προτιμήσεις

Όμως τα παιδιά που είναι υποευαίσθητα λαχταρούν την αλληλεπίδραση με τον κόσμο γύρω τους. Μπορεί να ασχολούνται περισσότερο με το περιβάλλον τους για να λάβουν αισθητηριακή ανατροφοδότηση.

Στην πραγματικότητα, αυτό μπορεί να τους κάνει να φαίνονται υπερκινητικοί, ενώ στην πραγματικότητα, μπορεί απλώς να προσπαθούν να κάνουν τις αισθήσεις τους πιο δεσμευμένες.

συμπτώματα αισθητηριακής υποευαισθησίας

• υψηλό όριο πόνου
• προσκρούει σε τοίχους
• αγγίζοντας πράγματα
• βάζοντας πράγματα στο στόμα τους
• δίνοντας αγκαλιές αρκούδας
• σύγκρουση με άλλα άτομα ή πράγματα

Τι προκαλεί αισθητηριακά προβλήματα στα παιδιά;

Δεν είναι σαφές τι προκαλεί αισθητηριακά προβλήματα στα παιδιά. Δεν είναι επίσης σαφές εάν αυτό μπορεί να συμβεί από μόνο του.

Ορισμένοι γιατροί και πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης πιστεύουν ότι είναι σύμπτωμα άλλου ζητήματος, όχι δικό του θέμα.

Ωστόσο, παρόλο που δεν είναι επίσημη διαταραχή, ορισμένες έρευνες έχουν ρίξει φως στο ποια παιδιά είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν αισθητηριακά προβλήματα και γιατί.

ΕΝΑ Μελέτη 2006 των διδύμων διαπίστωσαν ότι η υπερευαισθησία στο φως και τον ήχο μπορεί να έχει γενετική συνιστώσα. Εάν ένα δίδυμο ήταν υπερβολικά ευαίσθητο, οι πιθανότητες ήταν μεγαλύτερες να ήταν και το άλλο δίδυμο.

Αυτή η μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι τα παιδιά που είναι φοβισμένα ή ανήσυχα μπορεί να παρουσιάζουν περισσότερα αισθητηριακά προβλήματα όταν αντιμετωπίζουν απτικά ερεθίσματα όπως το βούρτσισμα των μαλλιών τους.

Πέρα από την πιθανή σύνδεση στα γονίδια, αισθητηριακά προβλήματα μπορεί επίσης να εμφανιστούν πιο συχνά σε παιδιά που γεννήθηκαν πρόωρα ή σε παιδιά που παρουσίασαν επιπλοκές στον τοκετό.

Πιθανή μη φυσιολογική εγκεφαλική δραστηριότητα θα μπορούσε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται στις αισθήσεις και τα ερεθίσματα.

Είναι τα αισθητηριακά ζητήματα μέρος μιας άλλης κατάστασης;

Πολλοί γιατροί δεν πιστεύουν ότι τα αισθητηριακά προβλήματα είναι δική τους διαταραχή. Αλλά αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι ορισμένοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα με την επεξεργασία του τι αισθάνονται, βλέπουν, μυρίζουν, γεύονται ή ακούν.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, αισθητηριακά προβλήματα εμφανίζονται στα παιδιά. Πολλά από αυτά τα παιδιά ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού. Οι ενήλικες στο φάσμα μπορούν επίσης να αντιμετωπίσουν αισθητηριακά προβλήματα.

Άλλες καταστάσεις ή διαταραχές που συνδέονται με αισθητηριακά ζητήματα περιλαμβάνουν:

• Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)
• ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD)

Οι αναπτυξιακές καθυστερήσεις δεν είναι επίσης ασυνήθιστες σε άτομα με αισθητηριακά προβλήματα.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ωστόσο, ότι τα παιδιά με ΔΕΠΥ βιώνουν υπερκινητικότητα για πολύ διαφορετικό λόγο από τα παιδιά που έχουν αισθητηριακά προβλήματα.

Τα άτομα που έχουν ΔΕΠΥ μπορεί να έχουν πρόβλημα συγκέντρωσης ή να κάθονται ακίνητα. Τα άτομα με αισθητηριακά προβλήματα μπορεί να δυσκολεύονται να καθίσουν ακίνητα επειδή επιθυμούν αισθητηριακές αλληλεπιδράσεις με τον κόσμο γύρω τους ή ενοχλούνται από το περιβάλλον τους.

Πώς διαγιγνώσκονται τα αισθητηριακά προβλήματα;

Τα αισθητηριακά προβλήματα δεν είναι επίσημη προϋπόθεση. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν επίσημα κριτήρια για τη διάγνωση.

Αντίθετα, οι γιατροί, οι εκπαιδευτικοί ή οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης που εργάζονται με παιδιά που έχουν προβλήματα με την επεξεργασία των αισθητηριακών πληροφοριών λειτουργούν με αυτό που βλέπουν στις συμπεριφορές και τις αλληλεπιδράσεις του παιδιού. Γενικά, αυτά τα αισθητηριακά ζητήματα είναι πολύ ορατά. Αυτό διευκολύνει τη διάγνωση.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι επαγγελματίες μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Sensory Integration and Praxis Tests (SIPT) ή το Sensory Processing Measure (SPM). Και τα δύο αυτά τεστ μπορούν να βοηθήσουν τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και τους εκπαιδευτικούς να κατανοήσουν καλύτερα την αισθητηριακή λειτουργία ενός παιδιού.

Πότε να δείτε τον γιατρό σας

Εάν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας έχει αισθητηριακά προβλήματα, αυτά τα σημάδια μπορεί να υποδεικνύουν ότι ήρθε η ώρα να μιλήσετε με το γιατρό σας:

• Η συμπεριφορά διακόπτει την καθημερινότητα. Όταν είναι δύσκολο να συνεχίσετε μια κανονική μέρα, τα συμπτώματα μπορεί να είναι αρκετά σοβαρά για να συζητήσετε με έναν γιατρό.
• Τα συμπτώματα παίρνουν δραματική τροπή. Εάν το αδέξιο παιδί σας δυσκολεύεται ξαφνικά να σταθεί ή να κινηθεί καθόλου, ήρθε η ώρα να επισκεφτείτε έναν γιατρό.
• Οι αντιδράσεις έχουν γίνει πολύ δύσκολο να διαχειριστούν. Δεν υπάρχει γρήγορη βοήθεια για αισθητηριακά ζητήματα. Ωστόσο, ίσως μπορέσετε να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει να διαχειρίζεται τη συμπεριφορά του με τη βοήθεια εκπαιδευμένων επαγγελματιών.

Ποια είναι η θεραπεία για αισθητηριακά προβλήματα;

Δεν υπάρχει τυπική θεραπεία για αισθητηριακά ζητήματα. Ωστόσο, ορισμένες επιλογές έχουν προκύψει ως βιώσιμες λύσεις.

Εργοθεραπεία

Ένας εργοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να εξασκηθεί ή να μάθει να κάνει δραστηριότητες που συνήθως αποφεύγει λόγω αισθητηριακών προβλημάτων.

Φυσικοθεραπεία

Ένας φυσιοθεραπευτής μπορεί να αναπτύξει μια δίαιτα με αισθήσεις. Αυτό είναι ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων που έχουν σχεδιαστεί για να ικανοποιούν την επιθυμία για αισθητηριακές εισροές. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το να κάνετε jumping jacks ή να τρέχετε στη θέση του.

Θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης

Και οι δύο αυτές επιλογές θεραπείας αποτελούν μέρος της θεραπείας αισθητηριακής ολοκλήρωσης.

Αυτή η προσέγγιση υποτίθεται ότι βοηθά τα παιδιά να μάθουν τρόπους να ανταποκρίνονται στις αισθήσεις τους κατάλληλα. Έχει σχεδιαστεί για να τους βοηθήσει να κατανοήσουν πώς διαφέρουν οι εμπειρίες τους, ώστε να μπορούν να μετρήσουν σωστά μια πιο τυπική απόκριση.

Ενώ υπάρχουν αναφορές για άτομα που βοηθούνται από τη θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης, η αποτελεσματικότητά της δεν έχει αποδειχθεί.

Ποια είναι η προοπτική για τα παιδιά με αισθητηριακά προβλήματα;

Δεν υπάρχει θεραπεία για αισθητηριακά προβλήματα. Μερικά παιδιά μπορεί να βιώνουν λιγότερα με την ηλικία, ενώ άλλα μπορεί απλώς να μάθουν να αντιμετωπίζουν τις εμπειρίες.

Μερικοί γιατροί δεν αντιμετωπίζουν αισθητηριακά ζητήματα μόνοι τους, αλλά στοχεύουν τα συμπτώματα κατά τη συνολική θεραπεία για τη διαγνωσθείσα πάθηση, όπως η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού ή η ΔΕΠΥ.

Εάν πιστεύετε ότι το παιδί σας έχει προβλήματα στην επεξεργασία όσων αισθάνεται και δεν έχει άλλη υποκείμενη ιατρική πάθηση, οι επικυρωμένες θεραπευτικές επιλογές μπορεί να είναι περιορισμένες.

Επειδή δεν θεωρείται επίσημη διαταραχή, δεν είναι όλοι πρόθυμοι να θεραπεύσουν ή να κάνουν εικασίες για θεραπείες που δεν έχουν αποδειχθεί αξιόπιστα ότι είναι αποτελεσματικές στην αλλαγή συμπεριφοράς.

Η κατώτατη γραμμή

Οι αισθήσεις μας μας λένε πολλά για τον κόσμο γύρω μας — από το πώς μυρίζει μέχρι το πώς βρίσκεστε μέσα του.

Εάν το παιδί σας δυσκολεύεται να συγκεντρώσει και να ερμηνεύσει αυτές τις αισθητηριακές εισροές, μπορεί να εμφανίσει σημάδια αισθητηριακών προβλημάτων. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν δυσκολία στην ισορροπία και τον συντονισμό, να ουρλιάζεις ή να είσαι επιθετικός όταν θέλεις προσοχή και να πηδάς πάνω-κάτω συχνά.

Αλλά οι θεραπείες, συμπεριλαμβανομένης της εργοθεραπείας, μπορεί να βοηθήσουν τα παιδιά και τους ενήλικες που έχουν αισθητηριακά προβλήματα να μάθουν να αντιμετωπίζουν τον κόσμο γύρω τους. Ο στόχος της θεραπείας είναι να μειώσει τις υπερβολικές αντιδράσεις και να βρει πιο υγιεινές διεξόδους για αυτές τις αισθητηριακές εμπειρίες.