Ποια είναι η αντίπαλη θεωρία της χρωματικής όρασης;
Η αντίπαλη θεωρία της διαδικασίας προτείνει ότι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τα χρώματα ελέγχεται από τρία αντίθετα συστήματα. Χρειαζόμαστε τέσσερα μοναδικά χρώματα για να χαρακτηρίσουμε την αντίληψη του χρώματος: μπλε, κίτρινο, κόκκινο και πράσινο. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, υπάρχουν τρία αντίθετα κανάλια στο όραμά μας. Αυτοί είναι:
- μπλε έναντι κίτρινου
- κόκκινο έναντι πράσινου
- μαύρο εναντίον λευκού
Αντιλαμβανόμαστε μια απόχρωση που βασίζεται σε έως και δύο χρώματα τη φορά, αλλά μπορούμε να ανιχνεύσουμε μόνο ένα από τα αντίθετα χρώματα κάθε φορά. Η αντίπαλη θεωρία διαδικασίας προτείνει ότι ένα μέλος του ζεύγους χρωμάτων καταστέλλει το άλλο χρώμα. Για παράδειγμα, βλέπουμε κιτρινωπό-πράσινες και κοκκινοκίτρινες, αλλά ποτέ δεν βλέπουμε κοκκινοπράσινες ή κιτρινωπό-μπλε αποχρώσεις.
Η θεωρία προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Γερμανό φυσιολόγο Ewald Hering στα τέλη του 1800. Ο Χέρινγκ διαφώνησε με την κορυφαία θεωρία της εποχής του, γνωστή ως η τριχρωμική θεωρία της όρασης ή τριχρωματική θεωρία, που διατυπώθηκε από τον Χέρμαν φον Χέλμχολτζ. Αυτή η θεωρία πρότεινε ότι η χρωματική όραση βασίζεται σε τρία βασικά χρώματα: κόκκινο, πράσινο και μπλε. Αντίθετα, ο Hering πίστευε ότι ο τρόπος που βλέπουμε τα χρώματα βασίζεται σε ένα σύστημα αντίθετων χρωμάτων.
Θεωρία αντίπαλης διαδικασίας έναντι τριχρωματικής θεωρίας
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η αντίπαλη θεωρία διαδικασίας του Hering συγκρούστηκε με την τριχρωματική θεωρία που κυριαρχούσε στην εποχή του. Στην πραγματικότητα, ο Hering ήταν γνωστό ότι αντιτάχθηκε σθεναρά στη θεωρία του von Helmholtz. Ποιο είναι λοιπόν το σωστό;
Αποδεικνύεται ότι και οι δύο αυτές θεωρίες είναι απαραίτητες για την πλήρη περιγραφή των περιπλοκών της ανθρώπινης έγχρωμης όρασης.
Η τριχρωμική θεωρία βοηθά να εξηγηθεί πώς κάθε τύπος υποδοχέα κώνου ανιχνεύει διαφορετικά μήκη κύματος στο φως. Από την άλλη πλευρά, η αντίπαλη θεωρία της διαδικασίας βοηθά να εξηγηθεί πώς αυτοί οι κώνοι συνδέονται με τα νευρικά κύτταρα που καθορίζουν πώς αντιλαμβανόμαστε πραγματικά ένα χρώμα στον εγκέφαλό μας.
Με άλλα λόγια, η τριχρωμική θεωρία εξηγεί πώς η έγχρωμη όραση συμβαίνει στους υποδοχείς, ενώ η θεωρία της αντίπαλης διαδικασίας ερμηνεύει πώς εμφανίζεται η έγχρωμη όραση σε νευρικό επίπεδο.
Ο αντίπαλος επεξεργάζεται θεωρία και συναίσθημα
Στη δεκαετία του 1970, ο ψυχολόγος Richard Solomon χρησιμοποίησε τη θεωρία του Hering για να δημιουργήσει μια θεωρία συναισθημάτων και παρακινητικών καταστάσεων.
Η θεωρία του Σολομώντα βλέπει τα συναισθήματα ως ζεύγη αντιθέτων. Για παράδειγμα, ορισμένα συναισθηματικά αντίπαλα ζευγάρια περιλαμβάνουν:
- φόβο και ανακούφιση
- ευχαρίστηση και πόνο
- υπνηλία και διέγερση
- κατάθλιψη και ικανοποίηση
Σύμφωνα με τη θεωρία της αντίπαλης διαδικασίας του Solomon, ενεργοποιούμε ένα συναίσθημα καταπιέζοντας το αντίθετο συναίσθημα.
Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι λαμβάνετε ένα βραβείο. Τη στιγμή που θα σας παραδοθεί το πιστοποιητικό, μπορεί να νιώσετε πολλή χαρά και ευχαρίστηση. Ωστόσο, μια ώρα μετά τη λήψη του βραβείου, μπορεί να νιώσετε λίγο λυπημένοι. Αυτή η δευτερογενής αντίδραση είναι συχνά βαθύτερη και μεγαλύτερης διάρκειας από την αρχική αντίδραση, αλλά σταδιακά εξαφανίζεται.
Ένα άλλο παράδειγμα: τα μικρά παιδιά γίνονται ευερέθιστα ή κλαίνε τα Χριστούγεννα λίγες ώρες μετά το άνοιγμα των δώρων. Ο Solomon το σκέφτηκε αυτό ως το νευρικό σύστημα που προσπαθεί να επιστρέψει σε μια φυσιολογική ισορροπία.
Μετά από επανειλημμένη έκθεση σε ένα ερέθισμα, τελικά το αρχικό συναίσθημα εξασθενεί και η δευτερεύουσα αντίδραση εντείνεται. Έτσι με την πάροδο του χρόνου, αυτό το «μετά-συναίσθημα» μπορεί να γίνει το κυρίαρχο συναίσθημα που σχετίζεται με ένα συγκεκριμένο ερέθισμα ή γεγονός.
Η θεωρία της διαδικασίας του αντιπάλου στην πράξη
Μπορείτε να δοκιμάσετε τη θεωρία της διαδικασίας του αντιπάλου με ένα πείραμα που δημιουργεί μια αρνητική ψευδαίσθηση μετά την εικόνα.
Κοιτάξτε την παρακάτω εικόνα για 20 δευτερόλεπτα και, στη συνέχεια, κοιτάξτε το λευκό διάστημα που ακολουθεί την εικόνα και αναβοσβήστε. Σημειώστε το χρώμα της μετά εικόνας που βλέπετε.
Εάν προτιμάτε να κάνετε το πείραμα εκτός σύνδεσης, μπορείτε να κάνετε τα εξής:
Υλικά
- ένα φύλλο λευκό χαρτί
- ένα μπλε, πράσινο, κίτρινο ή κόκκινο τετράγωνο
- ένα τετράγωνο από λευκό χαρτί που είναι μικρότερο από το έγχρωμο τετράγωνο
Μέθοδος
- Τοποθετήστε το μικρό τετράγωνο λευκού χαρτιού στο κέντρο του μεγαλύτερου έγχρωμου τετραγώνου.
- Κοιτάξτε το κέντρο του λευκού τετραγώνου για περίπου 20 έως 30 δευτερόλεπτα.
- Κοιτάξτε αμέσως το απλό φύλλο λευκού χαρτιού και αναβοσβήστε.
- Σημειώστε το χρώμα της μετά εικόνας που βλέπετε.
Η μετά εικόνα θα πρέπει να έχει το αντίθετο χρώμα από αυτό που μόλις κοιτάξατε λόγω ενός φαινομένου που είναι γνωστό ως κόπωση κώνου. Στο μάτι, έχουμε κύτταρα που ονομάζονται κώνοι, τα οποία είναι υποδοχείς στον αμφιβληστροειδή. Αυτά τα κύτταρα μας βοηθούν να δούμε το χρώμα και τις λεπτομέρειες. Υπάρχουν
- μικρού μήκους κύματος
- μεσαίο μήκος κύματος
- μεγάλο μήκος κύματος
Όταν κοιτάτε επίμονα ένα συγκεκριμένο χρώμα για πολύ ώρα, οι κωνικοί υποδοχείς που είναι υπεύθυνοι για την ανίχνευση αυτού του χρώματος κουράζονται ή κουράζονται. Ωστόσο, οι κωνικοί υποδοχείς που ανιχνεύουν τα αντίθετα χρώματα είναι ακόμα φρέσκοι. Δεν καταστέλλονται πλέον από τους αντιτιθέμενους κωνικούς υποδοχείς και είναι σε θέση να εκπέμπουν ισχυρά σήματα. Έτσι, όταν κοιτάζετε ένα λευκό διάστημα, ο εγκέφαλός σας ερμηνεύει αυτά τα σήματα, και αντίθετα βλέπετε τα αντίθετα χρώματα.
Οι κουρασμένοι κώνοι θα ανακάμψουν σε λιγότερο από 30 δευτερόλεπτα και η μετά την εικόνα θα εξαφανιστεί σύντομα.
Τα αποτελέσματα αυτού του πειράματος υποστηρίζουν τη θεωρία της αντίπαλης διαδικασίας της έγχρωμης όρασης. Η αντίληψή μας για το χρώμα της εικόνας ελέγχεται από τα αντίθετα συστήματα του Hering. Βλέπουμε το αντίθετο χρώμα μόνο όταν οι υποδοχείς για το πραγματικό χρώμα είναι πολύ κουρασμένοι για να στείλουν ένα σήμα.
Συναισθηματικές καταστάσεις και η θεωρία της διαδικασίας του αντιπάλου
Η θεωρία της διαδικασίας αντιπάλου του Solomon μπορεί να εξηγήσει γιατί οι δυσάρεστες καταστάσεις μπορεί να είναι ακόμα ανταποδοτικές. Θα μπορούσε να είναι ο λόγος που οι άνθρωποι μπορούν να απολαμβάνουν ταινίες τρόμου ή συμπεριφορές που αναζητούν συγκίνηση, όπως το αλεξίπτωτο. Μπορεί ακόμη και να εξηγήσει φαινόμενα όπως το “runner’s high” και αυτοτραυματιστικές συμπεριφορές, όπως το κόψιμο.
Αφού ανέπτυξε τη θεωρία του, ο Σόλομον την εφάρμοσε στα κίνητρα και τον εθισμό. Πρότεινε ότι ο εθισμός στα ναρκωτικά είναι το αποτέλεσμα ενός συναισθηματικού συνδυασμού συμπτωμάτων ευχαρίστησης και στέρησης.
Οι χρήστες ναρκωτικών αισθάνονται έντονα επίπεδα ευχαρίστησης όταν αρχίζουν να χρησιμοποιούν ένα ναρκωτικό για πρώτη φορά. Όμως με την πάροδο του χρόνου, τα επίπεδα ευχαρίστησης μειώνονται και τα συμπτώματα στέρησης αυξάνονται. Στη συνέχεια, πρέπει να χρησιμοποιούν το φάρμακο πιο συχνά και σε μεγαλύτερες ποσότητες για να νιώσουν ευχαρίστηση και να αποφύγουν τον πόνο της στέρησης. Αυτό οδηγεί στον εθισμό. Ο χρήστης δεν παίρνει πλέον το φάρμακο για τα ευχάριστα αποτελέσματά του, αλλά για να αποφύγει τα συμπτώματα στέρησης.
Γιατί ορισμένοι ερευνητές δεν υποστηρίζουν τη θεωρία διαδικασίας αντιπάλου του Solomon
Μερικοί ερευνητές δεν υποστηρίζουν πλήρως τη θεωρία διαδικασίας αντιπάλου του Solomon. Σε μια μελέτη, οι ερευνητές δεν παρατήρησαν αύξηση της απόκρισης στέρησης μετά από επανειλημμένη έκθεση σε ένα ερέθισμα.
Υπάρχουν καλά παραδείγματα που υποδηλώνουν ότι η θεωρία της αντίπαλης διαδικασίας είναι έγκυρη, αλλά άλλες φορές δεν ισχύει. Επίσης, δεν εξηγεί πλήρως τι θα συνέβαινε σε καταστάσεις που περιλαμβάνουν πολλά συναισθηματικά στρες που συμβαίνουν ταυτόχρονα.
Όπως πολλές θεωρίες στην ψυχολογία, η αντίπαλη θεωρία διαδικασίας του Solomon δεν πρέπει να θεωρείται η μόνη διαδικασία που εμπλέκεται σε κίνητρα και εθισμό. Υπάρχουν πολλές θεωρίες συναισθήματος και κινήτρων, και η θεωρία της αντίπαλης διαδικασίας είναι μόνο μία από αυτές. Πιθανότατα, υπάρχει μια σειρά από διαφορετικές διαδικασίες στο παιχνίδι.
Discussion about this post